سید رضا فانی، امان الله جوانشاه، محمد مرادی۳،
دوره ۱۲، شماره ۴ - ( ویژه نامه بهداشت محیط ۱۳۹۲ )
چکیده
چکیده
مقدمه: آلودگی میوه پسته به سم آفلاتوکسین ناشی از گونه‌های قارچ Aspergillus یکی از مهمترین مشکلات بهداشتی در مصرف این محصول با ارزش غذایی است. یکی از روش‌های مهم کاهش آفلاتوکسین در توده پسته، غربال یا جداسازی میوه های پسته آلوده است. در این تحقیق پراکندگی آفلاتوکسین در پسته‌های فرآوری شده یک ترمینال در ۳ زمان دهم شهریور، بیست و پنجم شهریور و دهم مهر ماه مورد بررسی قرار گرفت.
روش بررسی: نمونه‌برداری از پسته‌های خشک جمع‌آوری شده از فاز زیرآبی که شامل پسته‌های نهایی، ریز و با رنگ زرد، و از فاز روآبی چرخ انجام شد. پسته‌های نهایی و ریز به لکه دار، بدشکل و بدون‌لکه، و پسته‌های با رنگ زرد و روآبی به لکه‌دار، بدشکل و با رنگ زرد تقسیم بندی شدند.آفلاتوکسین در نمونه‌ها با استفاده از روش کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) اندازه‌گیری گردید.
یافته‌ها: از نظر کلی و با استفاده از آزمون‌های آماری مورد استفاده (۰۵/۰=p) جهت آنالیز داده‌ها، حاکی از وجود تفاوت در بین انواع پسته‌های مورد بررسی از نظر غلظت آفلاتوکسین‌ها می‌باشد. نتایج نشان داد که وجود پسته‌های بدشکل و لکه دار در آلودگی یک توده پسته ارائه شده به بازار نقش مهمی دارند و دامنه غلظت آفلاتوکسین ۱B در آنها به ترتیب از ۷۶/۰ تا ng/g ۶/۲۵۱ و ۴۶/۱ تا ng/g ۳/۸۵در سه زمان نمونه‌برداری متغیر بود. در خصوص پسته‌های ریز مقدار آفلاتوکسین از ۲۳/۱ تا ۵۵/۲۴۱ ng/g متغیر بود، که بسته به بدشکل بودن و وجود و یا عدم وجود لکه بر روی پوست استخوانی متغیر بود. از طرف دیگر عدم وجود لکه بر روی پوست استخوانی در پسته‌های ریز نمی‌تواند دلیلی بر عدم وجود آفلاتوکسین باشد. پسته‌های زرد رنگ نیز یکی از منابع اصلی آلودگی دریک توده پسته بودند و بیشترین غلظت آفلاتوکسین (ng/g ۵۲۱۴) مربوط به آنها بود. مقایسه زمان‌های مختلف نمونه‌برداری نشان داد که بیشترین مقدارآفلاتوکسین با زمان ۱۰ مهر ارتباط دارد. با تاخیر در زمان برداشت، مقدار آفلاتوکسین بین ۲ تا ۳۰ برابر در انواع پسته‌های مورد بررسی افزایش یافت.
نتیجه گیری: نتایج این تحقیق می‌تواند در جداسازی پسته‌های آلوده از سالم در مرحله فرآوری و یا پس از آن در یک توده پسته مورد استفاده قرار گیرد
