دوماهنامه علمی پژوهشی

---

مقدمه: تغذیه انحصاری با شیر مادر تا ۶ ماهگی بهترین تغذیه برای کودک می باشد که تأمین کننده نیازهای جسمی، فیزیو لوژیک و روحی او تا شش ماهگی است و باعث کاهش بروز برخی عفونت ها می شود و تابحال کمتردر تحقیقات بهداشتی مورد توجه قرار گرفته است. لذا مطالعه  حاضر با هدف تعیین شیوع تغذیه انحصاری با شیر مادر تا شش ماهگی و برخی عوامل مرتبط با آن در شهر اردکان ارائه می شود.

روش بررسی: طی یک مطالعه توصیفی مقطعی در مرداد ماه ۱۳۹۰،  ۴۱۳ کودک ۱۲- ۶ ماهه از ۴ مرکز بهداشتی درمانی شهری شهر اردکان بصورت سر شماری مورد بررسی قرار گرفتند. اطلاعات بوسیله پرسشنامه محقق ساخته و مصاحبه با مادر جمع آوری گردید. پرسشنامه شامل اطلاعات دموگرافیک و نیز اطلاعات مربوط به وضعیت تغذیه کودک در ۶ ماهه اول زندگی بود. تمامی مادران داوطلبانه در مطالعه  شرکت کردند.

یافته ها: ۸/۵۰ %اطفال مورد بررسی  پسر و ۲/۴۹% دختر بودند میزان تغذیه انحصاری فقط با شیر مادر تا ۶ ماهگی ۱/۶% درصد و میزان تغذیه انحصاری با شیر مادر و آب جوشیده ۶/۳۴% بود. میانگین مدت تغذیه انحصاری فقط با شیر مادر۲۲/۲±۴۹/۳ ماه و میانگین مدت تغذیه انحصاری با شیر مادر و آب جوشیده           ۷۹/۱± ۵۵/۴ ماه بود. بین تغذیه انحصاری با شیر مادر و توقف وافت رشد ارتباط معنی دار آماری وجود داشت. مهم ترین موانع تغذیه انحصاری با شیر مادر از دید مادران بترتیب گریه بدون علت و بیقراری نوزاد ودرک ذهنی از ناکافی بودن شیر مادر گزارش گردید.

نتیجه گیری: میزان تغذیه انحصاری با شیر مادر در سطح پایین گزارش شد و اکثر مادران شیرده در زمینه کافی بودن شیر خود در شش ماهه اول جهت تغذیه شیر خوار توجیه نبوده و  علت عدم موفقیت خود را در انجام این رفتار موارد نامربوطی از جمله بیقراری نوزاد ودرک ذهنی از کافی نبودن شیر ذکر کردند که نشان دهنده عدم آگاهی لازم  آنان در این زمینه می باشد، بعلاوه افراد با سواد در امر تغذیه انحصاری با شیر مادر موفق تر از افراد کم سواد بودند که همه موارد فوق گواه برنیاز آموزشی بیشتر جهت افزایش آگاهی مادران شیرده در این زمینه میباشد.

---

مقدمه: افزایش تعداد مراکز ارائه خدمات درمانی، رقابت بر سر جذب بیمار را افزایش داده به طوری که بیمارستان‌ها با درک این موضوع اقدام به پیاده‌سازی مدل‌هایی برای افزایش رضایت بیمار کرده‌اند. امروزه بیمارستان‌ها برای افزایش رضایت بیماران علاوه بر ارائه‌ خدمات و محیط مراقبتی مطلوب، به گسترش روابط نزدیک و مدیریت ارتباط با بیمار (Patient Relationship Management) نیازمند می‌باشند. هدف از این تحقیق ارزیابی وضعیت کیفیت خدمات، بر اساس رویکرد PRM دریکی از بیمارستان های خصوصی یزد می‌باشد. روش بررسی: این تحقیق پیمایشی و توصیفی- اکتشافی می‌باشد. جامعه‌ آماری این تحقیق را بیماران بستری شده در بیمارستان خصوصی یزد تشکیل می‌دادند که بر اساس فرمول کوکران از بین آن‌ها ۱۹۲ بیمار به عنوان نمونه انتخاب شدند. از آن جهت که تا کنون در زمینه‌ PRM تحقیقی صورت نگرفته ابزار ارزیابی مدیریت ارتباط با بیمار، پرسش‌نامه‌ای محقق‌ساخته با طیف پنج‌تایی لیکرت ( از خیلی ضعیف تا خیلی خوب) بود که روایی آن با استفاده از تحلیل عاملی و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ، مورد تأیید قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج تحقیق حاکی از آن است که بیمارستان مورد مطالعه در تمام ابعاد به جز بُعد مشتری‌مداری پایین‌تر از سطح انتظار، عمل کرده و از بین ۴۱ مولفه مورد بررسی تنها در ۱۶ مولفه دارای وضعیت نامطلوب می‌باشد که از طریق ماتریس اهمیت- عملکرد (importance-performance matrix) اولویت رسیدگی به آن‌ها مشخص شده است. نتیجه‌گیری: به نظر می‌رسد بیمارستان مذکور با توجه به محدودیت‌‌های منابع و تلاش در جهت ارتقای کیفیت خدمات بیمارستانی خود بهتر است اولویت خود را "درک صحیح نیازهای کلیدی بیماران"، "تغییر در خدمات بیمارستان‌ در راستای نفع بیشتر بیماران"، "به کارگیری نظرات بیماران در طراحی خدمات"، "انعطاف پذیری مدیریت و کارکنان بیمارستان برای ارائه خدمات جدید"،" شناخت دقیق اطلاعات بیماران" و "ایجاد سیستم بازخورد دقیق" قرار دهد.

