دوره 18، شماره 6 - ( بهمن و اسفند 1398 )
جلد 18 شماره 6 صفحات 105-90 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Damani N, Babai F, Dana T. Determining and Rating Environmental Aspects caused by the Production Process of Oxygenating Machine, Infectious Wastes Disinfection Device, and an Autoclave System with an Emphasis on Fuzzy AHP. TB 2020; 18 (6) :90-105
URL: http://tbj.ssu.ac.ir/article-1-2790-fa.html
URL: http://tbj.ssu.ac.ir/article-1-2790-fa.html
دامنی نازنین، بابایی فرزام، دانا تورج. شناسایی و رتبهبندی جنبههای زیست‌محیطی ناشی از فرآیند تولید دستگاه اکسیژن‌ساز، دستگاه بی‌خطر ساز پسماند عفونی ودستگاه اتوکلاو با تاکید برمدل سلسله مراتبیFAHP. طلوع بهداشت. 1398; 18 (6) :90-105
دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه آزاد واحد علوم وتحقیقات تهران، تهران، ایران. ، farzam.babaie@gmail.com
متن کامل [PDF 687 kb]
(1222 دریافت)
| چکیده (HTML) (2830 مشاهده)
متن کامل: (458 مشاهده)
شناسایی و رتبهبندی جنبههای زیست‌محیطی ناشی از فرآیند تولید دستگاه اکسیژن ساز، دستگاه بی‌خطر ساز پسماند عفونی و دستگاه اتوکلاو با تأکید بر مدل Fuzzy AHP
نویسندگان: نازنین دامنی1، فرزام بابایی2، تورج دانا3
1.دانشجوی کارشناسی ارشد گروه مدیریت محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه آزاد واحد علوم وتحقیقات تهران، تهران، ایران.
2.نویسنده مسئول: استادیار گروه مدیریت محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه آزاد واحد علوم وتحقیقات تهران، تهران، ایران. تلفن تماس: 09125306736 farzam.babaie@gmail.com Email:
3.استادیارگروه مدیریت محیط‌زیست دانشگاه آزاد، واحد علوم تحقیقات، دانشکده منابع طبیعی و محیط‌زیست تهران
چکیده
مقدمه: صنعت تجهیزات پزشکی نقش ویژه‌‌ای در ارتقاء سلامت و ایمنی جامعه دارند و مدیریت صحیح و بهینه آن میتواند از نظر اقتصاد، بهداشت و درمان، آموزش پزشکی و پژوهش به شکل قابل ملاحظه‌ای در توسعه ملی هر کشوری اثرگذار باشد. پژوهش حاضر با رویکردی نوین سعی دارد تا تأثیر جنبههای زیست‌محیطی واحد تولیدکننده‌ی تجهیزات پزشکی را با بررسی تأثیر فعالیت‌ها، فرآیند تولید، تجهیزات، خدمات و ضریب بالفعل شدن پیامدهای بالقوه موجود در پروژه بر کیفیت محیط‌زیست را مورد ارزیابی قرار دهد.
روش بررسی: روش پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی با هدف کاربردی است. جهت شناسایی جنبههای زیست‌محیطی فرآیند تولید دستگاه‌های اکسیژن‌ساز، بیخطرساز پسماند عفونی و اتوکلاو از روش EFMEA و شدت پیامد زیست‌محیطی، احتمال وقوع پیامد و احتمال کشف آن از روش فرآیند تحلیل‌سلسه‌‌مراتبی‌فازی (Fuzzy AHP)، استفاده‌شده است.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که عددRPN قبل از اقدامات کنترلی در بالاترین مقدار یعنی عدد 160 بود که دلیل آن مصرف بیرویه انرژی و انتشار آلاینده به هوا بود، بعد از اقدامات کنترلی مقدار این عدد به 40 رسید. در رتبهبندی فرآیند تولید دستگاه‌های مذکور، مشخص شد، فعالیت جوشکاری در فرآیند تولید دستگاه اکسیژن‌ساز با وزن نرمال 231/0، فعالیت رنگ‌آمیزی در فرآیند تولید دستگاه بیخطرساز با وزن نرمال 216/0 و فعالیت جوشکاری در فرآیند تولید اتوکلاو با وزن نرمال 187/0 دارای بیشترین اولویت زیست‌محیطی می باشند.
نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج به‌دست‌آمده جنبههای زیست‌محیطی در دستگاه‌های متفاوت با یکدیگر تفاوت دارند و نمی‌توان با اولویت‌بندی یکی از این دستگاه‌ها نتایج را برای دیگری تعمیم داد.
واژه‌های کلیدی: تجهیزات پزشکی، جنبه‌ها و پیامدها زیست‌محیطی، Fuzzy AHP، EFMEA
شکل 1: درختواره تحلیل سلسه مراتبی جنبههای زیست‌محیطی فرآیند تولید دستگاه‌های بیخطرساز پسماند عفونی، اتوکلاو، اکسیژن‌ساز
نویسندگان: نازنین دامنی1، فرزام بابایی2، تورج دانا3
1.دانشجوی کارشناسی ارشد گروه مدیریت محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه آزاد واحد علوم وتحقیقات تهران، تهران، ایران.
2.نویسنده مسئول: استادیار گروه مدیریت محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه آزاد واحد علوم وتحقیقات تهران، تهران، ایران. تلفن تماس: 09125306736 farzam.babaie@gmail.com Email:
3.استادیارگروه مدیریت محیط‌زیست دانشگاه آزاد، واحد علوم تحقیقات، دانشکده منابع طبیعی و محیط‌زیست تهران
چکیده
مقدمه: صنعت تجهیزات پزشکی نقش ویژه‌‌ای در ارتقاء سلامت و ایمنی جامعه دارند و مدیریت صحیح و بهینه آن میتواند از نظر اقتصاد، بهداشت و درمان، آموزش پزشکی و پژوهش به شکل قابل ملاحظه‌ای در توسعه ملی هر کشوری اثرگذار باشد. پژوهش حاضر با رویکردی نوین سعی دارد تا تأثیر جنبههای زیست‌محیطی واحد تولیدکننده‌ی تجهیزات پزشکی را با بررسی تأثیر فعالیت‌ها، فرآیند تولید، تجهیزات، خدمات و ضریب بالفعل شدن پیامدهای بالقوه موجود در پروژه بر کیفیت محیط‌زیست را مورد ارزیابی قرار دهد.
روش بررسی: روش پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی با هدف کاربردی است. جهت شناسایی جنبههای زیست‌محیطی فرآیند تولید دستگاه‌های اکسیژن‌ساز، بیخطرساز پسماند عفونی و اتوکلاو از روش EFMEA و شدت پیامد زیست‌محیطی، احتمال وقوع پیامد و احتمال کشف آن از روش فرآیند تحلیل‌سلسه‌‌مراتبی‌فازی (Fuzzy AHP)، استفاده‌شده است.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که عددRPN قبل از اقدامات کنترلی در بالاترین مقدار یعنی عدد 160 بود که دلیل آن مصرف بیرویه انرژی و انتشار آلاینده به هوا بود، بعد از اقدامات کنترلی مقدار این عدد به 40 رسید. در رتبهبندی فرآیند تولید دستگاه‌های مذکور، مشخص شد، فعالیت جوشکاری در فرآیند تولید دستگاه اکسیژن‌ساز با وزن نرمال 231/0، فعالیت رنگ‌آمیزی در فرآیند تولید دستگاه بیخطرساز با وزن نرمال 216/0 و فعالیت جوشکاری در فرآیند تولید اتوکلاو با وزن نرمال 187/0 دارای بیشترین اولویت زیست‌محیطی می باشند.
نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج به‌دست‌آمده جنبههای زیست‌محیطی در دستگاه‌های متفاوت با یکدیگر تفاوت دارند و نمی‌توان با اولویت‌بندی یکی از این دستگاه‌ها نتایج را برای دیگری تعمیم داد.
واژه‌های کلیدی: تجهیزات پزشکی، جنبه‌ها و پیامدها زیست‌محیطی، Fuzzy AHP، EFMEA
مقدمه
ارزیابی عملکرد زیست‌محیطی یک ابزار مدیریت است که اطلاعات قابل‌اطمینان و واجد صحت و دقت را برای سازمان به همراه دارد تا میزان مؤثر بودن و مطلوب بودن عملکرد زیست‌محیطی آن مشخص شود. شاخص‌های زیست‌محیطی به‌عنوان ابزارهای مؤثر مدیریتی به شمار می‌روند و به همین منظور باید به‌طور منظم به‌روزآوری و بازنگری شوند. دستگاه بیخطرساز پسماند عفونی، دستگاهی است که به‌منظور استریل و سترون نمودن پسماندهای عفونی تولیدشده در مراکز درمانی و بیمارستان‌ها جهت تبدیل این نوع از پسماندها به پسماند بی‌خطر(خانگی) مورداستفاده قرار می‌گیرد(1).
هم چنین، دستگاه اکسیژن‌ساز از جمله دستگاه‌های پزشکی هستند که با تمرکز اکسیژن هوای محیط در محفظههایی، گاز اکسیژن غنی‌شده مورد نیاز بیماران را تأمین میکند(2).
دستگاه استریل کننده با بخار یا دستگاه اتوکلاو دارای یک محفظه پرفشار است که در آن از بخار اشباع‌شده برای افزایش دما به منظور استریل نمودن، استفاده میشود. مهم‌ترین هدف انجام ارزیابی اثرات زیست‌محیطی حصول اطمینان از انجام فعالیت‌های یک صنعت ازجمله تجهیزات پزشکی به جهت حفظ سلامت مردم در راستای ضوابط، معیارها، قوانین و مقررات زیست‌محیطی میباشد که درنهایت منجر به توسعه فنّاوری سازگار با محیط‌زیست و توسعه‌پایدار شود(3).
این قبیل تصمیمگیریها عموماً تابع معیارها و فاکتورهای متنوع و مختلف است.
بهترین راه‌حل برای تصمیمگیری چند معیاره، روش AHP (Analytical Hierarchy process) است که توسط ساعتی در سال 1980 میلادی پیشنهاد شده است (4). این روش، شبیه تفکر انسان است که فرآیند تصمیمگیری پیچیده را به مقایسه های ساده تجزیه میکند (5). لیکن عوامل شناختی قضاوت انسان را در نظر نمیگیرد (6).
روش fuzzy-AHP توسعه‌یافته نظریه ساعتی که بسیاری از محققان بر این باورند که fuzzy AHP توصیف کافی و کامل تری در فرایند تصمیمگیری در مقایسه با روش‌های کلاسیک AHP ارایه میدهد. به‌طور خلاصه، هدف AHP فازی مقابله با مشکلات تصمیم‌گیری‌های پیچیده با تجزیه‌وتحلیل مسائل مربوطه به یک سلسله مراتبی با هدف اصلی (معیار اصلی) در بالا و معیارها و زیر معیارهای آن در سطح پایین است (5).
تمام عناصر برای ارزیابی اهمیت نسبی آنها در سطح و سطح بالاتر از آن به‌صورت جفتی باهم مقایسه میشوند. در این روش بردارهای ویژه (eigenvectors) تا رسیدن به ترکیب نهایی فاکتورها محاسبه میشوند و وزن نهایی بردارها (وزن جهانی) نشانگر اهمیت نسبی هر فاکتور نسبت به هدف اصلی است (7).
پردل و همکاران (8) در تحقیقی به‌منظور ارزیابی ریسک زیست‌محیطی ایستگاه تقویت فشار گاز پتاوه 2 و 3 در مرحله بهره‌برداری با استفاده از روش AHP نشان داد، به ترتیب ریسک آلودگی صوتی با نمره 192/4 ریسک به مخاطره انداختن سلامت عمومی مردم منطقه با نمره 004/4، ریسک آلاینده‌های مایع و فاضلاب با نمره 24/2 را داشت، اما کاهش امنیت منطقه
حفاظت‌شده دنا با نمره 2/107 بالاترین ریسک محیط‌زیست محسوب میشود، در این روش پس از بررسی فرآیند، عوامل به وجود آورنده ریسک توسط پرسشنامه دلفی شناسایی و درجه اهمیت آن مشخص نموده است و در مرحله بعد ریسک‌های شاخص تعیین‌شده است (8).
اورک و همکاران (9) در تجزیه‌وتحلیل ریسک زیست‌محیطی نیروگاه حرارتی رامین اهواز در محیط ایمنی و بهداشت با استفاده از روشAHP و FMEA(Failure Modes and Effects Analysi) نشان داد، بیشترین احتمال وقوع ریسک در محیط ایمنی - بهداشت، انفجار میباشد که مهم‌ترین منشأ آن نشت گاز حاصل از احتراق در محیط کار و کمترین احتمال وقوع ریسک، ایجاد خراش و بریدن اعضاء بدن میباشد(9).
جوزی و همکاران (10) تعداد 64 جنبه و 67 پیامد محیط‌زیستی در فرآیند تولید اتیلن مجتمع پتروشیمی آریاساسول شناسایی شده‌است. بالاترین ریسک مربوط به عملیات فلرینگ و هم چنین انتشار گازهای گلخانه‌ای در کوره‌های کراکینگ با 125=RPN (Risk Priority Number) به دست آمده است. با توجه به عدد درجه‌ی مخاطره‌پذیری 35، RPN هایی که بالاتر از این عدد قرار گرفته‌است، به عنوان RPNهای بحرانی معرفی شده‌است. از جمله اقدامات می‌توان به استفاده از سیستم‌های کنترل گازهای آلاینده در خروجی از دودکش، تنظیم دبی هوا و گاز ورودی به مشعل‌ها، بازیابی و استفاده مجدد از گاز دی‌اکسیدکربن اشاره کرد (10).
