دوماهنامه علمی پژوهشی

---

سابقه و اهداف : مخاطرات بهداشتی ناشی از تماس با آلاینده های هوا در محیط های بسته، به مراتب بیش از فضای آزاد می باشد. این امر بیانگر توجه به مبحث آلودگی هوا در داخل محیط‌های بسته و نقش تاثیرگذار آن بر سلامتی افراد می‌باشد. هدف از این مطالعه بررسی میزان آلاینده های داخل منازل روستایی شهرستان عجبشیر استان آذربایجان شرقی می باشد.

 روش بررسی: این مطالعه ی توصیفی مقطعی جهت بررسی کیفیت هوای داخل منازل روستایی، آلایند ه ها و تأثیرات متقابل نوع سوخت مصرفی و وضعیت تهویه و آلودگی هوای داخلی بر یکدیگر، مقادیر آلاینده‌های دی‌اکسید نیتروژن (NO_۲)، منواکسید کربن (CO)، دی اکسید سولفور(SO_۲) و ذرات معلق هوا(PM_۱۰) در منازل روستاهای تپیک دره و خانیان در شهرستان عجبشیر طی مدت یکسال توسط دستگاههای مخصوص سنجش آلاینده ها مورد سنجش قرار گرفت. اطلاعات بدست آمده جمع آوری و با استفاده از نرم افزارSPSS وآزمونهای آماری و آنالیزواریانس در سطح احتمال ۵% مورد بررسی قرار گرفت، نتیجه بصورت درصد فراوانی و میانگین همراه با میزان انحراف از استاندارد بیان گردید.

 یافته ها: از تجزیه واریانس ۱۱۲مورد مقادیرآلاینده های اندازه گیری شده در فصول مختلف برای روستای خانیان نتایج نشان می‌دهدکه غلظت آلاینده ها در  فصول مختلف سال تفاوت معنی‌دار(۰۵/۰&le P)  دارند. در جدول تجزیه‌ی واریانس روستای تپیک دره برای هر دو مورد ایستگاهها و فصول مختلف سال، تنها در مورد گاز  COاختلاف معنی‌دار مشاهده می گردد (۰۱/۰&le P).

نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که به دلیل استفاده از سوختهای فسیلی و عدم رعایت بهداشت محیط و استفاده از تنورهای سنتی در داخل منازل روستایی، استفاده از سوخت‌های جامد،  استفاده از اجاق‌های روباز و فاقد دودکش در داخل منازل و وجود کارگاه قالیبافی در محل سکونت افراد خانوار میزان غلظت آلاینده‌های هوا در منازل روستایی بالا است و لازم است تدبیراتی در زمینه ی کاهش این آلودگی ها در این روستاها اندیشه شود.

 

 

---

مقدمه: آب از منابع محدود و طبیعی می باشد  که برای بقای انسان ضروری است. در بین منابع آبی، آبهای زیرزمینی برای انواع فعالیتهای انسانی جزء منابع ارزشمند محسوب می شوند. این تحقیق به منظور پایش کیفی پارامترهای فیزیکی و شیمیایی منابع آب شرب روستاهای شهرستان خواف  طی سال ۸۹-۸۸ مورد بررسی قرار گرفته است

روش بررسی:مطالعه مورد نظر از نوع توصیفی ، مقطعی بوده است، نمونه برداری در فاصله  سالهای ۸۹ – ۸۸  به تعداد۶۰ نمونه در دو فصل پاییز و بهار از ۳۰ منبع آبی برداشت شده و ۱۴ پارامتر بر اساس استاندارد متد مورد آنالیز قرار گرفتند و  با استاندارد آب ایران و سازمان حفاظت محیط زیست به لحاظ رعایت استاندارد مورد مقایسه قرار گرفتند .

یافته ها:نتایج تحقیق حاصل نشان می دهد که پارامترهای سولفات، کلرور،سدیم ،هدایت الکتریکی ،کدورت به ترتیب ۲۰،۱۰،۳۶،۲۳ و ۱۰ درصد بیشتر از حد استاندارد بوده اند.درمورد نیترات۳/۹۳ در صد در محدوده مطلوب  و ۶/۶ درصد بیشتر از حد استاندارد بودند ، همچنین میزان فلوئور در محدوده ۹/۳ - ۱۵/۰ میلی گرم در لیتر بوده که  ۳/۳۳ و ۱۰ درصد به ترتیب کمتر و بیشتر از حد استاندارد و  ۶/۵۶ درصد روستاها در محدوده مطلوب قرار دارند.

