دوماهنامه علمی پژوهشی

---

مقدمه: سندرم قبل از قاعدگی PMS))Premenstrual Syndrome شامل نشانه های جسمی، روانی و عاطفی است که در طول اواخر چرخه قاعدگی آغاز شده و با شروع قاعدگی یا چند روز اول خونریزی رفع می شود، لذا این مطالعه با هدف تعیین آگاهی و عملکرد مردان دارای همسران مبتلا به سندرم قبل از قاعدگی، درخصوص علایم این سندرم در شهر یزد انجام گرفت. روش بررسی: این مطالعه توصیفی تحلیلی بر روی ۲۴۰ زوج جوان مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر یزد که به طور تصادفی و داوطلبانه انتخاب شدند، انجام شد. ابزار مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه غربالگری علایم قبل از قاعدگی P‏remenstrual Symptoms Screening Tool(PSST) و پرسشنامه محقق ساخته برای سنجش میزان آگاهی و عملکرد مردان درخصوص سندرم قبل از قاعدگی بود. روایی و پایایی پرسشنامه بعد از مطالعه مقدماتی تایید گردید. اطلاعات جمع آوری شده توسط نرم افزار آماری ۱۸SPSS و با استفاده از آزمونهای آماری T-Test، ANOVA و ضریب هم بستگی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها:میانگین نمره آگاهی مردان از علایم PMS که شامل میانگین نمرات آگاهی از علایم روانی، جسمی و راهکار های پیشگیری یا کاهش بروز علایم بود برابر۴/۷±۵۱/۲۶ از نمره ۴۸و میانگین نمره عملکرد مردان در مورد PMS۲/۵±۰۱/۲۳ از نمره ۳۲بود. بین نمره آگاهی و عملکرد مردان رابطه معنی دار وجود داشت(۰۰۰/۰P=). کمترین پاسخ صحیح به آگاهی از نشانه های روانی، جسمی و راهکارهای پیشگیری از PMS به ترتیب به تمایلات خودکشی، افزایش اشتها و کاهش وزن و کمترین عملکرد مربوط به گزینه (در دوران پیش از قاعدگی همسرم، هر چند ساعت ازسرکار به او تلفن زده و یادآور می شوم چیزی میان وعده بخورد) اختصاص داشت. نتیجه گیری: با توجه به نتایج توصیه می گردد برای دستیابی به آگاهی و تغییر رفتار نسبتا پایدار، بر کیفیت آموزش های لازم در خصوص نشانه های PMS مثل تمایلات خودکشی و خودآزاری، افزایش اشتها و ولع غذایی، راهکار کاهش وزن و توجه و یادآوری میان وعده به همسران تاکید گردد.

---

مقدمه: نارسایی مزمن کلیه یکی از شایع‌ترین بیماری مردم درتمام کشورهای دنیاست. خودمراقبتی یکی از جنبه‌های مهم درمان در بیماران همودیالیزی محسوب می‌شود ولازم است که آموزش خودمراقبتی در برنامه‌های درمانی این بیماران در بیمارستان‌ها قرار گیرد. این مطالعه با هدف تعیین بررسی تاثیرآموزش بر رفتار خودمراقبتی و منافع و موانع انجام آن دربیماران همودیالیز انجام شد.

روش بررسی: در این مطالعه تجربی، تعداد ۴۰ نفر مورد و۴۰نفر شاهد به روش نمونه‌گیری تصادفی از بین بیماران تحت درمان در بخش همودیالیز بیمارستان امام رضا(ع) آمل و امام خمینی(ره) نور‌ وابسته به دانشگاه علوم پزشکی مازندران، درسال ۱۳۹۲ انتخاب شدند. بیماران گروه آزمون در طی سه جلسه۲۵-۳۰ دقیقه‌ای، تحت آموزش قرار گرفتند. داده‌ها از طریق پرسشنامه و طی مصاحبه با بیماران، قبل و بعد از مداخله، جمع‌آوری شد و با استفاده از نرم افزار ۱۸ SPSS و آزمون‌های   Anova , t-test، ضریب همبستگی و تحلیل رگرسیون، تجزیه و تحلیل گردید.

