دوماهنامه علمی پژوهشی

سابقه واهداف: بلوغ از مهم‌ترین دوره‌های زندگی است که از نظر فیزیولوژیکی، فیزیکی، و روانی تحولات بسیار عمیقی در فرد ایجاد می شود و باعث بهم خوردن نظم جسمانی و روانی نوجوان می گردد. از نظر بهداشت روانی، شناخت این تحولات به‌خصوص در آن قسمت‌ها که تغییرات چشمگیر در رفتار و کردار نوجوانان آشکار می‌گردد پراهمیت است. از عوامل مهم در شکل‌گیری رفتارها، افکار، نگرش‌ها، احساسات، آرزوها و به‌طور کلی شخصیت نوجوانان، ارتباط با دوستان و همسالان است. آموزش همسالان به منظور افزایش دانش، تغییر نگرش، باور‌ها و رفتار‌ها در سطح فردی، گروهی یا سطوح اجتماعی به کار گرفته می‌شود. می توان با برنامه های متناسب با نیازهای نوجوانان و با شیوه­های نوین آموزشی مانند رویکرد گروه همسالان از بسیاری از مشکلات دوران بلوغ پیشگیری کرد. در این مطالعه به بررسی تاثیر آموزش با رویکرد گروه همسالان بر  سلامت روان دختران در دوران بلوغ پرداخته شده است.

روش بررسی: در این مطالعه نیمه تجربی ۱۰۰ نفر از دانش آموزان دختر مقطع راهنمایی شهر تهران در دو گروه ۵۰ تایی آزمایش و شاهد مورد بررسی قرار گرفتند. روش نمونه گیری بصورت تصادفی بود. مداخله با استفاده از رویکرد گروه همسالان انجام گرفت. بعد از گذشت یک ماه و نیم میزان آگاهی و عملکرد از طریق پس آزمون سنجیده و با پیش آزمون در دو گروه مقایسه گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمونهای آماری کای اسکوئر، تی مستقل و تی زوج­  استفاده شد.

یافته­ها: میانگین نمرات آگاهی و عملکرد دختران مبتنی بر رویکرد گروه همسالان به ترتیب از  ۴۴/۳± ۳۳/۲۷ به ۷۲/۲±۶/۶۳ و  ۲۹/۴ ± ۷۳/۴۷ به ۶۳/۲ ± ۵۳/۸۸ افزایش یافت (۰۰۱/۰ (P< ولی در گروه شاهد تفاوت معنی داری دیده نشد.

 نتیجه گیری: با توجه به نتایج مطالعه مشارکت فعال آموزش گیرندگان و افراد درگیر در موضوع باعث افزایش اثر بخشی آموزشها با محتوای سلامت بلوغ افراد می­شود. بنابراین طراحی برنامه­های آموزشی منظم با شیوه­های مشارکتی و مبتنی بر جامعه هدف مانند  رویکرد گروه همسالان به خصوص در مدارس جهت ارتقای سلامت روانی لازم است.

  مقدمه: بلوغ فرایند رشدی مهم و مرحله ای از زندگی می باشد. دختران نیازهای مراقبتی بهداشتی متعددی دارند و باید در مورد موضوعات خاص خودشان مورد توجه قرار گیرند. بهداشت بلوغ منجر به حفظ و ارتقاء سلامت روانی، جسمی و عاطفی فرد می شود. این مطالعه با هدف بررسی بکارگیری الگوی اعتقاد بهداشتی در اتخاذ رفتارهای پیشگیری و کنترل کننده ی بهداشت بلوغ در دانش آموزان دختر مقطع متوسطه شهرستان اردکان انجام شد.

  روش بررسی: این مطالعه بصورت کارآزمایی بالینی تصادفی از نوع مداخله ای و غیر مداخله ای انجام پذیرفت. جامعه مورد بررسی، دانش آموزان مقطع اول متوسطه شهرستان اردکان و نمونه گیری به صورت تصادفی خوشه ای بود. تعداد نمونه با توجه به نتایج مطالعات مشابه ۱۲۰ نفر تخمین زده شد. داده ها به وسیله پرسشنامه پیش ساخته جمع آوری گردید برای اندازه گیری اعتبار پرسشنامه از روش اعتبار محتوی و پایایی از طریق آزمون مجدد استفاده شد و داده ها توسط نرم افزار SPSS و با استفاده از شاخص های مرکزی و پراکندگی، تی زوجی، تی مستقل، کای اسکوئر، ضریب همبستگی اسپیرمن و آنالیز واریانس تجزیه و تحلیل شد.

  یافته ها: بعد از مداخله، میانگین نمره آگاهی، سازه های الگوی اعتقاد بهداشتی و رفتار در گروه مداخله و غیر مداخله تفاوت معنی دار آماری داشت، ولی در میانگین نمره راهنمای عمل، اختلاف معنی دار مشاهده نشد. بین میانگین نمره آگاهی، سازه های الگوی اعتقاد بهداشتی و رفتار قبل و بعد از مداخله آموزشی در گروه شاهد اختلاف معنی دار آماری وجود داشت(۰۰/۰ p= )، اما بین میانگین نمره حساسیت درک شده، راهنمایی برای عمل، اختلاف معنی دار مشاهده نشد. همچنین بین میانگین نمره آگاهی، سازه های الگوی اعتقاد بهداشتی و رفتار قبل و بعد از مداخله آموزشی در گروه مورد اختلاف معنی دار آماری مشاهده شد(۰۰/۰ p= ).