ساینی و همکاران (11) در مطالعات اثرات زیست‌محیطی در
معدن زغال سنگ جهاریا که برای تولید برق در هند زغال سنگ استفاده میشود، نشان داد، هوا، آب، خاک، پوشش گیاهی، زمین های کشاورزی و توپوگرافی به ترتیب به عنوان تاثیرپذیرترین محیط‌ها شناسایی شده‌است (11). آنانه و همکاران (12) در مطالعه ای نشان دادند، برای مدیریت بهتر و کاهش هزینه، بهتر است، این سایت در یک منطقه منحصر به فرد واقع در شمال غرب این شهرستان و در یک منطقه کشاورزی و به دور از مناطق شهری باشد (12). پدگورسکی (13) اثربخشی سیستم مدیریت با انتخاب شاخص‌های کلیدی راهنما را برمبنای (AHP) بررسی و نشان داده است، بالاترین اهمیت (حدود 44 درصد) به معیار "Relevant" مربوط میشود (13).
هدف از این تحقیق در وحله اول شناسایی جنبههای زیست محیطی ناشی از فرایند تولید تجهیزات پزشکی از جمله دستگاه اکسیژن‌ساز، دستگاه بی‌خطر ساز پسماند عفونی و دستگاه اتوکلاو بوده است و در گام دوم رتبهبندی و تعیین جنبههای مهم زیست محیطی تجهیزات پزشکی با استفاده از مدل سسلسه مراتبی فازی Fuzzy AHP بوده است.
روش بررسی
پژوهش حاضر بر حسب نوع روش، توصیفی- تحلیلی و از لحاظ نوع هدف، کاربردی است. روش گردآوری اطلاعات مبتنی بر روش های اسنادی (کتابخانه ای)، مشاهده (مطالعات میدانی) و مستندسازی می باشد.
در بخش تحلیل، از تکنیک AHP فازی برای ارزیابی استفاده شده است. در این راستا، ابتدا یک مدل ۳ سطحی از هدف، معیارها، زیرمعیارها ارائه گردید. لازم به ذکر است که جهت تعیین معیارهای موجود در مدل، از مطالعات اسنادی و کتابخانهای استفاده شده است.
در این پژوهش پرسشنامهی خبره برای تکنیک AHP فازی مورد استفاده قرار گرفته است. بدین صورت که معیارهای مورد مطالعه در پژوهش حاضر جهت جنبههای زیست‌محیطی ناشی از فرآیند تولید دستگاه اکسیژن‌ساز، دستگاه بیخطرساز پسماند عفونی ودستگاه اتوکلاو، براساس ادبیات پژوهش، ارزیابی ریسک و مصاحبه با مدیران و صاحب نظران این حوزه به صورت مجموعه‌ای از آیتم‌ها شناسائی گردید.
سپس توسط خبرگان این حوزه که مرکب از ۵ نفر در نمونه انتخاب شده بودند و با کلیه معیارها آشنا بودند، طبق مرور ادبیات قوی بر اساس تحقیقات پیشین معیارها و زیرمعیارها در شکل (1) معرفی شده اند. در گام بعدی پرسشنامهی خبره جهت توزیع در میان کارشناسان مورد تدوین قرار گرفت.
در پرسشنامه خبره که مبتنی بر مقایسه زوجی تمامی عناصر با یکدیگر است احتمال اینکه یک متغیر در نظر گرفته نشود، صفر است. بنابراین چون تمامی معیارها در این سنجش مورد توجه قرار گرفته است و طراح قادر به جهت گیری خاصی در طراحی سؤالات نمی‌باشد. بنابراین پرسشنامه‌های مبتنی بر مقایسه زوجی از روائی برخوردار است (14) پایائی پرسشنامه خبره با محاسبه شاخص سازگاری بررسی میشود، که اگر میزان ناسازگاری مقایسات زوجی بیشتر از 1/0 باشد بهتر است در مقایسات تجدید نظر گردد.
به دلیل اینکه در پرسشنامه تمامی عوامل مدل در نظر گرفته شده و با یکدیگر مقایسه می‌گردند لذا تمام احتمالات مرتبط با در نظر نگرفتن یک متغیر از بین خواهد رفت. از طرفی چون پرسشنامه تمامی معیارها را به صورت دو به دو مقایسه و سنجش میکند لذا حداکثر سؤالات ممکن با ساختاری مطلوب از مخاطب پرسیده میشود و چون تمامی معیارها در این سنجش مورد توجه قرار گرفته است و طراح قادر به جهت گیری خاصی در طراحی سؤالات نمی‌باشد نیازی به سنجش پایایی وجود نخواهد داشت (15). بدین ترتیب در ادامه؛ به منظور انجام مقایسات زوجی و تعیین وابستگی های بین معیارها، پرسشنامه های طراحی شده میان 5 نفر از کارشناسان حوزه مورد مطالعه توزیع گشت. در پایان جهت تحلیل داده ها (اطلاعات به دست آمده از پرسش نامه ها) و اولویت بندی معیارها از تکنیک های تصمیم گیری چندمعیاره نام برده شده، بهره گرفته شده است.
روابط میان معیارها و زیرمعیارهای تحقیق نیز در شکل (1) به تصویر کشیده شده است و در ادامه به اولویت بندی و وزن دهی معیارها و زیرمعیارها با استفاده از تکنیک FAHP پرداخته می شود. مدل نظری تحقیق بر اساس معیارهای حمل و نقل لیفتراک، تابلو برق، فعالیت اداری، بسته بندی و چسب زنی، رنگ آمیزی پودری، بویلر- تولید بخار، جوشکاری، تراشکاری و برشکاری مطابق شکل (1) می باشد. کد اخلاق این مقالهIR.IAU.SRB.REC1397.149 می باشد.
ارزیابی عملکرد زیست‌محیطی یک ابزار مدیریت است که اطلاعات قابل‌اطمینان و واجد صحت و دقت را برای سازمان به همراه دارد تا میزان مؤثر بودن و مطلوب بودن عملکرد زیست‌محیطی آن مشخص شود. شاخص‌های زیست‌محیطی به‌عنوان ابزارهای مؤثر مدیریتی به شمار می‌روند و به همین منظور باید به‌طور منظم به‌روزآوری و بازنگری شوند. دستگاه بیخطرساز پسماند عفونی، دستگاهی است که به‌منظور استریل و سترون نمودن پسماندهای عفونی تولیدشده در مراکز درمانی و بیمارستان‌ها جهت تبدیل این نوع از پسماندها به پسماند بی‌خطر(خانگی) مورداستفاده قرار می‌گیرد(1).
هم چنین، دستگاه اکسیژن‌ساز از جمله دستگاه‌های پزشکی هستند که با تمرکز اکسیژن هوای محیط در محفظههایی، گاز اکسیژن غنی‌شده مورد نیاز بیماران را تأمین میکند(2).
دستگاه استریل کننده با بخار یا دستگاه اتوکلاو دارای یک محفظه پرفشار است که در آن از بخار اشباع‌شده برای افزایش دما به منظور استریل نمودن، استفاده میشود. مهم‌ترین هدف انجام ارزیابی اثرات زیست‌محیطی حصول اطمینان از انجام فعالیت‌های یک صنعت ازجمله تجهیزات پزشکی به جهت حفظ سلامت مردم در راستای ضوابط، معیارها، قوانین و مقررات زیست‌محیطی میباشد که درنهایت منجر به توسعه فنّاوری سازگار با محیط‌زیست و توسعه‌پایدار شود(3).
این قبیل تصمیمگیریها عموماً تابع معیارها و فاکتورهای متنوع و مختلف است.
