دوره 19، شماره 5 - ( آذر و دی 1399 )
جلد 19 شماره 5 صفحات 20-12 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Danaei M, Rohani A A, Sajadi A, Momeni M. The Frequency and Related Factors of Internet Addiction in Externship and Internship Students of Kerman University of Medical Sciences, 2018. TB 2020; 19 (5) :12-20
URL: http://tbj.ssu.ac.ir/article-1-2923-fa.html
URL: http://tbj.ssu.ac.ir/article-1-2923-fa.html
دانایی مینا، روحانی علی اکبر، سجادی علی، مومنی محسن. بررسی فراوانی و علل اعتیاد به اینترنت در دانشجویان کارآموز و کارورز دانشگاه علوم پزشکی کرمان در سال1397. طلوع بهداشت. 1399; 19 (5) :12-20
مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت، پژوهشکده آینده پژوهی در سلامت، دانشگاه علوم پزشکی ، کرمان، ایران. ، m.momeni@kmu.ac.ir
متن کامل [PDF 535 kb]
(721 دریافت)
| چکیده (HTML) (1286 مشاهده)
متن کامل: (1077 مشاهده)
بررسی فراوانی و علل اعتیاد به اینترنت در دانشجویان کارآموز و کارورز دانشگاه علوم پزشکی کرمان در سال1397
نویسندگان : مینا دانایی1، علی اکبر روحانی2، علی سجادی3 ، محسن مومنی4
1.استادیار پزشکی اجتماعی ، مرکز تحقیقات اچ آی وی و عفونت های آمیزشی، مرکز همکار سازمان جهانی بهداشت، پژوهشکده آینده پژوهی در سلامت، دانشگاه علوم پزشکی کرمان، کرمان، ایران.
2.استادیار طب کودکان، گروه پزشکی اجتماعی و خانواده، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی ، کرمان، ایران.
3.پزشک عمومی، گروه پزشکی اجتماعی و خانواده، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی ، کرمان، ایران.
4.نویسنده مسئول : استادیار پزشکی اجتماعی، مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت، پژوهشکده آینده پژوهی در سلامت، دانشگاه علوم پزشکی ، کرمان، ایران. تلفن تماس: 09131406404 Email:m.momeni@kmu.ac.ir
چکیده
مقدمه: اعتیاد به اینترنت یک پدیده جهانی است که فراوانی آن در دانشجویان در حال افزایش است. مطالعه حاضر با هدف بررسی فراوانی و عوامل موثر بر اعتیاد به اینترنت در دانشجویان کارآموز و کارورز دانشگاه علوم پزشکی کرمان در سال 1397 انجام شد.
روش بررسی: مطالعه مقطعی حاضر بر روی 250 نفر از دانشجویان کارآموز و کارورز دانشگاه علوم پزشکی کرمان در سال 1397 در بازه زمانی 6 ماهه به روش نمونه گیری آسان انجام شد. در این مطالعه ابزار اصلی پژوهش پرسشنامه خود ایفای روا و پایای اعتیاد به اینترنت کیمبرلی-یانگ بود که دامنه‌ی نمرات آن بین 20 تا100 است و کسب نمره‌ی بالاتر، نشانه‌ی وابستگی بیشتر به اینترنت است. برای تجزیه و تحلیل آماری داده‌ها از نرم‌افزار آماری spss نسخه 20 و آزمون های آماری مجذور کای استفاده شد. سطح معنی داری کمتر از 05/0 معنی دار در نظر گرفته شد.
یافته ها: از میان افراد شرکت کننده در مطالعه، 46 نفر(4/18%) کاربر عادی، 127 نفر (8/50%) در معرض خطر و 77 نفر (8/30%) معتاد به اینترنت بودند. از بین عوامل دموگرافیک مورد بررسی، جنسیت(041/0=P )و مقطع تحصیلی(024/0=P) با اعتیاد به اینترنت ارتباط معنی دار داشتند.
نتیجه گیری: مسئولین و سیاست گزاران باید توجه ویژه ای به مقوله اعتیاد به اینترنت در دانشجویان پزشکی داشته باشند زیرا ممکن است اعتیاد به اینترنت باعث شود این افراد از وظایف خطیر خود در دوران کاراموزی و کارورزی غافل شوند. برگزاری دور های آموزش اثربخش می تواند در این زمینه راهگشا باشد.
واژه های کلیدی: اعتیاد، اینترنت، دانشجو، پزشکی.
جدول1: اطلاعات دموگرافیک دانشجویان شرکت کننده در مطالعه
نمودار 1: فراوانی اعتیاد به اینترنت در افراد شرکت کننده در مطالعه
بحث و نتیجه گیری
نتایج مطالعه حاضر نشان داد که از نظر طبقه بندی اعتیاد به اینترنت، 4/18% از دانشجویان پزشکی کارآموز و کارورز، کاربر عادی، 8/50% در معرض خطر و 8/30% معتاد به اینترنت هستند.در پژوهشی دیگر که توسط ایرانی و همکاران و با هدف بررسی شیوع اعتیاد به اینترنت در دانشجویان و دانش‌آموختگان گروه‌های اپیدمیولوژی، علوم بالینی و علوم پایه در ایران و با کمک پرسشنامه اعتیاد به اینترنت یانگ در سال 1396 انجام گرفت، نسبت اعتیاد به اینترنت خفیف و متوسط و شدید به ترتیب 83/61 درصد، 95/26 درصد و صفر درصد بود(9). مطالعه ای در دانشجویان پزشکی زاهدان نیز شیوع اعتیاد به اینترنت را 5/27 درصد گزارش نموده است (6).