نتیجه گیری: در مجموع می توان نتیجه گیری نمود که پارامترهای اندازه گیری شده از جمله نیترات،  فلوراید، سولفات، کلرور،سختی،که برای سلامتی حائز اهمیت هستند در رنج  مطلوبی قرار ندارند. بنابراین دولت استراتژی خود را بر سه هدف تصفیه، بهسازی و انتقال آب شرب مناسب متمرکز نماید.

---

چکیده

مقدمه: یکی از روش های رایج برای مدیریت خدمات  بهداشتی وهدایت صحیح بیماران در نظام تأمین سلامت، استفاده از پزشک خانواده است. برنامه پزشک خانواده که قریب ۸ سال درمناطق روستایی با هدف بهبودشاخص های سلامت وتقویت نظام ارجاع ازاجرای آن می گذرد، ضروری است مورد ارزیابی قرار گیرد.

روش بررسی: این پژوهش، از نوع توصیفی می باشد. اطلاعات شاخص ها ی مدیریت بهداشتی ، جهت سال ۱۳۸۳ ونیمه اول ۱۳۸۴ بعنوان قبل، وسال های ۱۳۸۹و۱۳۹۰ بعنوان بعد از اجرای برنامه پزشک خانواده، در۳۸ مرکز بهداشتی درمانی روستایی استان یزد بصورت سرشماری انجام شد. جامعه آماری این پژوهش، شامل پزشکان خانواده، ماماها وواحدهای پاراکلینکی مراکزروستایی بود.  برای جمع آوری اطلاعات، از ابزارچک لیست محقق ساخت با ۱۵سؤال در پنچ مؤلفه(نسبت جمعیت به پزشک، نسبت ماما به مرکز، درصددسترسی به آزمایشگاه، متوسط اقلام دارویی موجود درداروخانه مراکزروستایی، ومتوسط زمان حضور  پزشک درشهرستان های استان یزد) وپس ازانجام روائی مورداستفاده قرارگرفت. جهت استخراج نتایج از نرم افزار Spssبا ویرایش ۱۹ وآزمون های آماری Mann Whitney test & T- test استفاده گردید.

یافته ها: مقایسه شاخصهای مدیریت خدمات بهداشتی، قبل و بعد از اجرای طرح پزشک خانواده، نشان داد، شاخص نسبت ماما به مرکز بطور معنی داری بهبود چشمگیری داشته است، واجرای برنامه پزشک خانواده نتوانسته برمیانگین سایرشاخص های ذکرشده با وجود بهبودنسبی تأثیرمثبت داشته باشد (۰۵/۰ p< ).

نتیجه گیری: می توان با تقویت شاخص های مدیریت خدمات بهداشتی مطابق بااستانداردهای مربوطه ونیزدرنظرگرفتن امکانات رفاهی، وانگیزه های مناسب مالی، جهت افزایش زمان ماندگاری پزشکان در نقاط محروم روستایی، درآینده تقویت نظام ارجاع ودرنتیجه ارتقاء شاخص های سلامت را شاهد باشیم.

---

مقدمه: لیشمانیوز جلدی روستایی یکی از معضلات مهم بهداشتی در بسیاری از مناطق ایران از جمله استان قم می باشد. این تحقیق با هدف بررسی روند بروز لیشمانیوز جلدی، شناسایی کانون های پرخطر بیماری در استان قم با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی صورت گرفت. روش بررسی: اطلاعات بیماران مربوط به سال های ۹۰-۱۳۷۳ از فرم های اطلاعات اپیدمیولوژیک لیشمانیوز جلدی مرکز بهداشت استان قم استخراج گردید .سپس بر روی نقشه دیجیتال شهری و روستایی استان با مقیاس ۵۰۰۰۰/۱ مکان یابی شدند. تعمیم یافته ها به نقشه در سطح روستا انجام شد و جمعیت هر روستا بر اساس جمعیت برآورد شده در خانه بهداشت روستا تعیین شد. کانون ها بر اساس میزان بروز محاسبه شده، شناسایی شدند. برای تجزیه و تحلیل یافته ها از آزمون کای اسکور و ترسیم نقشه ها از نرم افزار Arc GIS ۳/۹ استفاده گردید. یافته ها : در مجموع ،اطلاعات مربوط به ۱۶۶۳ بیمار ثبت گردید. کانون های اصلی بیماری در نواحی شرق و شمال شرق استان و شامل روستا های واقع در بخش های مرکزی و کهک بودند. تعداد ۱۵۵۵ (۵/۹۳%) مورد از بیماران مربوط به روستاهای بخش مرکزی بودند. روستاهای صیدآباد و جعفرآباد به ترتیب با درصد شیوع ۷۸/۶۷ و ۶۷/۶۶ ، کانون های فعال تری بودند. کانون های جدید در روستا های دولت آباد، اسلام آباد و مومن آباد در حال شکل گیری بودند. کانون هایی نظیر روستاهای حسین آباد و صرم آمار موارد آنها رو به کاهش بود (۰۱/۰ p<). نتیجه گیری: شناسایی تجمع مکانی لیشمانیوز و اولویت بندی عوامل موثر در چرخه انتقال بیماری با استفاده از نقشه های خروجی از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) قابل دستیابی بوده و این نرم افزار می تواند به عنوان ابزاری کارآمد در جهت برنامه ریزی و تصمیم گیری برای انجام اقدامات پیشگیرانه در مناطق پرخطر بیماری به کار گرفته شود.