بهترین راه‌حل برای تصمیمگیری چند معیاره، روش AHP (Analytical Hierarchy process) است که توسط ساعتی در سال 1980 میلادی پیشنهاد شده است (4). این روش، شبیه تفکر انسان است که فرآیند تصمیمگیری پیچیده را به مقایسه های ساده تجزیه میکند (5). لیکن عوامل شناختی قضاوت انسان را در نظر نمیگیرد (6).
روش fuzzy-AHP توسعه‌یافته نظریه ساعتی که بسیاری از محققان بر این باورند که fuzzy AHP توصیف کافی و کامل تری در فرایند تصمیمگیری در مقایسه با روش‌های کلاسیک AHP ارایه میدهد. به‌طور خلاصه، هدف AHP فازی مقابله با مشکلات تصمیم‌گیری‌های پیچیده با تجزیه‌وتحلیل مسائل مربوطه به یک سلسله مراتبی با هدف اصلی (معیار اصلی) در بالا و معیارها و زیر معیارهای آن در سطح پایین است (5).
تمام عناصر برای ارزیابی اهمیت نسبی آنها در سطح و سطح بالاتر از آن به‌صورت جفتی باهم مقایسه میشوند. در این روش بردارهای ویژه (eigenvectors) تا رسیدن به ترکیب نهایی فاکتورها محاسبه میشوند و وزن نهایی بردارها (وزن جهانی) نشانگر اهمیت نسبی هر فاکتور نسبت به هدف اصلی است (7).
پردل و همکاران (8) در تحقیقی به‌منظور ارزیابی ریسک زیست‌محیطی ایستگاه تقویت فشار گاز پتاوه 2 و 3 در مرحله بهره‌برداری با استفاده از روش AHP نشان داد، به ترتیب ریسک آلودگی صوتی با نمره 192/4 ریسک به مخاطره انداختن سلامت عمومی مردم منطقه با نمره 004/4، ریسک آلاینده‌های مایع و فاضلاب با نمره 24/2 را داشت، اما کاهش امنیت منطقه
حفاظت‌شده دنا با نمره 2/107 بالاترین ریسک محیط‌زیست محسوب میشود، در این روش پس از بررسی فرآیند، عوامل به وجود آورنده ریسک توسط پرسشنامه دلفی شناسایی و درجه اهمیت آن مشخص نموده است و در مرحله بعد ریسک‌های شاخص تعیین‌شده است (8).
اورک و همکاران (9) در تجزیه‌وتحلیل ریسک زیست‌محیطی نیروگاه حرارتی رامین اهواز در محیط ایمنی و بهداشت با استفاده از روشAHP و FMEA(Failure Modes and Effects Analysi) نشان داد، بیشترین احتمال وقوع ریسک در محیط ایمنی - بهداشت، انفجار میباشد که مهم‌ترین منشأ آن نشت گاز حاصل از احتراق در محیط کار و کمترین احتمال وقوع ریسک، ایجاد خراش و بریدن اعضاء بدن میباشد(9).
جوزی و همکاران (10) تعداد 64 جنبه و 67 پیامد محیط‌زیستی در فرآیند تولید اتیلن مجتمع پتروشیمی آریاساسول شناسایی شده‌است. بالاترین ریسک مربوط به عملیات فلرینگ و هم چنین انتشار گازهای گلخانه‌ای در کوره‌های کراکینگ با 125=RPN (Risk Priority Number) به دست آمده است. با توجه به عدد درجه‌ی مخاطره‌پذیری 35، RPN هایی که بالاتر از این عدد قرار گرفته‌است، به عنوان RPNهای بحرانی معرفی شده‌است. از جمله اقدامات می‌توان به استفاده از سیستم‌های کنترل گازهای آلاینده در خروجی از دودکش، تنظیم دبی هوا و گاز ورودی به مشعل‌ها، بازیابی و استفاده مجدد از گاز دی‌اکسیدکربن اشاره کرد (10).
ساینی و همکاران (11) در مطالعات اثرات زیست‌محیطی در
معدن زغال سنگ جهاریا که برای تولید برق در هند زغال سنگ استفاده میشود، نشان داد، هوا، آب، خاک، پوشش گیاهی، زمین های کشاورزی و توپوگرافی به ترتیب به عنوان تاثیرپذیرترین محیط‌ها شناسایی شده‌است (11). آنانه و همکاران (12) در مطالعه ای نشان دادند، برای مدیریت بهتر و کاهش هزینه، بهتر است، این سایت در یک منطقه منحصر به فرد واقع در شمال غرب این شهرستان و در یک منطقه کشاورزی و به دور از مناطق شهری باشد (12). پدگورسکی (13) اثربخشی سیستم مدیریت با انتخاب شاخص‌های کلیدی راهنما را برمبنای (AHP) بررسی و نشان داده است، بالاترین اهمیت (حدود 44 درصد) به معیار "Relevant" مربوط میشود (13).
هدف از این تحقیق در وحله اول شناسایی جنبههای زیست محیطی ناشی از فرایند تولید تجهیزات پزشکی از جمله دستگاه اکسیژن‌ساز، دستگاه بی‌خطر ساز پسماند عفونی و دستگاه اتوکلاو بوده است و در گام دوم رتبهبندی و تعیین جنبههای مهم زیست محیطی تجهیزات پزشکی با استفاده از مدل سسلسه مراتبی فازی Fuzzy AHP بوده است.
روش بررسی
پژوهش حاضر بر حسب نوع روش، توصیفی- تحلیلی و از لحاظ نوع هدف، کاربردی است. روش گردآوری اطلاعات مبتنی بر روش های اسنادی (کتابخانه ای)، مشاهده (مطالعات میدانی) و مستندسازی می باشد.
در بخش تحلیل، از تکنیک AHP فازی برای ارزیابی استفاده شده است. در این راستا، ابتدا یک مدل ۳ سطحی از هدف، معیارها، زیرمعیارها ارائه گردید. لازم به ذکر است که جهت تعیین معیارهای موجود در مدل، از مطالعات اسنادی و کتابخانهای استفاده شده است.
در این پژوهش پرسشنامهی خبره برای تکنیک AHP فازی مورد استفاده قرار گرفته است. بدین صورت که معیارهای مورد مطالعه در پژوهش حاضر جهت جنبههای زیست‌محیطی ناشی از فرآیند تولید دستگاه اکسیژن‌ساز، دستگاه بیخطرساز پسماند عفونی ودستگاه اتوکلاو، براساس ادبیات پژوهش، ارزیابی ریسک و مصاحبه با مدیران و صاحب نظران این حوزه به صورت مجموعه‌ای از آیتم‌ها شناسائی گردید.
سپس توسط خبرگان این حوزه که مرکب از ۵ نفر در نمونه انتخاب شده بودند و با کلیه معیارها آشنا بودند، طبق مرور ادبیات قوی بر اساس تحقیقات پیشین معیارها و زیرمعیارها در شکل (1) معرفی شده اند. در گام بعدی پرسشنامهی خبره جهت توزیع در میان کارشناسان مورد تدوین قرار گرفت.