تفاوت موجود در درصد اعتیاد در دانشجویان در مطالعات مختلف به دلیل تنوع فرهنگی در مناطق مختلف و استفاده از ابزارهای گوناگون جهت سنجش اعتیاد به اینترنت قابل توجیه می باشد. با توجه به نتایج مطالعه حاضر لزوم توجه به اعتیاد به اینترنت در کارآموزان و کارورزان دانشگاه علوم پزشکی کرمان و برگزاری جلسات آموزشی جهت آشنایی با راهکارهای پیشگیری از اعتیاد به اینترنت امری ضروری به نظر می رسد.
نتایج این مطالعه نشان داد میزان اعتیاد به این اینترنت در بین دانشجویان زن به طور معناداری از دانشجویان مرد بیشتر است، به طوری که 8/36% زنان به اینترنت اعتیاد داشتند در حالی که 8/23 % دانشجویان مرد به اینترنت اعتیاد داشتند،هم چنین 5/12% دانشجویان زن از کاربران عادی اینترنت بودند در حالی که 4/25% مردان کاربر عادی اینترنت بودند.
در مطالعه ای که بر روی دانشجویان پزشکی دانشگاه زاهدان انجام شد فراوانی اعتیاد به اینترنت در مردان (8/15 درصد) به طور معنی داری (001/0=P) نسبت به زنان(7/11درصد) بیشتر بود.
همچنین در مطالعه ای که توسط وحیدی فر و همکاران در خراسان شمالی انجام پذیرفت، نتایج نشان داد که اعتیاد به اینترنت در بین دانشجویان پسر بیشتر از دانشجویان دختر است(10).
نتایج یک مطالعه مروری نشان داد که نتایج ضد و نقیضی در مطالعات مختلف در خصوص ارتباط جنسیت با اعتیاد به اینترنت وجود دارد. در برخی موارد ارتباط معنی دار آماری مشاهده نشد و در بسیاری از موارد اعتیاد در مردان فراون تر از زنان بود.
در مواردی هم در زنان شایع تر بود. نتیجه این مطالعه نشان داد که نحوه استفاده و دلایل استفاده زنان و مردان از اینترنت متفاوت است. از سوی دیگر گروه هدف مطالعه، ابزار بررسی اعتیاد به اینترنت و نحوه تکمیل آن نیز می تواند بر نتایج تاثیرگذار باشد(11).
در مطالعه حاضر تفاوت معناداری بین میزان اعتیاد به اینترنت و وضعیت تاهل و سن مشاهده نشد. نتایج مطالعه ای بر روی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی همدان نشان داد که، بین وضعیت تاهل و اعتیاد به اینترنت ارتباطی وجود ندارد اما سن دانشجویان و داشتن احساس تنهایی با اعتیاد به اینترنت آن ها ارتباط دارد(12).
در مطالعه فراهانی و همکاران بر روی دانشجویان دانشگاه های تهران و کرج، سن و وضعیت تاهل با اعتیاد به اینترنت ارتباط معنی دار آماری نداشتند(13).
بررسی علل اعتیاد به اینترنت در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کردستان نشان داد که وضعیت تاهل با اعتیاد به اینترنت ارتباط دارد (14).
با توجه به این که در مطالعه حاضر کارآموزان و کارورزان پزشکی بررسی شده اند احتمالا به دلیل نزدیک بودن سنین دانشجویان به یکدیگر نتایج معنی دار نشده است. درخصوص وضعیت تاهل نیز احتمالا رضایت از ازدواج و پرکردن حس تنهایی در افراد متاهل نقش موثرتری در این زمینه دارد که در مطالعه حاضر بررسی نشده است.
با توجه به نتایج، اعتیاد به اینترنت در بین دانشجویان مقطع کارآموزی به طور معناداری بیشتر از دانشجویان مقطع کارورزی بود. 8/32% دانشجویان مقطع کاراموزی و 3/26% دانشجویان مقطع کارورزی به اینترنت اعتیاد داشتند و هم چنین 2/12% دانشجویان مقطع کاراموزی کاربر عادی اینترنت بودند در حالی که 2/23% دانشجویان مقطع کارورزی از کاربران عادی اینترنت بودند.
دانشجویان مقطع کارورزی به دلیل کشیک های زیاد در این دوره و نیز حضور بیشتر در بخش های بالینی نسبت به دانشجویان مقطع کاراموزی فرصت کمتری برای استفاده از اینترنت دارند و این تفاوت می تواند به این دلیل باشد.