---

چکیده

مقدمه: استئوآرتریت زانو از شایعترین علل درد مفصل زانو وابسته به سن می‌باشد که باعث ناتوانی، از کار افتادگی و کاهش کیفیت زندگی می‌شود. هدف پژوهش حاضر بررسی سطح نگرش و رفتارهای خودمراقبتی بیماران استئوآرتریت زانو مراجعه کننده به سه کلینیک روماتولوژی شهرستان یزد می‌باشد.

روش‌بررسی: این پژوهش توصیفی- تحلیلی بر روی ۲۳۵ بیمار مراجعه‌کننده به مراکز درمانی شهرستان یزد که بصورت تصادفی و داوطلبانه انتخاب شدند، انجام شد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه شامل متغیرهای دموگرافیک، سوالات نگرش و رفتارهای خودمراقبتی بود که روایی و پایایی پرسشنامه مورد تایید قرارگرفت. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه ۱۸ و با آزمون‌های آماری پارامتریک t-test، ANOVA، ضریب همبستگی، ۲χ در سطح معنی‌داری ۰۵/۰ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

یافته‌ها: میانگین سنی افراد مورد مطالعه ۱۵/۹±۹/۵۴ سال و BMI آنها ۶/۴±۸/۲۸ بود. میانگین نمره نگرش بیماران نسبت به خودمراقبتی ۹۵/۳±/۴۱/۴۷ از ۵۵ نمره و نمره خودمراقبتی بیماران ۷۵/۵±۱۱/۴۳ از ۶۰ نمره بود که هر دو امتیاز در سطح متوسط می‌باشد. همچنین رابطه آماری معنی‌دار مثبتی بین نگرش و رفتارهای خودمراقبتی مشاهده گردید(۰۱/۰P=). در بین رفتارهای مختلف خودمراقبتی، نگرش بیماران به تاثیر مثبت استفاده از عصا در خودمراقبتی بیماری در کمترین میزان بود و مطابق با اعتقاد بیماران، در بین رفتارهای خودمراقبتی استفاده ازعصا در حین راه رفتن کمترین عملکرد را دارا بود.

نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج مبنی برمتوسط بودن میزان نگرش و رفتارهای خودمراقبتی بیماران و نیز همبستگی مثبت بین آنها با بهبود نگرش، خودمراقبتی بیماران نیز افزایش می‌یابد؛ بعلاوه با توجه به این که در بین رفتارهای خودمراقبتی نگرش استفاده از عصا، استخر رفتن و کاهش وزن در سطح پایین‌تر بود‌، بنابراین توصیه می‌شود در برنامه‌های مداخله‌ای برموارد مذکور تاکید بیشتری شود.

مقاله حاضر برگرفته از پایان نامه تحصیلی مقطع کارشناسی ارشد آموزش بهداشت دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی یزد می باشد.

---

مقدمه: پیام متنی می‌تواند به عنوان راهی برای ارائه برنامه‌های آموزشی پیشگیری مبتنی برالگوهای تغییر رفتار نظیر تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده و مدل اعتقاد بهداشتی استفاده شود و می‌تواند به عنوان رویکرد جایگزینی نسبت به برنامه‌های آموزش فردی وگروهی در نظرگرفته شود. مطالعه حاضر به منظور بررسی اثربخشی این روش نوین در ارتقاء رفتارهای مدیریت غذایی برگروهی از رابطین بهداشتی شهر یزد مبتنی بر الگوی باور سلامتی صورت گرفت.