---

مقدمه: اعضای نهادهای محلی با نفوذ و منابعی که در اختیار دارند می‌توانند در اعتلای برنامه‌های سلامت نقش موثری را ایفا نمایند. همکاری مطلوب نهادهای محلی مستلزم آگاهی و شناخت آنها از اهداف و ضوابط تعیین شده می‌باشد. این مطالعه به منظور بررسی سطح آشنایی اعضای نهادهای محلی از ضوابط طرح پزشک خانواده و بیمه روستایی در استان‌های شمالی ایران انجام گرفته است. روش بررسی: مطالعه از نوع توصیفی به روش مقطعی بوده که در شش ماهه دوم سال ۱۳۹۱ انجام گرفت. ۲۵ درصد مراکز مجری طرح پزشک خانواده و بیمه روستایی در سه استان گلستان، مازندران و گیلان، مجموعا ۱۳۹ مرکز از ۵۵۲ مرکز مجری بصورت تصادفی منظم به عنوان خوشه‌های پژوهش انتخاب و در هر مرکز منتخب اعضای شورای حل اختلاف، شورای اسلامی، شورای بهداشتی، دهیار، مدیر و معلم بومی در دسترس مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها پرسشنامه محقق ساخته بوده که روایی و پایایی (۸۴%) آن مورد تائید قرار گرفت. داده‌ها در۱۸ SPSS با آزمون‌های مرتبط آماری در سطح معنی-داری ۰۵/۰>P تحلیل شد. یافته‌ها: از بین ۶۰۱ نفر عضو نهادهای محلی مطالعه شده، ۵۲۱ نفر (۷/۸۶ درصد) مرد بودند. جوان‌ترین فرد ۱۹ ساله و مسن‌ترین ۸۱ ساله که میانگین و انحراف معیار سن کل افراد ۷/۹±۴۵ سال بود. از نظر تحصیلات، بیشتر افراد (۱/۴۷ درصد) مدرک دانشگاهی داشتند.. از کل ۲۷ نمره، میانگین آشنایی دهیار ۴±۴/۱۲، اعضای شورای بهداشتی ۷/۳±۶/۱۱، اعضای شورای اسلامی ۱/۴±۴/۱۱، مدیر بومی ۳/۳±۶/۱۰، اعضای شورای حل اختلاف ۱/۵±۵/۱۰ و معلم بومی ۹/۴±۸/۸ بوده است. بین سطح آشنایی و عضویت در هیات امناء مرکز، جنس، نوع نهاد محلی رابطه معنی‌دار وجود داشت (۰۵/۰>P). میزان آشنایی با تعداد مراجعه به خانه بهداشت و مرکز بهداشتی درمانی رابطه مستقیم معنی‌دار وجود داشت (۰۵/۰>P). بین میزان آشنایی و تحصیلات، استان‌های محل سکونت و تاهل رابطه معنی‌دار وجود نداشت (۰۵/۰

---

مقدمه: یکی از مهمترین بیماریهای غیر واگیر در تمام گروههای سنی ، پر فشاری خون است و اغلب بدون علامت، سریعأ قابل تشخیص ودرمان پذیراست واگر درمان نشود ممکن است منجر به عوارض کشنده شود.

این مطالعه به منظور "بررسی علل فشار خون بالا در جمعیت روستایی بالای ۳۰سال شهرستان اسلام آباد غرب "  انجام گرفت.