مطالعه حاضر به دلیل در نظر گرفتن متغیرهای مستقل دموگرافیک به تنهایی و ماهیت مقطعی بودن قابلیت بررسی
رابطه علیتی و مشخص نمودن متغیرهای عمده تاثیرگذار بر اعتیاد به اینترنت در دانشجویان پزشکی را ندارد. پیشنهاد می شود مطالعات بیشتر بر روی تمامی مقاطع تحصیلی و در نظر گرفتن متغیرهای مستقل بیشتر در آینده انجام شود.
به طور کلی نتایج مطالعه نشان داد که تقریبا نیمی از دانشجویان در معرض اعتیاد به اینترنت هستند و نیز تعداد افرادی که به اینترنت اعتیاد داشتند نیز قابل ملاحظه بود.
متغییر های بررسی شده در این مطالعه از جمله جنس و مقطع تحصیلی در میزان استفاده از اینترنت موثر بودند ولی میزان استفاده از اینترنت در افراد متاهل و مجرد تفاوت چندانی نداشت.
مسئولین و سیاستگذاران دانشگاه باید توجه ویژه ای به مقوله اعتیاد به اینترنت در دانشجویان پزشکی داشته باشند زیرا ممکن است اعتیاد به اینترنت باعث شود این افراد از وظایف خطیر خود در دوران کاراموزی و کارورزی غافل شوند. برگزاری دور های آموزش اثربخش می تواند در این زمینه راهگشا باشد.
تضاد منافع
نویسندگان این مقاله اعلام می دارند که در این مقاله هیچ گونه تضاد منافعی وجود ندارد
تشکرو قدردانی
نویسندگان مقاله از تمامی کارآموزان و کارورزان دانشگاه علوم پزشکی کرمان که در این مطالعه شرکت نموده اند، قدردانی می نمایند.
نویسندگان : مینا دانایی1، علی اکبر روحانی2، علی سجادی3 ، محسن مومنی4
1.استادیار پزشکی اجتماعی ، مرکز تحقیقات اچ آی وی و عفونت های آمیزشی، مرکز همکار سازمان جهانی بهداشت، پژوهشکده آینده پژوهی در سلامت، دانشگاه علوم پزشکی کرمان، کرمان، ایران.
2.استادیار طب کودکان، گروه پزشکی اجتماعی و خانواده، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی ، کرمان، ایران.
3.پزشک عمومی، گروه پزشکی اجتماعی و خانواده، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی ، کرمان، ایران.
4.نویسنده مسئول : استادیار پزشکی اجتماعی، مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت، پژوهشکده آینده پژوهی در سلامت، دانشگاه علوم پزشکی ، کرمان، ایران. تلفن تماس: 09131406404 Email:m.momeni@kmu.ac.ir
چکیده
مقدمه: اعتیاد به اینترنت یک پدیده جهانی است که فراوانی آن در دانشجویان در حال افزایش است. مطالعه حاضر با هدف بررسی فراوانی و عوامل موثر بر اعتیاد به اینترنت در دانشجویان کارآموز و کارورز دانشگاه علوم پزشکی کرمان در سال 1397 انجام شد.
روش بررسی: مطالعه مقطعی حاضر بر روی 250 نفر از دانشجویان کارآموز و کارورز دانشگاه علوم پزشکی کرمان در سال 1397 در بازه زمانی 6 ماهه به روش نمونه گیری آسان انجام شد. در این مطالعه ابزار اصلی پژوهش پرسشنامه خود ایفای روا و پایای اعتیاد به اینترنت کیمبرلی-یانگ بود که دامنه‌ی نمرات آن بین 20 تا100 است و کسب نمره‌ی بالاتر، نشانه‌ی وابستگی بیشتر به اینترنت است. برای تجزیه و تحلیل آماری داده‌ها از نرم‌افزار آماری spss نسخه 20 و آزمون های آماری مجذور کای استفاده شد. سطح معنی داری کمتر از 05/0 معنی دار در نظر گرفته شد.
یافته ها: از میان افراد شرکت کننده در مطالعه، 46 نفر(4/18%) کاربر عادی، 127 نفر (8/50%) در معرض خطر و 77 نفر (8/30%) معتاد به اینترنت بودند. از بین عوامل دموگرافیک مورد بررسی، جنسیت(041/0=P )و مقطع تحصیلی(024/0=P) با اعتیاد به اینترنت ارتباط معنی دار داشتند.
نتیجه گیری: مسئولین و سیاست گزاران باید توجه ویژه ای به مقوله اعتیاد به اینترنت در دانشجویان پزشکی داشته باشند زیرا ممکن است اعتیاد به اینترنت باعث شود این افراد از وظایف خطیر خود در دوران کاراموزی و کارورزی غافل شوند. برگزاری دور های آموزش اثربخش می تواند در این زمینه راهگشا باشد.
واژه های کلیدی: اعتیاد، اینترنت، دانشجو، پزشکی.
