دوماهنامه علمی پژوهشی

مقدمه: ازآنجاکه بوی آب آشامیدنی ازنظر مصرف‌کنندگان ناخوشایند است، بنابراین در مناطقی که بوی آب مورد اعتراض مصرف‌کنندگان می‌باشد، بایستی تحقیقاتی جهت یافتن عامل ایجاد بو در منابع تأمین آن انجام گیرد تا بتوان راهکار‌های مهندسی و مدیریتی در جهت کاهش آن پیدا نمود. مشکل بو در چشمه ساسان کازرون نیز که از منابع تأمین آب آشامیدنی شهرهای کازرون، بوشهر و تعدادی از روستاهای شهرهای مربوطه می‌باشد. در چندین سال اخیر باعث اعتراض مصرف‌کنندگان شده است. با توجه به اینکه مطالعات، فلور جلبکی منابع آبی را یکی از عوامل مهم ایجاد بو نشان داده‌اند، در این مطالعه  نقش جلبک‌های مولد بو در بوی نامطبوع این چشمه موردبررسی قرار گرفت.

روش بررسی: نمونه‌برداری‌های منظمی از آب چشمه صورت گرفت و پس از تعیین ((TON: Threshold Odor Number نوع جلبک‌ها تشخیص داده شد و سپس تعداد آن‌ها به روش شمارش مستقیم میکروسکوپی شمرده شد .با توجه به اینکه جرم توده جلبکی ارتباط مستقیم با غلظت نیتروژن و فسفر دارد، غلطت این عناصر که در سال‌های اخیر توسط نهادهای مسئول مورد آزمایش قرارگرفته بود بررسی گردید و با غلطت لازم این عناصر برای رشد جلبک‌ها مقایسه گردید.

یافته‌ها: نتیجه مطالعات (TON) را برابر477/4 تا2/6  نشان داد که نشان از حد قابل‌تشخیص بو بود. نمودار ورگرسیون انجام‌شده ارتباط مستقیمی بین میزان  TONو تعداد جلبک‌ها نشان داد. مقدار غلظت نیترات و فسفات در آب چشمه شرایط مساعد رشد جلبک‌ها را تأیید می‌نمود. نتایج شناسایی جلبک‌ها نشان داد در آب چشمه جلبک اسیلاتوریا و میکروسیستیس از گروه سیانوباکتریها(جلبک‌های سبز-آبی) که از عوامل تولید‌کننده طعم و بو می‌باشد به تعداد زیاد وجود دارد که باعث ایجاد بوی خاکی- کپکی در آب می‌شود. بررسی نقشه‌های زمین‌شناسی نیز نشان داد که چشمه آبرفتی و متأثر از دشت طراف می‌باشد.

نتیجه‌گیری: چون عامل بوی چشمه جلبک‌ها تشخیص داده شد و رشد جلبک‌ها وابستگی مستقیمی به وجود عوامل رشد دارد، و همچنین چشمه متأثر از نفوذ آلودگی‌های ناشی از کودهای بکار رفته در باغات اطراف است، لذا برای کنترل جلبک‌ها و بوی حاصله نیاز به مدیریت و کنترل استفاده از کودها و سایر آلاینده‌های حاوی ازت و فسفر می‌باشد.