در پرسشنامه خبره که مبتنی بر مقایسه زوجی تمامی عناصر با یکدیگر است احتمال اینکه یک متغیر در نظر گرفته نشود، صفر است. بنابراین چون تمامی معیارها در این سنجش مورد توجه قرار گرفته است و طراح قادر به جهت گیری خاصی در طراحی سؤالات نمی‌باشد. بنابراین پرسشنامه‌های مبتنی بر مقایسه زوجی از روائی برخوردار است (14) پایائی پرسشنامه خبره با محاسبه شاخص سازگاری بررسی میشود، که اگر میزان ناسازگاری مقایسات زوجی بیشتر از 1/0 باشد بهتر است در مقایسات تجدید نظر گردد.
به دلیل اینکه در پرسشنامه تمامی عوامل مدل در نظر گرفته شده و با یکدیگر مقایسه می‌گردند لذا تمام احتمالات مرتبط با در نظر نگرفتن یک متغیر از بین خواهد رفت. از طرفی چون پرسشنامه تمامی معیارها را به صورت دو به دو مقایسه و سنجش میکند لذا حداکثر سؤالات ممکن با ساختاری مطلوب از مخاطب پرسیده میشود و چون تمامی معیارها در این سنجش مورد توجه قرار گرفته است و طراح قادر به جهت گیری خاصی در طراحی سؤالات نمی‌باشد نیازی به سنجش پایایی وجود نخواهد داشت (15). بدین ترتیب در ادامه؛ به منظور انجام مقایسات زوجی و تعیین وابستگی های بین معیارها، پرسشنامه های طراحی شده میان 5 نفر از کارشناسان حوزه مورد مطالعه توزیع گشت. در پایان جهت تحلیل داده ها (اطلاعات به دست آمده از پرسش نامه ها) و اولویت بندی معیارها از تکنیک های تصمیم گیری چندمعیاره نام برده شده، بهره گرفته شده است.
روابط میان معیارها و زیرمعیارهای تحقیق نیز در شکل (1) به تصویر کشیده شده است و در ادامه به اولویت بندی و وزن دهی معیارها و زیرمعیارها با استفاده از تکنیک FAHP پرداخته می شود. مدل نظری تحقیق بر اساس معیارهای حمل و نقل لیفتراک، تابلو برق، فعالیت اداری، بسته بندی و چسب زنی، رنگ آمیزی پودری، بویلر- تولید بخار، جوشکاری، تراشکاری و برشکاری مطابق شکل (1) می باشد. کد اخلاق این مقالهIR.IAU.SRB.REC1397.149 می باشد.
شکل 1: درختواره تحلیل سلسه مراتبی جنبههای زیست‌محیطی فرآیند تولید دستگاه‌های بیخطرساز پسماند عفونی، اتوکلاو، اکسیژن‌ساز
یافته ها
همان طور که ذکر شد جهت تجزیه و تجلیل داده های پژوهش از تکنیک FAHP استفاده شده است و برای مقایسه زوجی عناصر از مقیاس نه درجه ساعتی استفاده شده است. مقیاس نه درجه ساعتی توسط توماس ساعتی واضع تئوری تحلیل سلسله مراتبی ارائه شده است. چون در این مطالعه از نظر بیش از یک کارشناس استفاده شده است بنابراین از تکنیک میانگین هندسی برای اولویت بندی نهائی دیدگاه کارشناسان استفاده شده است. در اخذ نظرات کارشناسی وزن اولیه در واقع میانگین حسابی وزنهای خام داده شده است و وزن نهایی میانگین هندسی نمرههای نهایی زیرمعیارها است. میانگین هندسی کمک خواهد کرد ضمن در نظرگرفتن قضاوت هر عضو، قضاوت گروه درباره هر مقایسه زوجی سنجش شود. میانگین هندسی مناسب‌ترین قاعده ریاضی برای ترکیب قضاوت‌ها در FAHP است. زیرا این میانگین خاصیت معکوس بودن در ماتریس مقایسه زوجی را حفظ میکند. ابتدا معیارهای اصلی براساس هدف بصورت زوجی مقایسه شده‌اند. در این مطالعه معیارهای اصلی شامل جوشکاری، تابلو برق، برشکاری، لیفتراک، فعالیت اداری، بسته بندی، رنگ آمیزی، تراشکاری و بویلر می‌باشند. برای انجام مقایسه زوجی، تمامی عناصر هر خوشه باید به صورت دو به دو مقایسه شوند. بنابراین اگر در یک خوشه n عنصر وجود داشته باشد
همان طور که ذکر شد جهت تجزیه و تجلیل داده های پژوهش از تکنیک FAHP استفاده شده است و برای مقایسه زوجی عناصر از مقیاس نه درجه ساعتی استفاده شده است. مقیاس نه درجه ساعتی توسط توماس ساعتی واضع تئوری تحلیل سلسله مراتبی ارائه شده است. چون در این مطالعه از نظر بیش از یک کارشناس استفاده شده است بنابراین از تکنیک میانگین هندسی برای اولویت بندی نهائی دیدگاه کارشناسان استفاده شده است. در اخذ نظرات کارشناسی وزن اولیه در واقع میانگین حسابی وزنهای خام داده شده است و وزن نهایی میانگین هندسی نمرههای نهایی زیرمعیارها است. میانگین هندسی کمک خواهد کرد ضمن در نظرگرفتن قضاوت هر عضو، قضاوت گروه درباره هر مقایسه زوجی سنجش شود. میانگین هندسی مناسب‌ترین قاعده ریاضی برای ترکیب قضاوت‌ها در FAHP است. زیرا این میانگین خاصیت معکوس بودن در ماتریس مقایسه زوجی را حفظ میکند. ابتدا معیارهای اصلی براساس هدف بصورت زوجی مقایسه شده‌اند. در این مطالعه معیارهای اصلی شامل جوشکاری، تابلو برق، برشکاری، لیفتراک، فعالیت اداری، بسته بندی، رنگ آمیزی، تراشکاری و بویلر می‌باشند. برای انجام مقایسه زوجی، تمامی عناصر هر خوشه باید به صورت دو به دو مقایسه شوند. بنابراین اگر در یک خوشه n عنصر وجود داشته باشد
جدول 1: ماتریس مقایسه زوجی معیارهای اصلی پژوهش
| دستگاه اکسیژن ساز | دستگاه بی خطرساز پسماند عفونی | فرآیند تولید دستگاه اتوکلاو | |||||||||||||
| Crisp | X1max | X2max | X3max | Deffuzy | Normal | X1max | X2max | X3max | Deffuzy | Normal | X1max | X2max | X3max | Deffuzy | Normal |