مقدمه
امروزه به دلیل تحول سریع در تکنولوژی های ارتباطی کاربرد اینترنت در جهان روند فزاینده ای داشته و تعداد کاربران آن افزایش روزافزونی داشته است. کشور ایران نیز از این قائده مستثنی نمی باشد. آمارها نشان می دهد که در سال های اخیر تعداد کاربران اینترنت در کشور ایران 25 برابر شده است(1). در منطقه خاورمیانه، کشور ایران پرکاربرترین کشور منطقه محسوب می شود. از سوی دیگر در ایران جوانان یکی از پرکاربرترین گروه های سنی استفاده کننده از اینترنت را تشکیل می دهند به طوری که بیشترین گروه سنی که در ایران از اینترنت استفاده می کنند گروه سنی 20 تا 29 سال می باشند(2). بالغ بر 35% از استفاده کنندگان از اینترنت در ایران جوانان هستند که به طور میانگین افراد 21 تا 24 ساله ایرانی حدود 57 دقیقه در هفته وقت خود را صرف استفاده از اینترنت می کنند(3).
اینترنت ابزاری مفید و سودمند می باشد اما استفاده نامناسب و بیش از حد از این ابزار موجب شده است که امروزه واژه "اعتیاد به اینترنت" مطرح شود.
روانشناسان اعتقاد دارند که همانند الکل و سیگار، اینترنت نیز می تواند اعتیاد آور باشد و علائم و نشانه هایی مشابه سایر موارد اعتیاد را دارد(4). اعتیاد به اینترنت یک پدیده جهانی است و شیوع آن از 3 تا 38 درصد، بسته به جامعه مورد مطالعه، روش مطالعه و ابزار تشخیصی استفاده شده متفاوت است. جوانان به ویژه دانشجویان، به دلیل ویژگی های روحی، اجتماعی و شرایط محیطی نسبت به اعتیاد به اینترنت آسیب پذیرتر هستند(5).
شیوع اعتیاد به اینترنت در بین دانشجویان نیز در مطالعات مختلف از 5 تا 25% متفاوت گزارش شده است(6).
دانشجویان از مهم ترین ارکان تعالی یک کشور محسوب می شوند و این نیروی جوان نقش تاثیرگذاری در توسعه یک کشور دارند. مطالعات نشان می دهد که فراوانی اعتیاد به اینترنت و استفاده نامتعارف از آن در دانشجویان در حال افزایش است. این امر علاوه بر تاثیر سوئی که بر ارتباطات بین فردی آن ها می گذارد می تواند منجر به سبک زندگی ناسالم، مشکلات روانشناختی از قبیل کمبود توجه، بیش فعالی، اضطراب و افسردگی و افت عملکرد تحصیلی ایشان نیز گردد(7، 5).
دانشجویان پزشکی نیاز دارند که ساعات طولانی از وقت خود را صرف مطالعه نمایند. هم چنین در دوران کارآموزی و کارورزی با توجه به ماهیت بالینی رشته و نقش تاثیرگذار آن ها در مدیریت و درمان بیماران بستری نیاز است که توجه و تمرکز کافی بر روی رشته تحصیلی خود داشته باشند و اعتیاد به اینترنت می تواند عواقب جبران ناپذیری برای خود افراد و بیماران تحت بررسی آن ها داشته باشد. لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی فراوانی و عوامل موثر بر اعتیاد به اینترنت در دانشجویان کارآموز و کارورز دانشگاه علوم پزشکی کرمان در سال 1397 انجام شد.
روش بررسی
مطالعه مقطعی حاضر بر روی 250 نفر از دانشجویان کارآموز و کارورز دانشگاه علوم پزشکی کرمان در سال 1397 در بازه زمانی 6 ماهه انجام شد.. معیار های ورود به مطالعه عبارت بودند از: تحصیل در مقطع کارآموزی و یا کارورزی پزشکی و داشتن
رضایت شفاهی برای شرکت در مطالعه. تعداد تقریبا مساوی کارآموز و کارورز با استفاده از روش نمونه گیری آسان وارد مطالعه شدند.
بعد از تایید در کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی کرمان، روند پژوهش آغاز شد. بدین صورت که در ابتدا به لحاظ ضرورت رعایت مسائل اخلاقی، ضمن داوطلبانه بودن شرکت در پژوهش، اهداف طرح برای مشارکت‌کنندگان بازگو شد و محقق به افراد شرکت کننده اطمینان داد که ضمن محرمانه نگه‌داشتن مشخصات افراد، اطلاعات اخذ شده از آن‌ها را صرفاً در جهت اهداف پژوهش به‌کار می گیرد.
در این مطالعه ابزار اصلی پژوهش پرسشنامه اعتیاد به اینترنت کیمبرلی-یانگ بود و برای جمع آوری اطلاعات دموگرافیک از سوالاتی نظیر سن، جنس، وضعیت تاهل، میزان ساعات استفاده از اینترنت به‌طور روزانه استفاده شد.