  بحث و نتیجه گیری : یافته های این بررسی تاثیر و کارایی مدل اعتقاد بهداشتی را در اتخاذ رفتارهای پیشگیری و کنترل کننده در دختران سنین بلوغ، درباره بهداشت این دوران راتایید می کند.

  مقدمه: سازمان جهانی بهداشت نیازهای آموزشی زنان و دختران را به عنوان یک اولویت مشخص کرده است، بنابراین ضرورت انجام مطالعه پیرامون بهداشت نوجوان و نقطه عطف آن یعنی بهداشت بلوغ دختران، امری بدیهی است.این پژوهش با هدف تعیین تاثیر آموزش از طریق بحث گروهی بر ارتقاء آگاهی بهداشت بلوغ جسمی دختران نوجوان ساکن مراکز شبانه روزی بهزیستی شهر تهران انجام گرفت.

  روش بررسی: پژوهش حاضر یک مطالعه مداخله ای نیمه تجربی (یک گروهی) می باشد، این مطالعه روی دختران ۱۹-۱۲ سال ساکن مراکز شبانه روزی بهزیستی شهر تهران انجام شد، همه افراد واجد شرایط(۶۱ نفر) وارد مطالعه شدند. ابزارگردآوری اطلاعات پرسشنامه شامل دو قسمت خصوصیات دموگرافیک و سوالات آگاهی در خصوص بهداشت بلوغ جسمی بود که قبل و یک ماه پس از مداخله تکمیل گردید. مداخله آموزشی به مدت ۳ ماه انجام گرفت، اطلاعات حاصل جمع آوری و توسط نرم افزار ۱۶ SPSS با استفاده از آزمون آماری ویلکاکسون مقایسه شدند.

  یافته ها: پس از مداخله آموزشی در مقایسه با قبل از آن میانگین نمره آگاهی از ۷/۴ ± ۸۵/۱۲ به ۱۷/۲ ± ۰۱/۲۲ افزایش یافت که با توجه به نتایج آزمون آماری ویلکاکسون این تغییر نمره از لحاظ آماری معنی دار بود(۰۰۱/۰ P < ).

  نتیجه گیری: مداخله آموزشی از طریق بحث گروهی تاثیر مثبتی در بهبود آگاهی افراد مورد مطالعه در خصوص بهداشت بلوغ جسمی داشت، لذا شایسته است از این روش در آموزش مسائل مربوط به دوران بلوغ دختران نوجوان بهره گرفته شود.

مقدمه: با توجه به اینکه برنامه­ریزی برای آمادگی دختران نوجوان در روبه رو شدن با مسائل بلوغ باید بر اساس اطلاعات دقیق الگوی رفتاری و نیز نیازهای آموزشی آنها پیش­بینی و اطلاعات آموزشی لازم تعریف گردد، این مطالعه با هدف تعیین میزان اگاهی، نگرش و عملکرد دانش­آموزان دختر در خصوص بهداشت دوران قاعدگی صورت گرفته است.

روش بررسی: در این مطالعه توصیفی ـ مقطعی ۶۰۰ دانش­آموز دختر دبیرستان­های شهر یزد به صورت تصادفی از نواحی مختلف آموزش و پرورش شهر یزد انتخاب شدند. ابزار جمع­آوری داده­ها پرسشنامه بوده که توسط دانش­آموزان تکمیل گردیده است. داده­های جمع­آوری شده با استفاده از نرم­افزارآماری EPI ۶ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

یافته­ها: نتایج نشان می­دهد تنها ۶/۴۶ % رشد جسمی روانی اجتماعی را به عنوان مشخصات زمان بلوغ می­دانند و فقط قریب نیمی از آنان فقط قاعدگی را از تغییرات جسمی دوران بلوغ قلمداد کرده­اند. ۲/۱۲ % قاعدگی را یک بیماری دانسته و ۲۰ % قاعده نشدن دختران را حائز اهمیت نمی­دانند. رعایت نکات بهداشتی در زمان قاعدگی در جامعه مورد مطالعه مطلوب نبوده به طوری که تنها ۵۳% در مدت عادت ماهیانه استحمام کرده و ۱/۳۷% در این دوره پس از اجابت مزاج نظافت می­نمایند. ۵/۷۵% دختران مادر یا نزدیکان در منزل را روش کسب آموزش­های دوران بلوغ بیان نموده­اند.

نتیجه­ گیری: با توجه به آگاهی و عملکرد نامناسب دختران در خصوص مسائل دوران بلوغ ضرورت ارائه برنامه­های آموزشی به ویژه مسائل بهداشتی و همچنین تصحیح باورهای غلط در مادران و دختران از طریق برگزاری کلاس­های آموزشی توسط معلمین بهداشت مدارس احساس می­شود.