دوماهنامه علمی پژوهشی

---

سابقه و اهداف: اختلالات اسکلتی- عضلانی مرتبط با کار عمدتا ناشی از وضعیت های بدنی نامناسب، بلند کردن و حمل دستی بار، حرکات تکراری و عدم طراحی مناسب فضا و پست های کاری می باشند، بنابراین مطالعه حاضر با هدف بررسی میزان شیوع اختلالات اسکلتی- عضلانی ناشی از کار در کارگران یک صنعت قطعه سازی خودرو انجام گردید. روش بررسی: در یک مطالعه توصیفی- تحلیلی و به روش مقطعی(Cross-sectional) ، میزان شیوع اختلالات اسکلتی- عضلانی ناشی از کار ۱۳۸۳ نفر از کارگران دو مجتمع از بزرگترین صنعت قطعه سازی خودرو کشور با استفاده از پرسشنامه استاندارد نوردیک مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. یافته‌ها: بر اساس نتایج حاصل از مطالعه، ۲/۸۱ درصد از کارگران مورد بررسی اظهار نمودند که طی یک سال گذشته، حداقل در یکی از نواحی ۹ گانه بدن خود، دچار اختلالات اسکلتی- عضلانی بوده اند، به طوری که بیشترین اختلالات به ترتیب مربوط به ناحیه کمر (۸/۶۱ درصد) ، دست/مچ دست (۲/۵۹ درصد) و آرنج (۷/۴۸ درصد) می باشد. نتیجه گیری: نتایج حاصل از این مطالعه نشان می دهد که میزان شیوع اختلالات اسکلتی- عضلانی ناشی از کار در کارگران صنعت قطعه سازی خودرو مورد مطالعه، بسیار بالا می باشد. لذا جهت بهبود شرایط کار، اجرای برنامه های پیشگیری از وقوع این اختلالات و طراحی ارگونومیک محیط کار، شکلی کاملا ضروری به خود می گیرد.

---

مقدمه: اختلالات اسکلتی- عضلانی یکی از عوامل شایع آسیب‌های شغلی و نا‌توانی در کشور‌های صنعتی و در حال توسعه می‌باشد. هدف از انجام این مطالعه تعیین شیوع اختلالات اسکلتی- عضلانی و ارزیابی وضعیت بدنی(پوسچر) کارگران خط تولید کارخانه الکترود است.
روش بررسی:  این مطالعه توصیفی- تحلیلی به صورت مقطعی و به روش سرشماری بر روی ۵۹ نفر از کارگران خط تولید کارخانه الکترود یزد در سال ۹۳ انجام شده است. میزان شیوع علائم اختلالات اسکلتی- عضلانی با استفاده از پرسشنامه نوردیک(NMQ: Nordic Musculuskeletal  Questionnaire) و ارزیابی وضعیت بدنی کارگران با استفاده از روش )QEC Quick Exposurce Check )انجام شد. و جهت آنالیز داده‌ها از نرم افزارSpss۲۲ و آزمون های مرکزی آزمون T مستقل و کای دو استفاده گردید.
یافته ها: براساس نتایج حاصل از پرسشنامه نوردیک ۴/۸۶ درصد از افراد حداقل در یکی از نواحی ۹ گانه بدن در طی ۱۲ ماه گذشته، دچار اختلالات اسکلتی- عضلانی بوده اند. شیوع اختلالات اسکلتی- عضلانی به ترتیب در نواحی کمر(۶/۷۴ درصد)، گردن (۲/۷۱ درصد) و شانه (۳/۵۹ درصد) بالاترین میزان را دارد. نتایج ارزیابی وضعیت بدنی به روش QEC نیز نشان داد که در ۳/۵۹ درصد از موارد، سطح ریسک ابتلا به اختلالات بسیار بالا است.
نتیجه گیری:. مطالعه نشان داد که شیوع اختلالات اسکلتی- عضلانی در بین کارگران مورد مطالعه بالااست. براساس نتایج به دست آمده، عمده ترین مشکل ارگونومیک در واحد‌های مورد مطالعه، پوسچر نامناسب، بلند کردن و حمل دستی بار، خمش و پیچش کمر است. علاوه بر این، نتایج مطالعه نشان داد که روش QEC می‌تواند برای تعیین ریسک ابتلا به اختلالات اسکلتی- عضلانی نتایج قابل اعتمادی را ارائه دهد.