پرسشنامه کیمبرلی-یانگ 20 گویه دارد که پاسخ دهی هر گویه بر مبنای مقیاس لیکرت پنج درجه‌ای شامل هرگز، به ندرت، گاهی، اغلب و همیشه می‌باشد که به ترتیب به هر کدام از این موارد نمره‌ی 1 تا 5 داده می‌شود. دامنه‌ی نمرات بین 20 تا100 است و کسب نمره‌ی بالاتر، نشانه‌ی وابستگی بیشتر به اینترنت است.
نقطه‌ی برش پیشنهادی این پرسشنامه، شامل طیف 20 تا 49 عادی،50 تا 79 در معرض خطر و 80 تا 100 وجود اعتیاد به اینترنت است. روایی و پایایی (آلفای کرونباخ: 71/0) این پرسشنامه در جمعیت ایرانی مورد تایید قرار گرفته است(8).
پس از کسب رضایت شفاهی از کاراموزان و کارورزان جهت تکمیل پرسشنامه‌ها به صورت خود ایفا دعوت شد و با نظارت و راهنمایی محقق، به این پرسشنامه‌ها پاسخ داده شد.
هم چنین از افراد شرکت‌کننده در مطالعه خواسته شد که در صورت وجود هر گونه سئوال مبهم، آن را با محقق در میان گذارند. برای تجزیه و تحلیل آماری داده‌ها از نرم‌افزار آماری Spss نسخه20 و آزمون های آماری مجذور کای استفاده شد. داده های توصیفی به صورت فراوانی و درصد یا میانگین و انحراف معیار گزارش شدند. در این مطالعه سطح معنی داری کمتر از 05/0 معنی دار در نظر گرفته شد.
این تحقیق توسط کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی کرمان با کد اخلاق IR.KMU.REC.1396.2350 مورد تأیید قرار گرفت.
یافته ها
در این مطالعه 250 دانشجو مورد بررسی قرار گرفتند که از این میان، 136 نفر (4/54%) زن و 211 نفر (4/84 %) مجرد بودند. حدود 131 دانشجو (4/52%) در مقطع کارآموزی و 129 دانشجو (6/47 %) در مقطع کارورزی مشغول به تحصیل بودند. میانگین± انحراف معیار ساعات استفاده از اینترنت در روز 864/2±54/5 ساعت بود( جدول 1).
تقسیم بندی نمرات پرسشنامه اعتیاد به اینترنت نشان داد که از میان افراد شرکت کننده در مطالعه، 46 نفر(4/18%) کاربر عادی، 127 نفر (8/50%) در معرض خطر و 77 نفر (8/30%) معتاد به اینترنت بودند (نمودار 1).
امروزه به دلیل تحول سریع در تکنولوژی های ارتباطی کاربرد اینترنت در جهان روند فزاینده ای داشته و تعداد کاربران آن افزایش روزافزونی داشته است. کشور ایران نیز از این قائده مستثنی نمی باشد. آمارها نشان می دهد که در سال های اخیر تعداد کاربران اینترنت در کشور ایران 25 برابر شده است(1). در منطقه خاورمیانه، کشور ایران پرکاربرترین کشور منطقه محسوب می شود. از سوی دیگر در ایران جوانان یکی از پرکاربرترین گروه های سنی استفاده کننده از اینترنت را تشکیل می دهند به طوری که بیشترین گروه سنی که در ایران از اینترنت استفاده می کنند گروه سنی 20 تا 29 سال می باشند(2). بالغ بر 35% از استفاده کنندگان از اینترنت در ایران جوانان هستند که به طور میانگین افراد 21 تا 24 ساله ایرانی حدود 57 دقیقه در هفته وقت خود را صرف استفاده از اینترنت می کنند(3).
اینترنت ابزاری مفید و سودمند می باشد اما استفاده نامناسب و بیش از حد از این ابزار موجب شده است که امروزه واژه "اعتیاد به اینترنت" مطرح شود.
روانشناسان اعتقاد دارند که همانند الکل و سیگار، اینترنت نیز می تواند اعتیاد آور باشد و علائم و نشانه هایی مشابه سایر موارد اعتیاد را دارد(4). اعتیاد به اینترنت یک پدیده جهانی است و شیوع آن از 3 تا 38 درصد، بسته به جامعه مورد مطالعه، روش مطالعه و ابزار تشخیصی استفاده شده متفاوت است. جوانان به ویژه دانشجویان، به دلیل ویژگی های روحی، اجتماعی و شرایط محیطی نسبت به اعتیاد به اینترنت آسیب پذیرتر هستند(5).
شیوع اعتیاد به اینترنت در بین دانشجویان نیز در مطالعات مختلف از 5 تا 25% متفاوت گزارش شده است(6).
دانشجویان از مهم ترین ارکان تعالی یک کشور محسوب می شوند و این نیروی جوان نقش تاثیرگذاری در توسعه یک کشور دارند. مطالعات نشان می دهد که فراوانی اعتیاد به اینترنت و استفاده نامتعارف از آن در دانشجویان در حال افزایش است. این امر علاوه بر تاثیر سوئی که بر ارتباطات بین فردی آن ها می گذارد می تواند منجر به سبک زندگی ناسالم، مشکلات روانشناختی از قبیل کمبود توجه، بیش فعالی، اضطراب و افسردگی و افت عملکرد تحصیلی ایشان نیز گردد(7، 5).
