دوماهنامه علمی پژوهشی

چکیده

در اسلام پاکیزگی پیش شرط پذیرش بسیاری از عبادات به شمار رفته است. در بسیاری موارد نیز پاکیزگی به عنوان یک عمل عبادی و مستحب قلمداد شده است. این پاکیزگی و طهارت را می‌توان از دو جنبه فردی و اجتماعی مورد بررسی قرار داد. بنابراین می‌توان از پیوند عبادات و بهداشت فردی و اجتماعی سخن گفت. به گونه ای که بر اساس قرآن و روایات می‌توان یکی از مأموریت‌های پیامبر (ص) بهداشت و پاکیزگی و نظافت لباس، بدن، خوراک و سایر ابعاد زندگی انسان بوده است. تا جایی که اسلام در حد یک قاعده کلی، نظافت را از ایمان می‌داند. این موضوع در ارتباط با نماز، غسل و ... کاملاً مشهود است. در این مقاله برآنیم تا با استمداد از قرآن و روایات پیوند بهداشت فردی و اجتماعی با عبادات را جویا شویم. می‌توان گفت، در قرآن مقصود از این مفاهیم بهداشت ظاهری و باطنی است. برخی آیات بیان کرده اند که انسان از غذاهای سالم استفاده شود و یا اینکه از مومنین خواسته هنگام مستی به نماز نزدیک نشوند و نیز از خوردن گوشت مردار بپرهیزند، چراکه مردار غذای ناسالم و غیر بهداشتی به شمار می رود. در روایات اسلامی تاکید فراونی بر نظافت و ارتباط آن با ایمان شده است. مثلا جمله مشهور پیامبر اکرم (ص) که می فرماید: «نظافت (و بهداشت) قسمتی از ایمان است»؛ این نشان می دهد که ایمان انسان بدون رعایت مسایل بهداشتی کامل نمی شود. توجه به انواع غسل‌های واجب واستحبابی ووضونیزدرزندگی عبادی، اهمیت نظافت رادراسلام نشان می‌دهد. پس نظافت عنصر اساسی بهداشت است و بدون رعایت آن نمی‌توان از سلامتی برخورداربود. از این رو، یک فرد نمی‌تواند درعین مؤمن بودن، به اصول نظافت بی اعتنایی کند.