| جوشکاری | 239/0 | 239/0 | 238/0 | 239/0 | 231/0 | 186/0 | 187/0 | 187/0 | 187/0 | 178/0 | 187/0 | 188/0 | 19/0 | 19/0 | 187/0 |
| تابلو برق | 071/0 | 071/0 | 070/0 | 071/0 | 069/0 | 061/0 | 06/0 | 059/0 | 061/0 | 061/0 | 083/0 | 082/0 | 081/0 | 083/0 | 081/0 |
| برشکاری | 123/0 | 122/0 | 121/0 | 123/0 | 199/0 | 105/0 | 104/0 | 103/0 | 105/0 | 1/0 | 123/0 | 123/0 | 122/0 | 123/0 | 121/0 |
| لیفتراک | 105/0 | 104/0 | 103/0 | 105/0 | 102/0 | 088/0 | 085/0 | 083/0 | 088/0 | 084/0 | 094/0 | 093/0 | 093/0 | 094/0 | 092/0 |
| فعالیت‌اداری | 078/0 | 077/0 | 076/0 | 078/0 | 075/0 | 061/0 | 06/0 | 059/0 | 061/0 | 058/0 | 082/0 | 081/0 | 081/0 | 082/0 | 08/0 |
| بسته‌بندی | 094/0 | 093/0 | 092/0 | 094/0 | 091/0 | 076/0 | 074/0 | 072/0 | 076/0 | 073/0 | 088/0 | 087/0 | 087/0 | 088/0 | 086/0 |
| رنگ‌آمیزی | 124/0 | 122/0 | 121/0 | 124/0 | 12/0 | 226/0 | 223/0 | 22/0 | 226/0 | 216/0 | 122/0 | 121/0 | 121/0 | 122/0 | 12/0 |
| تراشکاری | 129/0 | 128/0 | 127/0 | 129/0 | 125/0 | 132/0 | 133/0 | 133/0 | 133/0 | 127/0 | 134/0 | 133/0 | 132/0 | 134/0 | 132/0 |
| بویلر | 071/0 | 070/0 | 069/0 | 071/0 | 068/0 | 111/0 | 108/0 | 106/0 | 111/0 | 106/ | 101/0 | 100/0 | 100/0 | 101/0 | 099/0 |
| جدول 2: اوزان نرمال محاسبه شده زیرمعیارهای تحقیق | |||||||||||||
| وزن معیارها | دستگاه اکسیژن ساز | دستگاه بی خطر ساز پسماند عفونی | فرآیند تولید دستگاه اتوکلاو | ||||||||||
| معیارهای اصلی | دستگاه اکسیژن ساز | دستگاه بی خطر ساز پسماند عفونی | فرآیند تولید دستگاه اتوکلاو | زیرمعیارها | وزن اولیه زیرمعیارها | وزن نهایی زیرمعیارها | رتبه نهایی | وزن اولیه زیرمعیارها | وزن نهایی زیرمعیارها | رتبه نهایی | وزن اولیه زیرمعیارها | وزن نهایی زیرمعیارها | رتبه نهایی |
| جوشکاری | 231/0 | 178/0 | 187/0 | انتشار صدا در محیط | 086/0 | 01986/0 | 21 | 143/0 | 0256/0 | 12 | 151/0 | 0283/0 | 8 |
| تخلیه در خاک | 154/0 | 0357/0 | 5 | 139/0 | 0247/0 | 14 | 106/0 | 0198/0 | 19 | ||||
| تابش پرتوها | 17/0 | 0394/0 | 3 | 161/0 | 02875/0 | 7 | 165/0 | 0308/0 | 6 | ||||
| تخلیه در آب | 134/0 | 0311/0 | 6 | 12/0 | 0215/0 | 16 | 104/0 | 0194/0 | 21 | ||||
| انتشار در هوا | 215/0 | 0497/0 | 2 | 257/0 | 04592/0 | 3 | 221/0 | 0413/0 | 2 | ||||
| مصرف بی رویه انرژی | 24/0 | 0556/0 | 1 | 179/0 | 03198/0 | 6 | 254/0 | 0476/0 | 1 | ||||
| تابلو برق | 069/0 | 058/0 | 081/0 | انتشار در هوا | 221/0 | 0152/0 | 30 | 195/0 | 013/0 | 40 | 24/0 | 0196/0 | 20 |
| تخلیه در خاک | 328/0 | 02261/0 | 14 | 275/0 | 016/0 | 28 | 273/0 | 0222/0 | 16 | ||||
| مصرف بی رویه انرژی | 218/0 | 0151/0 | 31 | 176/0 | 0103/0 | 43 | 169/0 | 0137/0 | 37 | ||||
| تخلیه و نشت در آب | 187/0 | 01291/0 | 42 | 161/0 | 0094/0 | 45 | 12/0 | 0097/0 | 48 | ||||
| انتشار صدا در محیط | 029/0 | 002/0 | 53 | 099/0 | 00577/0 | 49 | 106/0 | 00865/0 | 49 | ||||
| تابش پرتوها | 016/0 | 0011/0 | 54 | 093/0 | 0054/0 | 50 | 092/0 | 0075/0 | 51 | ||||
| برشکاری | 0.119 | 0.100 | 0.121 | تخلیه در خاک | 2/0 | 0238/0 | 11 | 184/0 | 0185/0 | 20 | 149/0 | 0181/0 | 27 |
| مصرف برق و انرژی | 304/0 | 0362/0 | 4 | 258/0 | 0259/0 | 11 | 266/0 | 0323/0 | 5 | ||||
| انتشار در هوا | 217/0 | 02583/0 | 8 | 137/0 | 01369/0 | 36 | 113/0 | 0136/0 | 40 | ||||
| تخلیه و نشت در آب | 14/0 | 0167/0 | 27 | 172/0 | 0172/0 | 23 | 148/0 | 0180/0 | 28 | ||||
| تابش پرتوها | 027/0 | 0032/0 | 52 | 076/0 | 0076/0 | 48 | 082/0 | 0099/0 | 47 | ||||
| انتشار صدا در محیط | 112/0 | 01338/0 | 39 | 174/0 | 0174/0 | 22 | 241/0 | 0292/0 | 7 | ||||
| لیفتراک | 0.102 | 0.084 | 0.092 | انتشار در هوا | 223/0 | 0227/0 | 12 | 215/0 | 0180/0 | 21 | 290/0 | 0268/0 | 9 |
| مصرف بی رویه انرژی | 202/0 | 0205/0 | 18 | 180/0 | 0150/0 | 32 | 238/0 | 02200/0 | 18 | ||||
| انتشار صدا در محیط | 134/0 | 01363/0 | 34 | 134/0 | 112/0 | 42 | 030/0 | 0028/0 | 53 | ||||
| تخلیه در آب | 143/0 | 0146/0 | 32 | 175/0 | 01466/0 | 34 | 161/0 | 0149/0 | 35 | ||||
| تابش پرتوها | 089/0 | 0091/0 | 48 | 101/0 | 0084/0 | 47 | 017/0 | 00158/0 | 31 | ||||
| تخلیه در خاک | 208/0 | 0212/0 | 16 | 196/0 | 0164/0 | 25 | 263/0 | 0243/0 | 13 | ||||
| فعالیت اداری | 0.075 | 0.058 | 0.080 | تابش پرتوها | 094/0 | 007/0 | 51 | 085/0 | 0049/0 | 52 | 106/0 | 00851/0 | 50 |
| تخلیه در هوا | 139/0 | 0105/0 | 45 | 151/0 | 0087/0 | 46 | 151/0 | 0122/0 | 44 | ||||
| تخلیه در آب | 172/0 | 01293/0 | 41 | 193/0 | 0112/0 | 41 | 171/0 | 0138/0 | 36 | ||||