یافته‌ها: پس ازمداخله آموزشی نمره‌‌ رفتارهای خودمراقبتی همودیالیز و منافع انجام آن‌ها بطور معنی‌داری نسبت به قبل ازآموزش‌ در گروه آزمون افزایش وموانع انجام آن کاهش معنی‌دار داشته، در حالی که گروه شاهد هیچ تغییر قابل‌توجهی در این متغییرها نداشت.

نتیجه‌گیری: برنامه آموزشی اجراشده در این مطالعه در بهبود رفتارهای خودمراقبتی این بیماران و مثبت نمودن درک آنها از منافع و موانع انجام آن موثر بوده است. پزشکان و پرستاران بخش دیالیز بیمارستان‌ها با بکارگیری این روش آموزشی، می‌توانند نقش بسیار موثرتری در بهبود رفتارهای خودمراقبتی این بیماران و ارتقاءسلامت بیماران همودیالیزی و بالطبع افزایش کیفیت زندگی و طول عمر آنها داشته باشند.

---

چکیده

مقدمه: استئوآرتریت زانو از شایعترین علل درد مفصل زانو وابسته به سن می‌باشد که باعث ناتوانی، از کار افتادگی و کاهش کیفیت زندگی می‌شود. هدف پژوهش حاضر بررسی سطح نگرش و رفتارهای خودمراقبتی بیماران استئوآرتریت زانو مراجعه کننده به سه کلینیک روماتولوژی شهرستان یزد می‌باشد.

روش‌بررسی: این پژوهش توصیفی- تحلیلی بر روی ۲۳۵ بیمار مراجعه‌کننده به مراکز درمانی شهرستان یزد که بصورت تصادفی و داوطلبانه انتخاب شدند، انجام شد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه شامل متغیرهای دموگرافیک، سوالات نگرش و رفتارهای خودمراقبتی بود که روایی و پایایی پرسشنامه مورد تایید قرارگرفت. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه ۱۸ و با آزمون‌های آماری پارامتریک t-test، ANOVA، ضریب همبستگی، ۲χ در سطح معنی‌داری ۰۵/۰ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

یافته‌ها: میانگین سنی افراد مورد مطالعه ۱۵/۹±۹/۵۴ سال و BMI آنها ۶/۴±۸/۲۸ بود. میانگین نمره نگرش بیماران نسبت به خودمراقبتی ۹۵/۳±/۴۱/۴۷ از ۵۵ نمره و نمره خودمراقبتی بیماران ۷۵/۵±۱۱/۴۳ از ۶۰ نمره بود که هر دو امتیاز در سطح متوسط می‌باشد. همچنین رابطه آماری معنی‌دار مثبتی بین نگرش و رفتارهای خودمراقبتی مشاهده گردید(۰۱/۰P=). در بین رفتارهای مختلف خودمراقبتی، نگرش بیماران به تاثیر مثبت استفاده از عصا در خودمراقبتی بیماری در کمترین میزان بود و مطابق با اعتقاد بیماران، در بین رفتارهای خودمراقبتی استفاده ازعصا در حین راه رفتن کمترین عملکرد را دارا بود.

نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج مبنی برمتوسط بودن میزان نگرش و رفتارهای خودمراقبتی بیماران و نیز همبستگی مثبت بین آنها با بهبود نگرش، خودمراقبتی بیماران نیز افزایش می‌یابد؛ بعلاوه با توجه به این که در بین رفتارهای خودمراقبتی نگرش استفاده از عصا، استخر رفتن و کاهش وزن در سطح پایین‌تر بود‌، بنابراین توصیه می‌شود در برنامه‌های مداخله‌ای برموارد مذکور تاکید بیشتری شود.

مقاله حاضر برگرفته از پایان نامه تحصیلی مقطع کارشناسی ارشد آموزش بهداشت دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی یزد می باشد.

---

مقدمه: عفونت ادراری یکی از شایع‌ترین عوارض بارداری به حساب می‌آید، که با به کارگیری رفتارهای پیشگیری‌کننده می‌توان از وقوع آن جلوگیری کرد. هدف از مطالعه حاضر تعیین رفتارهای پیشگیری‌کننده از عفونت ادراری در زنان باردار براساس سازه‌های مدل اعتقاد بهداشتی در شهر یزد بود.

