دوماهنامه علمی پژوهشی

---

  سابقه و اهداف: دنچر استوماتیت، از اشکال رایج کاندیدیازیس دهانی است که به صورت التهاب منتشردر نواحی که تحت پوشش دنچرماگزیلاری می باشد، دیده می شود. این عارضه درحداقل ۷۰% افراد دارای دنچربانشانه های بالینی رشدقارچ نمایان می گرددو محتمل ترین علت آن کلونیزاسیون قارچ کاندیدا درمخاط دهان است. قارچ کاندیدا دردهان بویژه گونه کاندیدا آلبیکنس به عنوان یک عامل عفونت اندوژن، بدنبال ترومای مزمن ناشی از دنچر به مخاط صدمه دیده حمله کرده که ممکن است در افراد ایمنوساپرس منجر به عفونتهای فرصت طلب سیستمیک شود. هدف از انجام مطالعه حاضر بررسی میزان فراوانی کاندیدیازیس دهانی در افراد دارای دنچرکامل مراجعه کننده به دانشکده دندانپزشکی شهر یزد بوده است.

  روش بررسی: این مطالعه توصیفی مقطعی پس از تکمیل پرسشنامه طراحی شده برروی ۱۰۹ بیمار مراجعه کننده به دانشکده دندانپزشکی یزدکه دارای دنچر کامل بوده وبطورمرتب ازآن استفاده می نمودند، انجام شد. دهان این افراد ابتدا توسط یک متخصص بیماریهای دهان معاینه و سپس از نواحی مختلف دهان نمونه گیری انجام، و نمونه ها پس از تهیه لام مستقیم بلافاصله برروی محیط کشت سابورو دکستروز آگار کشت داده و در نهایت تعداد کلنی مخمرهای جدا شده از هر نمونه شمارش شدند.

  یافته ها: تفاوت آماری معنی داری بین میزان کلونیزاسیون کاندیدا بر روی دنچر در دوجنس مرد و زن مشاهده نشد (۳۲/۰ P= ). شمارش تعداد کلنیهای کاندیدا جدا شده از نواحی معین دهان (کام ، گونه ، زبان) و نیزدرسطح دنچر درافراد موردمطالعه ، برحسب وجود و عدم وجود ضایعات دهانی انجام گردید. کلنی کانت کاندیدا درسطح مخاطی دنچر در افراد واجد ضایعه دهانی بطورمعنی داری بیشترازگروه فاقد ضایعه دهانی ( ۰۲/۰ P= ) بود و زبان واجد بیشترین میزان کلونیزاسیون کاندیدایی بودند. در این مطالعه، در سطح زبان و سطح ماگزیلاری دنچر بیشترین میزان جداسازی کاندیدا مشاهده شد.

  بحث ونتیجه گیری: نتایج تحقیق حاضر نقش قوی کاندیدا دربروزضایعات دهانی بویژه استوماتیت ناشی از دنچرراتائیدمی نماید. رعایت بهداشت دهان و دنچر و در صورت لزوم ضد عفونی کردن هرروزه آن در افراد دارای دنچر می تواند در کاهش کلونیزاسیون کاندیدا و در نتیبجه کاهش کاندیدیازیس دهانی در آنها موثر باشد.

 

---

  مقدمه: با توجه به اهمیت مصرف لبنیات در دوره نوجوانی جهت رشد مطلوب، توزیع شیر رایگان توسط آموزش و پرورش در سال های اخیر در مدارس کشور اجرا شده است. این مطالعه جهت تعیین میزان پذیرش این طرح و عوامل موثر بر آن در دبیرستان های دخترانه شهر یزد انجام گرفت.

  روش بررسی: این مطالعه توصیفی- مقطعی در سال ۱۳۸۹ با مشارکت ۷۰۳ دانش آموز دختر دبیرستانی انجام گرفت. نمونه گیری به صورت تصادفی طبقه ای از هر دو منطقه آموزش و پرورش صورت گرفت. جمع آوری داده ها با استفاده از پرسشنامه حاوی سوالات زمینه ای، سوالاتی در مورد میزان پذیرش شیر و عوامل موثر بر آن در بین دانش آموزان انجام گرفت و داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه شد.