| انتشار صدا در محیط | 136/0 | 0102/0 | 47 | 088/0 | 0051/0 | 51 | 138/0 | 0111/0 | 46 | ||||
| تخلیه در خاک | 217/0 | 0163/0 | 28 | 209/0 | 0121/0 | 39 | 209/0 | 0168/0 | 29 | ||||
| مصرف بی رویه انرژی و برق | 243/0 | 0182/0 | 24 | 274/0 | 01583/0 | 29 | 225/0 | 0181/0 | 26 | ||||
| بسته‌بندی | 0.091 | 0.073 | 0.086 | انتشار در هوا | 219/0 | 01993/0 | 20 | 199/0 | 0145/0 | 35 | 177/0 | 0152/0 | 33 |
| تخلیه در خاک | 224/0 | 0204/0 | 19 | 367/0 | 0268/0 | 9 | 299/0 | 02575/0 | 10 | ||||
| مصرف بی رویه انرژی | 148/0 | 0134/0 | 38 | 179/0 | 01302/0 | 37 | 155/0 | 0134/0 | 42 | ||||
| تخلیه و انتشار در آب | 154/0 | 014/0 | 33 | 174/0 | 01269/0 | 38 | 290/0 | 0250/0 | 11 | ||||
| انتشار صدا در محیط | 144/0 | 0131/0 | 40 | 052/0 | 0038/0 | 53 | 057/0 | 0049/0 | 52 | ||||
| تابش پرتوها | 11/0 | 01/0 | 46 | 028/0 | 0021/0 | 54 | 022/0 | 0019/0 | 54 | ||||
| رنگ‌آمیزی | 0.12 | 0.216 | 0.120 | تخلیه در خاک | 181/0 | 0216/0 | 15 | 233/0 | 052/0 | 2 | 198/0 | 0238/0 | 14 |
| انتشار در هوا | 232/0 | 0277/0 | 7 | 250/0 | 0540/0 | 1 | 202/0 | 243/0 | 12 | ||||
| تخلیه و نشت در آب | 161/0 | 0192/0 | 22 | 196/0 | 0423/0 | 4 | 198/0 | 0238/0 | 15 | ||||
| انتشار صدا در محیط | 142/0 | 017/0 | 25 | 097/0 | 0209/0 | 17 | 152/0 | 01822/0 | 25 | ||||
| مصرف انرژی | 153/0 | 0183/0 | 23 | 132/0 | 0248/0 | 8 | 157/0 | 01882/0 | 22 | ||||
| تابش پرتوها | 131/0 | 0157/0 | 29 | 093/0 | 02005/0 | 19 | 094/0 | 0113/0 | 45 | ||||
| تراشکاری | 125/0 | 127/0 | 132/0 | تابش پرتوها | 109/0 | 0136/0 | 36 | 120/0 | 0153/0 | 31 | 104/0 | 01367/0 | 39 |
| مصرف بی رویه انرژی | 206/0 | 02597/0 | 9 | 255/0 | 0324/0 | 5 | 290/0 | 0383/0 | 3 | ||||
| انتشار صدا در محیط | 135/0 | 0169/0 | 26 | 128/0 | 0163/0 | 27 | 102/0 | 0135/0 | 41 | ||||
| تخلیه و بخش در خاک | 202/0 | 0253/0 | 10 | 159/0 | 0203/0 | 18 | 140/0 | 0184/0 | 23 | ||||
| تخلیه در آب | 166/0 | 0207/0 | 17 | 209/0 | 0267/0 | 10 | 104/0 | 0137/0 | 38 | ||||
| تخلیه در هوا | 181/0 | 02264/0 | 13 | 128/0 | 0163/0 | 26 | 260/0 | 03431/0 | 4 | ||||
| بویلر | 068/0 | 106/0 | 099/0 | انتشار صدا در محیط | 129/0 | 0088/0 | 49 | 139/0 | 01470/0 | 33 | 151/0 | 01500/0 | 34 |
| انرژی | 199/0 | 01361/0 | 35 | 157/0 | 0166/0 | 24 | 184/0 | 01825/0 | 24 | ||||
| تخلیه در آّب | 167/0 | 0115/0 | 44 | 149/0 | 0158/0 | 30 | 158/0 | 0157/0 | 32 | ||||
| تابش پرتوها | 125/0 | 0086/0 | 50 | 091/0 | 0096/0 | 44 | 124/0 | 0123/0 | 43 | ||||
| تخلیه در خاک | 183/0 | 0125/0 | 43 | 288/0 | 0241/0 | 15 | 170/0 | 0168/0 | 30 | ||||
| انتشار در هوا | 196/0 | 01342/0 | 37 | 236/0 | 02491/0 | 13 | 213/0 | 02113/0 | 17 | ||||
پس از مشخص‌شدن انواع فعالیت‌های فرآیند تولید دستگاه‌های مذکور، جنبههای زیست‌محیطی و پیامدهای آن تعیین گردید و با در نظرگرفتن شدت، احتمال و وقوع، عددRPN حاصل شد. در این راستا اقدامات کنترلی لحاظ گردید و مجددا عدد RPN بدست آمد.
دراین تحقیق فعالیت جوشکاری با وزن نرمال 231/0 در فرایند تولید دستگاه اکسیژن ساز، فعالیت جوشکاری با وزن نرمال شده 187/0 در فرایند تولید اتوکلاو و فعالیت رنگ آمیزی با وزن نرمال 216/0 در فرایند تولید دستگاه بیخطرساز پسماند عفونی، به ترتیب در الویت معیارهای اصلی قرار گرفتند.
زیر معیارهای فعالیت جوشکاری در فرایند تولید دستگاه اکسیژن ساز،مصرف بی رویه انرژی با وزن نرمال 24/0 و انتشار صدا با وزن نرمال 086/0 به ترتیب بیشترین و کمترین الویت اهمیت را دارند و زیر معیارهای فعالیت رنگ آمیزی در فرایند تولید دستگاه بیخطرساز پسماند عفونی انتشار آلاینده در هوا با وزن نرمال 25/0 و تابش پرتو با وزن نرمال 093/0 به ترتیب بیشترین و کمترین الویت اهمیت را دارند و زیر معیارهای فعالیت جوشکاری در فرایند تولید دستگاه اتوکلاو، مصرف بیرویه انرژی با وزن نرمال 254/0 و تخلیه در آب با وزن نرمال 104/0 به ترتیب بیشترین و کمترین الویت اهمیت را دارند.
بحث و نتیجه گیری
در این مقاله به شناسایی و رتبهبندی جنبههای زیست‌محیطی ناشی از فرآیند تولید دستگاه اکسیژن‌ساز، دستگاه بی‌خطر ساز پسماند عفونی ودستگاه اتوکلاو پرداخته شده است.
نتایج نشان داد، فرآیند تولید و مونتاژ دستگاه‌های مذکور، فاقد آلاینده زیان آور زیست‌محیطی نبوده لیکن نسبت به سایر صنایع، در این فرآیند آلاینده‌ها زیان بار کمتر میباشد و مهمتر اینکه آلاینده‌های ایجاد شده قابل کنترل می‌باشند. در راستای تولید دستگاه‌های مذکور، آلاینده‌ها با لحاظ کردن اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه قابل کنترل میباشد.