روش‌بررسی: این مطالعه توصیفی- مقطعی، بر روی ۱۶۰ نفر از زنان باردار مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر یزد انجام شد، که مبتلا به عفونت ادراری بودند. ابزار گرد‌آوری داده‌ها پرسشنامه مبتنی بر ساختارهای مدل اعتقاد بهداشتی بود. داده‌های حاصل با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه ۱۸ و جداول توزیع فراوانی بیان وبا آزمون‌های تی تست تجزیه و تحلیل شد.

یافته‌ها: در میان زنان باردار مورد مطالعه ۱/۶۳% (۱۰۱ نفر)  نمره آگاهی متوسط و ۹/۳۶% (۵۹ نفر)  نمره آگاهی خوب داشتند. از نظر نمره سازه‌های مدل اعتقاد بهداشتی۱/۷۳% ( ۱۱۷ نفر)  نمره موانع درک شده خوب، ۹۵% (۱۵۲ نفر)  نمره منافع درک شده خوب، ۹۵% (۱۵۲ نفر) نمره حساسیت درک شده خوب و ۳/۸۱% (۱۳۰ نفر ) نمره شدت درک شده خوب داشتند. بین نمره کلی آگاهی با نگرش همبستگی معنی‌داری وجود داشت(۰۲/۰p=) ولی همبستگی آگاهی با رفتار(۰۸/۰p=) و همبستگی نگرش با رفتار(۰۹/۰p=) معنی‌دار نبود.

نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج نیاز است که در مداخلات آتی بر سازه موانع درک‌شده در جهت پیشگیری از عفونت ادراری تمرکز شود و همچنین رفتارهای مربوط به عادات غذایی و نظافت بیشتر مد نظر قرار گیرد، همچنین لزوم مشارکت خانواده، همسر و رسانه‌های جمعی در طراحی برنامه‌های آموزشی ضروری است.

---

مقدمه: پیام متنی می‌تواند به عنوان راهی برای ارائه برنامه‌های آموزشی پیشگیری مبتنی برالگوهای تغییر رفتار نظیر تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده و مدل اعتقاد بهداشتی استفاده شود و می‌تواند به عنوان رویکرد جایگزینی نسبت به برنامه‌های آموزش فردی وگروهی در نظرگرفته شود. مطالعه حاضر به منظور بررسی اثربخشی این روش نوین در ارتقاء رفتارهای مدیریت غذایی برگروهی از رابطین بهداشتی شهر یزد مبتنی بر الگوی باور سلامتی صورت گرفت.

روش بررسی: در این مطالعه مداخله ای تعداد ۲۰۰ نفر از رابطین بهداشتی که در ۱۶ مرکز بهداشتی درمانی شهر یزد مشغول فعالیت بودند شرکت داشته که بطور تصادفی و یکسان به دو گروه مداخله و کنترل تقسیم شدند. پس از برگزاری پیش آزمون برای هر دو گروه، مداخله آموزشی بوسیله یک بسته آموزشی با تعداد تقریبی ۵۰۰ پیامک در زمینه رفتارهای مدیریت تغذیه مبتنی بر الگوی باور سلامتی در مدت یک ماه و نیم به صورت روزانه ارسال شد و بعد از گذشت ۸ هفته از مداخله پس از آزمون بعمل آمد. ابزار جمع‌آوری اطلاعات، پرسش نامه‌ای مبتنی بر سازه‌های الگوی باور سلامتی به انضمام متغیرهای جمعیت‌شناختی بود. داده‌ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه ۱۸ و با بکارگیری آمارتوصیفی، آزمون‌های آماری Non Parametric Wilcoxon، Mann-Whitney و Kruskal-Wallis، ²X و RR مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته‌ها: رفتار کلی مدیریت غذا، بعد از آموزش در گروه مداخله به طور معنی‌داری افزایش یافت، درحالی که در گروه کنترل افزایش معنی‌داری مشاهده نشد. رفتار پختن، بعد از آموزش در گروه مداخله و همچنین گروه کنترل افزایش معنی‌داری نداشت. رفتار بهداشت فردی، بعد از آموزش در گروه مداخله و همچنین گروه کنترل افزایش معنی‌داری نداشت. رفتار جداسازی، بعد از آموزش در گروه مداخله افزایش معنی‌داری نداشت، درحالی که در گروه کنترل به طور معنی‌داری افزایش یافت. میانگین نمره سازه‌های حساسیت، شدت، منافع و موانع درک‌شده بعد از آموزش در گروه مداخله به طور معنی‌داری افزایش یافت، درحالی که در گروه کنترل به جز سازه شدت درک‌شده که بطور معنی‌داری کاهش یافته بود.