  یافته ها: ۳/۳۷ % از دانش آموزان اصلا شیرهای توزیع شده را مصرف نمی کردند. بین میزان پذیرش شیرهای توزیعی و نمره آگاهی ارتباط معنی داری مشاهده نشد ولی میزان پذیرش با نمره نگرش دانش آموزان ارتباط معنی داری داشت. از بین دانش آموزانی که شیرهای توزیع شده را مصرف می کردند ۶۳% علت مصرف خود را مفید بودن شیر و از بین کسانی که این شیرها را مصرف نمی کردند ۶۴% علت عدم مصرف خود را خوش طعم نبودن شیرهای ارائه شده ذکر کردند.

  نتیجه گیری: میزان پذیرش شیرهای توزیع شده در حد مطلوب نبوده و با توجه به نتایج فراوانترین دلیل عدم پذیرش، طعم نامطلوب بوده است. بهبود کیفیت و حتی اصلاح طعم شیرهای این طرح در افزایش پذیرش نقش به سزایی خواهد داشت.

  

---

مقدمه: ارزیابی روند رشد بویژه در اطفال از اهمیت خاصی برخوردار است. برای این کار لزوما باید از داده های استاندارد مربوطه استفاده شود. با توجه به تفاوت های ژنتیکی و الگوی زیستی مردم مناطق مختلف، بهتر است به جای استفاده از استاندارد های غیر بومی از موارد بومی یا ملی استفاده شود. هدف از این مطالعه بومی کردن داده های نرمال قد، وزن و نمایه توده بدنی کودکان ۱۱-۶ ساله در شهر یزد بوده است. روش بررسی: این مطالعه به صورت توصیفی از نوع مقطعی در سال تحصیلی۱۳۹۰- ۱۳۸۹ در سطح شهر یزد انجام شد و ۲۶ مدرسه به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب و مشخصات تمام دانش اموزان یک کلاس از هر پایه اندازه گیری شد. قد و وزن ۲۱۶ کودک در گروه های سنی ۶ ،۷ ،۸... ، ۱۱ سال ( جمعا ۲۵۹۲ کودک) اندازه گیری گردید. با استفاده از نرم افزار آماری۱۶ SPSS منحنی های قد و وزن و نمایه توده بدنی بر اساس سن و جنس محاسبه شده و با استاندارد جهانی CDC مورد مقایسه قرار گرفتند. یافته ها: منحنی های صدک های قد برای سن کودکان دختر زیر منحنی های استاندارد CDC بودند. منحنی مربوط به صدک های۵ و ۱۵ وزن برای سن در پسران در اکثر گروه های سنی زیر منحنی استاندارد بود. منحنی مربوط به صدک های ۹۵ و ۹۷ توده بدنی کودکان دختر و پسر در سنین بالای ۱۰ سال بالاتر از استاندارد بود. نتیجه گیری: با توجه به تفاوت های مشاهده شده بین منحنی های قد، وزن و نمایه توده بدنی کودکان یزدی و استاندارد CDC، بهتر است از نرم های این مطالعه برای کودکان ۱۱-۶ ساله یزدی استفاده شود.

---

مقدمه: شیوع بالای فشارخون در سراسر جهان و ایجاد عوارض جدی، مشکل عمده کلیه جوامع، است. برای کاهش عوارض، کنترل فشارخون از اهمیت خاصی برخوردار است. فعالیت بدنی منظم، یکی از موثرترین استراتژی ها برای کاهش خطر
 بیماری های غیر واگیر از جمله بیماریهای قلبی عروقی می باشد. پژوهش حاضر با هدف تعیین تاثیر آموزش فعالیت بدنی مبتنی بر الگوی فرانظری، برکنترل فشارخون انجام شد.