دانشجویان پزشکی نیاز دارند که ساعات طولانی از وقت خود را صرف مطالعه نمایند. هم چنین در دوران کارآموزی و کارورزی با توجه به ماهیت بالینی رشته و نقش تاثیرگذار آن ها در مدیریت و درمان بیماران بستری نیاز است که توجه و تمرکز کافی بر روی رشته تحصیلی خود داشته باشند و اعتیاد به اینترنت می تواند عواقب جبران ناپذیری برای خود افراد و بیماران تحت بررسی آن ها داشته باشد. لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی فراوانی و عوامل موثر بر اعتیاد به اینترنت در دانشجویان کارآموز و کارورز دانشگاه علوم پزشکی کرمان در سال 1397 انجام شد.
روش بررسی
مطالعه مقطعی حاضر بر روی 250 نفر از دانشجویان کارآموز و کارورز دانشگاه علوم پزشکی کرمان در سال 1397 در بازه زمانی 6 ماهه انجام شد.. معیار های ورود به مطالعه عبارت بودند از: تحصیل در مقطع کارآموزی و یا کارورزی پزشکی و داشتن
رضایت شفاهی برای شرکت در مطالعه. تعداد تقریبا مساوی کارآموز و کارورز با استفاده از روش نمونه گیری آسان وارد مطالعه شدند.
بعد از تایید در کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی کرمان، روند پژوهش آغاز شد. بدین صورت که در ابتدا به لحاظ ضرورت رعایت مسائل اخلاقی، ضمن داوطلبانه بودن شرکت در پژوهش، اهداف طرح برای مشارکت‌کنندگان بازگو شد و محقق به افراد شرکت کننده اطمینان داد که ضمن محرمانه نگه‌داشتن مشخصات افراد، اطلاعات اخذ شده از آن‌ها را صرفاً در جهت اهداف پژوهش به‌کار می گیرد.
در این مطالعه ابزار اصلی پژوهش پرسشنامه اعتیاد به اینترنت کیمبرلی-یانگ بود و برای جمع آوری اطلاعات دموگرافیک از سوالاتی نظیر سن، جنس، وضعیت تاهل، میزان ساعات استفاده از اینترنت به‌طور روزانه استفاده شد.
پرسشنامه کیمبرلی-یانگ 20 گویه دارد که پاسخ دهی هر گویه بر مبنای مقیاس لیکرت پنج درجه‌ای شامل هرگز، به ندرت، گاهی، اغلب و همیشه می‌باشد که به ترتیب به هر کدام از این موارد نمره‌ی 1 تا 5 داده می‌شود. دامنه‌ی نمرات بین 20 تا100 است و کسب نمره‌ی بالاتر، نشانه‌ی وابستگی بیشتر به اینترنت است.
نقطه‌ی برش پیشنهادی این پرسشنامه، شامل طیف 20 تا 49 عادی،50 تا 79 در معرض خطر و 80 تا 100 وجود اعتیاد به اینترنت است. روایی و پایایی (آلفای کرونباخ: 71/0) این پرسشنامه در جمعیت ایرانی مورد تایید قرار گرفته است(8).
پس از کسب رضایت شفاهی از کاراموزان و کارورزان جهت تکمیل پرسشنامه‌ها به صورت خود ایفا دعوت شد و با نظارت و راهنمایی محقق، به این پرسشنامه‌ها پاسخ داده شد.
هم چنین از افراد شرکت‌کننده در مطالعه خواسته شد که در صورت وجود هر گونه سئوال مبهم، آن را با محقق در میان گذارند. برای تجزیه و تحلیل آماری داده‌ها از نرم‌افزار آماری Spss نسخه20 و آزمون های آماری مجذور کای استفاده شد. داده های توصیفی به صورت فراوانی و درصد یا میانگین و انحراف معیار گزارش شدند. در این مطالعه سطح معنی داری کمتر از 05/0 معنی دار در نظر گرفته شد.
این تحقیق توسط کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی کرمان با کد اخلاق IR.KMU.REC.1396.2350 مورد تأیید قرار گرفت.
یافته ها
در این مطالعه 250 دانشجو مورد بررسی قرار گرفتند که از این میان، 136 نفر (4/54%) زن و 211 نفر (4/84 %) مجرد بودند. حدود 131 دانشجو (4/52%) در مقطع کارآموزی و 129 دانشجو (6/47 %) در مقطع کارورزی مشغول به تحصیل بودند. میانگین± انحراف معیار ساعات استفاده از اینترنت در روز 864/2±54/5 ساعت بود( جدول 1).
تقسیم بندی نمرات پرسشنامه اعتیاد به اینترنت نشان داد که از میان افراد شرکت کننده در مطالعه، 46 نفر(4/18%) کاربر عادی، 127 نفر (8/50%) در معرض خطر و 77 نفر (8/30%) معتاد به اینترنت بودند (نمودار 1).