نتیجه‌گیری: سرویس پیام کوتاه می تواند به عنوان یک روش جدید و مؤثر در شکل‌دهی به رفتارهای مدیریت غذایی و بویژه تعیین‌کننده‌های آن مبتنی‌بر الگوی باور سلامتی استفاده گردد.

---

چکیده

مقدمه:کاندیدیازیس یک معضل جهانی است که میلیون ها زن را در هر سال درگیر می کند.کاندیدا آلبیکنس عامل ۹۰-۸۵ درصد از عفونت های قارچی واژن شناخته شده است. هدف از مطالعه حاضر تعیین رفتارهای پیشگیری کننده از عفونت های واژینال-کاندیدا آلبیکنس در زنان دیابتی بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی بوده است. تا کنون در این زمینه تحقیقی با این عنوان انجام نشده است.

روش بررسی:مطالعه حاضربه صورت توصیفی- تحلیلی مقطعی می باشدکه بر روی نمونه متشکل از ۳۰۰ زن مراجعه کننده به کلینیک مرکز دیابت شهر یزدومطب پزشکان فوق تخصص غدد بوده است که به صورت تصادفی ساده  ۳۰۰ پرونده انتخاب و برای شرکت در مطالعه با کسب رضایت از آنها دعوت به عمل آمد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته ای بوده که روایی و  پایایی آن مورد تایید قرار گرفت.داده ها با  استفاده از آزمون های آماری پارامتریک نرم افزار آماری spssنسخه ۱۶ تجزیه و تحلیل شد.

یافته ها:میانگین سنی نمونه­ها ۸۴/۶±۱/۵۰ سال بود.همچنین میانگین نمره آگاهی آنهااز عفونت کاندیدا آلبیکنس واژینال ۶۹/۲±۱۹/۱۸(دامنه نمرات ۲۱-۰)، حساسیت درک شده نسبت به عفونت کاندیدا آلبیکنس واژینال ۷۰/۲±۵۰/۵ (دامنه نمرات ۸-۰)، شدت درک شده۸۰/۲±۹۹/۶(دامنه نمرات ۱۲-۰)، منافع درک شده ۶۰/۲±۸۰/۱۹(دامنه نمرات ۲۲-۰)، موانع درک شده  ۶۵/۲±۰۵/۴(دامنه نمرات ۱۴-۰)، راهنما برای عمل۸۰/۱±۳۴/۲(دامنه نمرات ۷-۰)، خودکارآمدی ۵۲/۱±۱۲/۱۱(دامنه نمرات ۱۲-۰) بوده است. سازه های مدل توانسته اند ۲۴۲/۰از واریانس رفتارهای پیشگیری کننده از عفونت کاندیدا آلبیکنس واژینال را پیش بینی کنند که در این میان  خودکارآمدی  قویترین سازه بوده است.

بحث و نتیجه گیری:با توجه به نتایج مطالعه حاضر که سطح آگاهی و رفتار زنان مراجعه کننده به کلینیک مرکز دیابت در سطح نسبتاً مناسبی قرار داشت.پیشنهاد می شود تا ادامه و تقویت برنامه های آموزشی مبتنی بر الگوی اعتقاد بهداشتی و با تاکید بر خودکارآمدی به منظور بهبود رفتارهای پیشگیری کننده از عفونت کاندیدا آلبیکنس واژینال صورت گیرد.

این مقاله حاصل پایان نامه کارشناسی ارشد آموزش بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی یزد می باشد.