روش بررسی :نوع مطالعه دراین پژوهش توصیفی –تحلیلی  می باشد که به منظور تشخیص واهمیت ریسک فاکتورهای فشار خون بالا انجام گرفت جامعه مورد مطالعه ۳۲۰نفر از بیماران فشارخون بالادر جمعیت روستایی بالای ۳۰سال شهرستان اسلام آباد غرب میباشند.که بصورت تصادفی ساده از بین بیماران فشارخونی انتخاب شده اند .ابزار گرد آوری داده ها پرسشنامه بود که روایی آن توسط کارشنا سان تأ یید وجهت پایایی ۵% ازافراد مورد بررسی  انتخاب شدند تا به سوالات پرسشنامه پاسخ دهند، وبا مشاهده اشکالات موجود در پرسشنامه تغییرات اصلاحی صورت پذیرفت.داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS وآزمونهای paired t-test,chi۲ تجزیه وتحلیل شد.

یافته ها: از مجموع ۳۲۰نفر ازبیماران مورد بررسی ۱۰۹ نفر مرد و۲۱۱نفر زن بودند و فشارخون بالادرزنان بالای ۵۰سال ، متأهل وخانه داربیشتر از مردان بود ,۸۱%مردان و۸۲% زنان دارای فشارخون بیسواد هستند وحدود ۷۸% ازجمعیت مورد مطالعه نمک زیادی مصرف می کنند میزان مصرف مواد غذایی مثل ماهی بسیار کم ومیزان مصرف میوه وسبزیجات خوب بوده است. ( ۹۶%)، ۷۴%از افراد مورد مطالعه دارای سابقه خانوادگی  فشارخون بالا و۱۲% مبتلا به دیابت بودند که آمار زنان دراین مطالعه ۳برابر مردان است.. درحدود ۱۵%مردان و۲۳% زنان سابقه چربی خون بالا دارند و۸%مردان و۱۳% زنان دارای بیماری کلیوی هستند

نتیجه گیری:  شیوع فشار خون در جمعیت روستایی با توجه به عدم مصرف مرغ وماهی واستفاده از گوشت قرمز ومصرف نمک زیاد در بین  جمعیت مورد مطالعه بالامی باشدودر زنان شیوع بالاتر است  برای کنترل فشار خون در این جمعیت استفاده از آموزش های  چهره به چهره (با توجه به سطح سواد پایین آنها)و ترغیب مردم به استفاده کمتر از نمک در رژیم غذایی خود و همچنین جایگزین کردن گوشت ماهی و مرغ به جای گوشت قرمز،و بررسی و معاینه افراد در دوره هایی بیشتر از دوره های روتین که تیم سلامت مرکز انجام میدهند.

---

---

مقدمه: سرطان پروستات دومین سرطان رایج و دلیل اصلی مرگ و میر مرتبط با سرطان در سراسر جهان است. با توجه به گزارشاتی که اخیراً ژن مربوط به آنزیم گلایسین N-متیل ترانسفراز (Glycine N-Methyl Transferase) را در دسته ی ژن های حساس به تومور قرار داده اند، در مطالعه حاضر به بررسی سطح بیان ژن مربوط به آنزیم در بافت سرطان پروستات افراد مبتلا به سرطان پروستات پرداخته شده است. آنزیم GNMT توسط ژن GNMT کد می شود و در متابولیسم متیونین و گلوکونئوژنز نقش دارد. افزایش بیان ژن GNMT سبب افزایش تبدیل گلایسین به سارکوزین و افزایش سطح سارکوزین در خون و ادرار می شود.
روش بررسی: بدین منظور سطح بیان ژنGNMT  در نمونه های بافت بیماران مبتلا به سرطان پروستات در مقایسه با افراد دارای هایپرپلازی خوش خیم پروستات با استفاده از تکنیک Real-Time PCR ارزیابی شد.
یافته ها: سطح بیان ژن GNMT در بیماران سرطان پروستاتی در مقایسه با افراد دارای بزرگی خوش خیم پروستات افزایش معنی دار نشان داد (۰۰۱/۰>p). همچنین سطح بیان ژن GNMT وابسته به میزان پیشرفت سرطان بود و در همه مراحل مختلف سرطان پروستات در مقایسه با افراد دارای بزرگی خوش خیم پروستات افزایش معنی داری مشاهده شد (۰۰۱/۰>p).
نتیجه گیری: سطح غلظت سارکوزین توسط GNMT کنترل شده و به نظر می رسد افزایش سطح بیان ژن GNMT موجب افزایش سطح غلظت سارکوزین می گردد. به نظر می رسد که افزایش سطح بیان GNMT در مراحل اولیه بیماری سرطان پروستات اتفاق می افتد. بنابراین با اندازه گیری دوره ایی سطح بیان GNMT شاید بتوان پیش از تشکیل سلول سرطانی و تهاجم آن به بافت های دیگر، سرطان پروستات را تشخیص داد.