جدول1: اطلاعات دموگرافیک دانشجویان شرکت کننده در مطالعه
| متغیر | تعداد | درصد |
| جنس | ||
| مرد | 114 | 6/45 |
| زن | 136 | 4/54 |
| وضعیت تاهل | ||
| متاهل | 39 | 6/15 |
| مجرد | 211 | 4/84 |
| مقطع تحصیلی | ||
| کاراموزی | 131 | 4/52 |
| کارورز | 129 | 6/47 |
| میانگین | انحراف معیار | |
| سن | 75/24 | 684/3 |
| ساعات استفاده از اینترنت در روز | 54/5 | 864/2 |
نمودار 1: فراوانی اعتیاد به اینترنت در افراد شرکت کننده در مطالعه
بررسی ارتباط عوامل دموگرافیک با اعتیاد به اینترنت نشان داد که جنسیت و مقطع تحصیلی با اعتیاد به اینترنت ارتباط دارد به گونه ای که 8/36% از دانشجویان زن و 8/23% از دانشجویان مرد اعتیاد به اینترنت داشتند (041/0=P). هم چنین در میان دانشجویان مقطع کارآموزی 2/12% کاربر عادی و 8/32% معتاد به اینترنت بودند. در حالی که در دانشجویان مقطع کارورزی 2/23% کاربر عادی و 3/26% معتاد به اینترنت بودند (024/0=P) بین سن و وضعیت تاهل با اعتیاد به اینترنت ارتباط آماری معنی داری مشاهده نشد (جدول 2).
جدول 2: بررسی ارتباط عوامل دموگرافیک با اعتیاد به اینترنت در افراد شرکت کننده در مطالعه
| متغیر | طبقه بندی اعتیاد به اینترنت | P | ||
| کاربر عادی | در معرض خطر | معتاد | ||
| جنس | ||||
| مرد | 29 (4/25) | 58 (8/50) | 27 (8/23) | 041/0 |
| زن | 17 (5/12) | 69 (7/50) | 50 (8/36) | |
| وضعیت تاهل | ||||
| متاهل | 8 (5/20) | 18 (1/46) | 13 (4/33) | 123/0 |
| مجرد | 38 (18) | 109 (6/51) | 64 (4/30) | |
| مقطع تحصیلی | ||||
| کاراموزی | 16 (2/12) | 72 (9/54) | 43 (8/32) | 024/0 |
| کارورزی | 30 (2/23) | 55 (6/42) | 34 (3/26) | |
| انحراف معیار±میانگین | انحراف معیار±میانگین | انحراف معیار±میانگین | ||
| سن | 65/3±4/24 | 84/3±8/23 | 67/2±1/24 | 241/0 |
بحث و نتیجه گیری
نتایج مطالعه حاضر نشان داد که از نظر طبقه بندی اعتیاد به اینترنت، 4/18% از دانشجویان پزشکی کارآموز و کارورز، کاربر عادی، 8/50% در معرض خطر و 8/30% معتاد به اینترنت هستند.در پژوهشی دیگر که توسط ایرانی و همکاران و با هدف بررسی شیوع اعتیاد به اینترنت در دانشجویان و دانش‌آموختگان گروه‌های اپیدمیولوژی، علوم بالینی و علوم پایه در ایران و با کمک پرسشنامه اعتیاد به اینترنت یانگ در سال 1396 انجام گرفت، نسبت اعتیاد به اینترنت خفیف و متوسط و شدید به ترتیب 83/61 درصد، 95/26 درصد و صفر درصد بود(9). مطالعه ای در دانشجویان پزشکی زاهدان نیز شیوع اعتیاد به اینترنت را 5/27 درصد گزارش نموده است (6).
تفاوت موجود در درصد اعتیاد در دانشجویان در مطالعات مختلف به دلیل تنوع فرهنگی در مناطق مختلف و استفاده از ابزارهای گوناگون جهت سنجش اعتیاد به اینترنت قابل توجیه می باشد. با توجه به نتایج مطالعه حاضر لزوم توجه به اعتیاد به اینترنت در کارآموزان و کارورزان دانشگاه علوم پزشکی کرمان و برگزاری جلسات آموزشی جهت آشنایی با راهکارهای پیشگیری از اعتیاد به اینترنت امری ضروری به نظر می رسد.
نتایج این مطالعه نشان داد میزان اعتیاد به این اینترنت در بین دانشجویان زن به طور معناداری از دانشجویان مرد بیشتر است، به طوری که 8/36% زنان به اینترنت اعتیاد داشتند در حالی که 8/23 % دانشجویان مرد به اینترنت اعتیاد داشتند،هم چنین 5/12% دانشجویان زن از کاربران عادی اینترنت بودند در حالی که 4/25% مردان کاربر عادی اینترنت بودند.
در مطالعه ای که بر روی دانشجویان پزشکی دانشگاه زاهدان انجام شد فراوانی اعتیاد به اینترنت در مردان (8/15 درصد) به طور معنی داری (001/0=P) نسبت به زنان(7/11درصد) بیشتر بود.