---

مقدمه: سرطان ریه به عنوان سردسته ی علتهای مرگ در میان انواع سرطانها شناخته می شود. از آنجا که در کشور ما در خصوص تعیین کننده های رفتار های محافظت کننده از سرطان ریه در میان کارگران، اطلاعات علمی جامعی در دسترس نیست، طی مطالعه ای، تعیین کننده های رفتارهای محافظت کننده از سرطان ریه در کارگران شرکت ذوب اهن اصفهان بر اساس تئوری انگیزش محافظت بررسی شد.
روش بررسی: این مطالعه توصیفی-مقطعی بر روی ۲۵۳ نفر از کارگران کارخانه ی ذوب اهن اصفهان که به طور تصادفی انتخاب شدند، انجام شد. در این پژوهش از پرسشنامه ی محقق ساخته برای سنجش تعیین کننده های رفتارهای محافظت کننده از سرطان ریه استفاده شد. اطلاعات جمع آوری شده  با استفاده از آزمونهای آماری T-Test، ANOVA و ضریب همبستگی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته ها: از افراد مورد مطالعه ۲/۵۴% همیشه معاینات پزشکی دوره ای را برای اطمینان از وضعیت سلامتی ریه هایشان انجام می دادند به علاوه ۷/۲۷% افراد برای حفظ سلامت ریه های خود از مواد کم خطر به جای مواد خطرناک استفاده می کردند. از بین سازه های تئوری انگیزش محافظت، سازه ی شدت درک شده بیشترین میانگین نمره(۸۳/۵ ±۳۳/۴۱) و سازه ی ترس کمترین میانگین نمره(۴۹/۲ ±۷۷/۹) را داشت. کل سازه های تئوری انگیزش محافظت، ۶/۲۲%  واریانس رفتار های محافظت کننده از سرطان ریه را پیش بینی نمودند.
نتیجه گیری: با توجه به  اثر بخشی تئوری انگیزش محافظت درشناخت تعیین کننده های رفتارهای محافظت کننده از سرطان ریه،  می توان از این تئوری به عنوان چارچوبی در طراحی برنامه های آموزشی به منظور افزایش انگیزش کارگران جهت اتخاذ رفتار های محافظت کننده از سرطان ریه استفاده کرد.
 

---

مقدمه: امروزه فرآورده‏های گوشتی آماده پخت و مصرف بسیار مورد توجه مصرف کنندگان بوده و همبرگر بعنوان یک فراورده‌های گوشتی خام منجمد که تولید آن اغلب به صورت صنعتی است، از آن جمله می باشد. اخیرا تولید همبرگرهای دست ساز در صنف با مجوز معاونت بهداشتی وزارت بهداشت صورت پذیرفته و جایگزین‌های گوشتی غیرمجاز نظیر آلایش نامطلوب حیوانات کشتاری (ریه، پستان، بافت‌های طحال، اندام‌های داخل حفره شکمی، سنگدان مرغ، پوست و غیره) در فرمول ترکیبی، از تقلبات موجود در این فراورده می‏باشد. هدف این مطالعه تعیین موارد استفاده از بافت های غیر مجاز در همبرگرهای دست ساز عرضه شده در شهر تهران به روش‌بافت‏‌شناسی بوده است.
روش بررسی: در این مطالعه در سال ۱۳۹۳، پس از تعریف مطالعه به صورت توصیفی، لیست اغذیه فروشی‌ها در مناطق مورد نظر شهر تهران تهیه و ضمن مراجعه حضوری بصورت تصادفی ساده، تعداد ۴۲ نمونه همبرگر موجود تولید شده به روش دست ساز نمونه برداری و پس از ارسال به آزمایشگاه با حفظ شرایط سرد، از نظر وجود بافت‏های غیرمجاز و جایگزین‏های غیرمجاز گوشت در فرمولاسیون به روش بافت شناسی (رنگ آمیزی با هماتوکسیلین و ائوزین) مورد آزمون و بررسی قرار گرفت.
یافته ها: در این مطالعه، میزان درصد موارد استفاده از بافت‏های غیرمجاز در نمونه‌های دست‌ساز ۷۶/۵۴ % شامل خمیرمرغ (۱۹مورد) و پوست (۴ مورد) مشاهده شد. آنالیز آماری داده‏ها نشان داد که استفاده از خمیر مرغ به عنوان تقلب در تولید همبرگر دست ساز اختلاف معنا داری در مقایسه با استفاده از پوست دارد (۰۵/۰P<).
نتیجه گیری: باتوجه به اینکه استفاده از بافت‏های غیرمجاز در همبرگر براساس استانداردهای موجود، تقلب محسوب می‏شود و سلامتی مصرف‏کنندگان را به مخاطره می‏اندازد، لذا لزوم کنترل‌ و نظارت‌های دقیق بهداشتی بر اغذیه‌ فروشی‌ها ضروری است.