روش بررسی: در این مطالعه مداخله ای تعداد ۲۰۰ نفر از رابطین بهداشتی که در ۱۶ مرکز بهداشتی درمانی شهر یزد مشغول فعالیت بودند شرکت داشته که بطور تصادفی و یکسان به دو گروه مداخله و کنترل تقسیم شدند. پس از برگزاری پیش آزمون برای هر دو گروه، مداخله آموزشی بوسیله یک بسته آموزشی با تعداد تقریبی ۵۰۰ پیامک در زمینه رفتارهای مدیریت تغذیه مبتنی بر الگوی باور سلامتی در مدت یک ماه و نیم به صورت روزانه ارسال شد و بعد از گذشت ۸ هفته از مداخله پس از آزمون بعمل آمد. ابزار جمع‌آوری اطلاعات، پرسش نامه‌ای مبتنی بر سازه‌های الگوی باور سلامتی به انضمام متغیرهای جمعیت‌شناختی بود. داده‌ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه ۱۸ و با بکارگیری آمارتوصیفی، آزمون‌های آماری Non Parametric Wilcoxon، Mann-Whitney و Kruskal-Wallis، ²X و RR مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته‌ها: رفتار کلی مدیریت غذا، بعد از آموزش در گروه مداخله به طور معنی‌داری افزایش یافت، درحالی که در گروه کنترل افزایش معنی‌داری مشاهده نشد. رفتار پختن، بعد از آموزش در گروه مداخله و همچنین گروه کنترل افزایش معنی‌داری نداشت. رفتار بهداشت فردی، بعد از آموزش در گروه مداخله و همچنین گروه کنترل افزایش معنی‌داری نداشت. رفتار جداسازی، بعد از آموزش در گروه مداخله افزایش معنی‌داری نداشت، درحالی که در گروه کنترل به طور معنی‌داری افزایش یافت. میانگین نمره سازه‌های حساسیت، شدت، منافع و موانع درک‌شده بعد از آموزش در گروه مداخله به طور معنی‌داری افزایش یافت، درحالی که در گروه کنترل به جز سازه شدت درک‌شده که بطور معنی‌داری کاهش یافته بود.

نتیجه‌گیری: سرویس پیام کوتاه می تواند به عنوان یک روش جدید و مؤثر در شکل‌دهی به رفتارهای مدیریت غذایی و بویژه تعیین‌کننده‌های آن مبتنی‌بر الگوی باور سلامتی استفاده گردد.

---

مقدمه: در پروازهای هوایی نیز سلامت از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی تعیین‌کننده‌های رفتار بهداشتی در مسافرت های هوایی در  مسافران هوایی فرودگاه بین‌المللی شهید دستغیب شیراز بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی انجام شده است.
روش بررسی: این مطالعه توصیفی- تحلیلی از نوع مقطعی (cross-sectional) می باشد. در این پژوهش تعداد ۳۴۹ نفر از مسافران هوایی در فرودگاه بین المللی شهید دستغیب شیراز به روش نمونه‌گیری در دسترس مورد بررسی قرار گرفتند. جهت جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه محقق ساخت که شامل سه بخش مشخصات دموگرافیک، سنجش سازه‌های تئوری و سؤالات مربوط به رفتار بود استفاده شد. روایی و پایایی پرسشنامه در حد مطلوب گزارش گردید. تجزیه و تحلیل داده‌ها توسط نرم‌افزار SPSS انجام شد و از شاخص‌های توصیفی و آزمون‌های آماری مناسب مانندضریب همبستگی اسپیرمن و رگرسیون استفاده گردید.
یافته‌ها: میانگین و انحراف معیار نمره کلی رفتارهای بهداشتی ۶۵/۵±۲۰/۸ بود. از بین سازه‌ها بالاترین نمره، مربوط به منافع درک شده وکمترین نمره در سازه راهنما برای عمل بدست آمد. بین رفتار بهداشتی و سازه حساسیت درک شده، شدت درک شده، منافع درک شده، موانع درک شده، خودکارآمدی و راهنما برای عمل ارتباط معنادار آماری وجود داشت (۰۱/۰ >p). منافع درک شده، موانع درک شده، خودکارآمدی و راهنما برای عمل تبیین‌کننده رفتار بهداشتی بوده و منافع درک شده (۰۰۱/۰p=و ۲۵/۰β=) بیشترین وحساسیت درک شده (۰۵۶/۰p=  و ۰۳۲/۰β =) کمترین تبیین‌کنندگی را داشتند. همچنین مجموع سازه‌های تئوری ۹/۲۷ درصد(۲۷۹/۰R^۲=) تغییرات رفتار بهداشتی را تبیین نمودند.
نتیجه‌گیری: رفتارهای بهداشتی در مسافران هوایی در وضعیت نامطلوبی قرار داشت. برنامه‌های مداخلاتی جهت ارتقاء این رفتارها توصیه می‌گردد. از آنجا که در مطالعه اخیر منافع درک شده بیشترین قدرت تببین کنندگی را داشت، بنابراین متخصصان بهداشتی در مداخلات بایستی از استراتژی‌های تغییر رفتار بهره گیرند.