همچنین در مطالعه ای که توسط وحیدی فر و همکاران در خراسان شمالی انجام پذیرفت، نتایج نشان داد که اعتیاد به اینترنت در بین دانشجویان پسر بیشتر از دانشجویان دختر است(10).
نتایج یک مطالعه مروری نشان داد که نتایج ضد و نقیضی در مطالعات مختلف در خصوص ارتباط جنسیت با اعتیاد به اینترنت وجود دارد. در برخی موارد ارتباط معنی دار آماری مشاهده نشد و در بسیاری از موارد اعتیاد در مردان فراون تر از زنان بود.
در مواردی هم در زنان شایع تر بود. نتیجه این مطالعه نشان داد که نحوه استفاده و دلایل استفاده زنان و مردان از اینترنت متفاوت است. از سوی دیگر گروه هدف مطالعه، ابزار بررسی اعتیاد به اینترنت و نحوه تکمیل آن نیز می تواند بر نتایج تاثیرگذار باشد(11).
در مطالعه حاضر تفاوت معناداری بین میزان اعتیاد به اینترنت و وضعیت تاهل و سن مشاهده نشد. نتایج مطالعه ای بر روی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی همدان نشان داد که، بین وضعیت تاهل و اعتیاد به اینترنت ارتباطی وجود ندارد اما سن دانشجویان و داشتن احساس تنهایی با اعتیاد به اینترنت آن ها ارتباط دارد(12).
در مطالعه فراهانی و همکاران بر روی دانشجویان دانشگاه های تهران و کرج، سن و وضعیت تاهل با اعتیاد به اینترنت ارتباط معنی دار آماری نداشتند(13).
بررسی علل اعتیاد به اینترنت در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کردستان نشان داد که وضعیت تاهل با اعتیاد به اینترنت ارتباط دارد (14).
با توجه به این که در مطالعه حاضر کارآموزان و کارورزان پزشکی بررسی شده اند احتمالا به دلیل نزدیک بودن سنین دانشجویان به یکدیگر نتایج معنی دار نشده است. درخصوص وضعیت تاهل نیز احتمالا رضایت از ازدواج و پرکردن حس تنهایی در افراد متاهل نقش موثرتری در این زمینه دارد که در مطالعه حاضر بررسی نشده است.
با توجه به نتایج، اعتیاد به اینترنت در بین دانشجویان مقطع کارآموزی به طور معناداری بیشتر از دانشجویان مقطع کارورزی بود. 8/32% دانشجویان مقطع کاراموزی و 3/26% دانشجویان مقطع کارورزی به اینترنت اعتیاد داشتند و هم چنین 2/12% دانشجویان مقطع کاراموزی کاربر عادی اینترنت بودند در حالی که 2/23% دانشجویان مقطع کارورزی از کاربران عادی اینترنت بودند.
دانشجویان مقطع کارورزی به دلیل کشیک های زیاد در این دوره و نیز حضور بیشتر در بخش های بالینی نسبت به دانشجویان مقطع کاراموزی فرصت کمتری برای استفاده از اینترنت دارند و این تفاوت می تواند به این دلیل باشد.
مطالعه حاضر به دلیل در نظر گرفتن متغیرهای مستقل دموگرافیک به تنهایی و ماهیت مقطعی بودن قابلیت بررسی
رابطه علیتی و مشخص نمودن متغیرهای عمده تاثیرگذار بر اعتیاد به اینترنت در دانشجویان پزشکی را ندارد. پیشنهاد می شود مطالعات بیشتر بر روی تمامی مقاطع تحصیلی و در نظر گرفتن متغیرهای مستقل بیشتر در آینده انجام شود.
به طور کلی نتایج مطالعه نشان داد که تقریبا نیمی از دانشجویان در معرض اعتیاد به اینترنت هستند و نیز تعداد افرادی که به اینترنت اعتیاد داشتند نیز قابل ملاحظه بود.
متغییر های بررسی شده در این مطالعه از جمله جنس و مقطع تحصیلی در میزان استفاده از اینترنت موثر بودند ولی میزان استفاده از اینترنت در افراد متاهل و مجرد تفاوت چندانی نداشت.
مسئولین و سیاستگذاران دانشگاه باید توجه ویژه ای به مقوله اعتیاد به اینترنت در دانشجویان پزشکی داشته باشند زیرا ممکن است اعتیاد به اینترنت باعث شود این افراد از وظایف خطیر خود در دوران کاراموزی و کارورزی غافل شوند. برگزاری دور های آموزش اثربخش می تواند در این زمینه راهگشا باشد.
تضاد منافع
نویسندگان این مقاله اعلام می دارند که در این مقاله هیچ گونه تضاد منافعی وجود ندارد
تشکرو قدردانی
نویسندگان مقاله از تمامی کارآموزان و کارورزان دانشگاه علوم پزشکی کرمان که در این مطالعه شرکت نموده اند، قدردانی می نمایند.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