ضایعات تولیدی را می‌توان بازیافت کرد. بارویکرد MCDM(Multiple Criteria Decision Making) وتکنیک‌های آن با دقت بیشتری می‌توان اقدام به اولویت و رتبهبندی نمود. روش AHP فازی در رتبهبندی جنبههای زیست‌محیطی مناسب بود. برنامه‌های زیست‌محیطی تدوین شده برای شرکت قابلیت اجرایی دارد.
برنامه های مانند آموزش قابلیت اجرایی بهتری داشت. جداسازی فضاهای مربوط به مکان‌های ذکر شده با مشکلاتی همراه بود. تدوین اقدامات پیشگیرانه و اصلاحی موفق بود. کسب آموزش توسط کارکنان اثری مطلوب در راستای اهداف حفظ محیط‌زیست دارد.
آموزش اثر مناسبی در راستای کاهش آلاینده‌ها و مصرف بهینه انرژی داشت. انجام اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه میتواند در راستای استانداردهای زیست‌محیطی موثر باشد.
اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه در جهت پیشرفت استاندارهای زیست‌محیطی موثر است. نرم افزار FUZZY AHP، یکی از نرم افزارهای بسیار مطرح و قدرتمند در زمینه تصمیمگیری در دنیا میباشد و توانایی انتخاب گزینه برتر با توجه به معیارهای مختلف، با در نظر گرفتن نظر کارشناسان را داراست.
در این تحقیق فرایند تولید دستگاه اکسیژن ساز، اتوکلاو و دستگاه بی خطرساز پسماند عفونی، به ترتیب فعالیت جوشکار و رنگ امیزی در الویت قرار گرفت.
بیشک انجام هر تحقیقی محدودیت خاص خود را دارد که این تحقیق نیز از این قاعده مستثنی نبوده است.یکی از محدودیتهای این تحقیق در دسترس نبودن آزمایشات ناشی از آلودگی‌های زیست‌محیطی جهت کنترل مناسب آنها بوده است و به همین دلیل خطرات و ریسک‌های نیروی
انسانی قابل شناسایی و بررسی نبوده است.
تضاد منافع
بدین وسیله نویسندگان این مقاله اعلام میدارند که هیچ گونه تضاد منافعی وجود ندارد.
تشکر و قدردانی
بر خود لازم میدانیم از کارمندان محترم شرکت تجهیزات پزشکی رئوف شفا که در انجام این تحقیق اینجانبان را یاری نمودند، تشکر و قدردانی بعمل آوریم.
دراین تحقیق فعالیت جوشکاری با وزن نرمال 231/0 در فرایند تولید دستگاه اکسیژن ساز، فعالیت جوشکاری با وزن نرمال شده 187/0 در فرایند تولید اتوکلاو و فعالیت رنگ آمیزی با وزن نرمال 216/0 در فرایند تولید دستگاه بیخطرساز پسماند عفونی، به ترتیب در الویت معیارهای اصلی قرار گرفتند.
زیر معیارهای فعالیت جوشکاری در فرایند تولید دستگاه اکسیژن ساز،مصرف بی رویه انرژی با وزن نرمال 24/0 و انتشار صدا با وزن نرمال 086/0 به ترتیب بیشترین و کمترین الویت اهمیت را دارند و زیر معیارهای فعالیت رنگ آمیزی در فرایند تولید دستگاه بیخطرساز پسماند عفونی انتشار آلاینده در هوا با وزن نرمال 25/0 و تابش پرتو با وزن نرمال 093/0 به ترتیب بیشترین و کمترین الویت اهمیت را دارند و زیر معیارهای فعالیت جوشکاری در فرایند تولید دستگاه اتوکلاو، مصرف بیرویه انرژی با وزن نرمال 254/0 و تخلیه در آب با وزن نرمال 104/0 به ترتیب بیشترین و کمترین الویت اهمیت را دارند.
بحث و نتیجه گیری
در این مقاله به شناسایی و رتبهبندی جنبههای زیست‌محیطی ناشی از فرآیند تولید دستگاه اکسیژن‌ساز، دستگاه بی‌خطر ساز پسماند عفونی ودستگاه اتوکلاو پرداخته شده است.
نتایج نشان داد، فرآیند تولید و مونتاژ دستگاه‌های مذکور، فاقد آلاینده زیان آور زیست‌محیطی نبوده لیکن نسبت به سایر صنایع، در این فرآیند آلاینده‌ها زیان بار کمتر میباشد و مهمتر اینکه آلاینده‌های ایجاد شده قابل کنترل می‌باشند. در راستای تولید دستگاه‌های مذکور، آلاینده‌ها با لحاظ کردن اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه قابل کنترل میباشد.
ضایعات تولیدی را می‌توان بازیافت کرد. بارویکرد MCDM(Multiple Criteria Decision Making) وتکنیک‌های آن با دقت بیشتری می‌توان اقدام به اولویت و رتبهبندی نمود. روش AHP فازی در رتبهبندی جنبههای زیست‌محیطی مناسب بود. برنامه‌های زیست‌محیطی تدوین شده برای شرکت قابلیت اجرایی دارد.
برنامه های مانند آموزش قابلیت اجرایی بهتری داشت. جداسازی فضاهای مربوط به مکان‌های ذکر شده با مشکلاتی همراه بود. تدوین اقدامات پیشگیرانه و اصلاحی موفق بود. کسب آموزش توسط کارکنان اثری مطلوب در راستای اهداف حفظ محیط‌زیست دارد.
آموزش اثر مناسبی در راستای کاهش آلاینده‌ها و مصرف بهینه انرژی داشت. انجام اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه میتواند در راستای استانداردهای زیست‌محیطی موثر باشد.
اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه در جهت پیشرفت استاندارهای زیست‌محیطی موثر است. نرم افزار FUZZY AHP، یکی از نرم افزارهای بسیار مطرح و قدرتمند در زمینه تصمیمگیری در دنیا میباشد و توانایی انتخاب گزینه برتر با توجه به معیارهای مختلف، با در نظر گرفتن نظر کارشناسان را داراست.
در این تحقیق فرایند تولید دستگاه اکسیژن ساز، اتوکلاو و دستگاه بی خطرساز پسماند عفونی، به ترتیب فعالیت جوشکار و رنگ امیزی در الویت قرار گرفت.
بیشک انجام هر تحقیقی محدودیت خاص خود را دارد که این تحقیق نیز از این قاعده مستثنی نبوده است.یکی از محدودیتهای این تحقیق در دسترس نبودن آزمایشات ناشی از آلودگی‌های زیست‌محیطی جهت کنترل مناسب آنها بوده است و به همین دلیل خطرات و ریسک‌های نیروی
انسانی قابل شناسایی و بررسی نبوده است.
تضاد منافع
بدین وسیله نویسندگان این مقاله اعلام میدارند که هیچ گونه تضاد منافعی وجود ندارد.
تشکر و قدردانی
بر خود لازم میدانیم از کارمندان محترم شرکت تجهیزات پزشکی رئوف شفا که در انجام این تحقیق اینجانبان را یاری نمودند، تشکر و قدردانی بعمل آوریم.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
