دوماهنامه علمی پژوهشی

مقدمه: بیماری پوکی استخوان یکی از شایع‌ترین مشکلات سیستم عضلانی- اسکلتی و نوعی اختلال متابولیکی استخوان می‌باشد که معمولاً بدون علامت بوده و در صورت عدم پیشگیری و درمان، اولین بار خود را با شکستگی استخوان نشان می­دهد. هدف از این مطالعه، بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با رفتارهای پیشگیری‌کننده از پوکی استخوان در زنان بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی می‌باشد.

روش بررسی: این پژوهش یک مطالعه توصیفی است که به صورت مقطعی انجام گردید. جامعه مورد بررسی شامل 278 نفر از افراد مراجعه‌کننده به مراکز بهداشتی-درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد بودند. گردآوری اطلاعات توسط پرسشنامه و به صورت خودگزارش‌دهی تکمیل گردید. پایایی و روایی پرسشنامه مورد سنجش قرار گرفت و تایید گردید. داده­ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 16 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند و در انجام آن از آزمون­های آماری کروسکال والیس همراه با آزمون تعقیبی دان، من ویتنی، ضریب همبستگی اسپیرمن، تحلیل رگرسیون استفاده شد.

یافته‌ها: در میان رفتارهای پیشگیری‌کننده از پوکی استخوان بیشترین فراوانی مربوط به عدم مصرف سیگار یا در معرض آن قرار گرفتن و کمترین فراوانی مربوط به انجام فعالیت بدنی منظم در طول هفته می­باشد. بر اساس ضریب همبستگی اسپیرمن، میزان آگاهی، منافع درک شده، راهنما برای عمل و خودکارآمدی با عملکرد زنان در خصوص رفتارهای پیشگیری‌کننده از پوکی استخوان همبستگی مثبت و مستقیم و موانع درک شده با عملکرد زنان همبستگی معکوس و معنی‌داری داشت (001/0P<). در مجموع متغیرهای الگو 36% از واریانس رفتارهای پیشگیری‌کننده را پیش‌بینی نمودند و از میان این متغیرها سازه خودکارآمدی قوی‌ترین پیش‌بینی‌کننده رفتار بود (000/0P=).

نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج به دست آمده، ارائه برنامه‌های آموزشی مناسب با تأکید بر افزایش آگاهی و همچنین بالا بردن سطح سازه‌های مدل اعتقاد بهداشتی و کاهش موانع در زمینه بیماری‌هایی چون پوکی استخوان توسط کادر مراکز بهداشتی درمانی پیشنهاد می­شود.