روش­بررسی: در این مطالعه نیمه تجربی ۶۰ فرد مبتلا به فشارخون بالا با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به طور تصادفی به دو گروه مداخله و کنترل تقسیم گردیدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ای چند وجهی، مشتمل بر مشخصات دموگرافیک، سوالات مراحل تغییر و عوامل تاثیرگذار بر الگوی فرانظری و پرسشنامه سنجش فعالیت بدنی فرم کوتاه بود. پرسشنامه ها برای دو گروه تکمیل و سپس مداخله آموزشی در گروه مداخله انجام شد. پس از دو ماه مجدداً پرسشنامه ها برای دو گروه تکمیل گردید. داده ها در نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل و آزمون های تی و کای دو با توجه به توزیع داده ها استفاده شد.

یافته­ها: آزمونهای آماری اختلاف معناداری در دو گروه قبل از آموزش از نظر مراحل تغییر، موازنه تصمیم گیری، فعالیت بدنی، فشارخون و فرایندهای تغییر،نداشت اما پس از آموزش، افزایش معناداری در کلیه متغیرهای فوق در گروه مداخله نسبت به گروه کنترل به وجود آمده بود. (P<./۰۰۵).

نتیجه گیری: آموزش و مداخله بر پایه الگوی فرانظری باعث ارتقاء رفتار فعالیت بدنی در بیماران و کاهش فشارخون بالامی شود.

---

مقدمه : ﺣﻮادث ﺷﻐﻠﻲ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻋﻤﺪه ای ﺑﺮ ﺳﻼﻣﺖ ﻛﺎرﮔﺮان دارد و ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺰاﻓﻲ را ﺑﺮ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎﻳﺎن وارد ﻣﻲﺳﺎزد. یکی ﺍﺯ مهمترین ﺭﺍﻩ ﻫﺎﻱ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﻱ ﺍﺯ ﺣﻮﺍﺩﺙ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﻛﺎﺭﺗﻘﻮﻳﺖ ﺭﻓﺘﺎﺭﻫﺎﻱ ﺍﻳﻤﻨﻲ ﺩﺭ ﺑﻴﻦ کارگرانﺍﺳﺖ. ﻗﺼﺪ رﻓﺘﺎری، ﻳﻜﻲ از ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪه ﻫﺎی اﺻﻠﻲ رﻓﺘﺎر است. ﻫﺪف از اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ بررسی رفتارهای ایمن کارگران معدن زغال سنگ طبس بر اساس سازه های الگوی رفتار سالم می باشد.
روش بررسی : این مطالعه توصیفی بر روی ۲۰۰ نفر از کارگران معدن زغال سنگ طبس که با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شده بودند، در سال ۱۳۹۴ انجام شد. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه الگوی رفتار سالم استفاده شد.  که در آن، سازه های الگوی رفتار سالم (Health Action Model) در کارگران معدن جهت اتخاذ رفتارهای ایمن و پیش بینی قصد رفتاری بررسی شدند. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و آزمون های من ویتنی، کروسکال والیس و رگرسیون خطی در نرم افزار spss۱۶ آنالیز شد.
یافته ها: میانگین سنی کارگران ۶۸/۴ ± ۲۲/۳۰ و میانگین سابقه کار آنان ۹۶/۳ ± ۲۰/۵ سال بود. میانگین نمره خودکارآمدی ۳۷/۴ ± ۳۸/۲۷ و میانگین نمره رفتار ۸۸/۰± ۵۲/۸ بود.کارگران در وضعیت رفتاری نسبتا ایمن قرار داشتند. سه عامل سیستم نگرشی، سیستم اعتقادی و سیستم هنجاری ۳۷درصد از قصد رفتار ایمن در کارگران را تبیین کردند(۰۰۱/۰ >P).
نتیجه گیری : نتایج مطالعه از الگوی رفتار سالم به عنوان الگویی موثر برای توضیح قصد رفتاری حمایت کردند. این الگو می تواند به عنوان چارچوبی برای طراحی مداخلات ایمنی سودمند مورد استفاده قرار گیرد.
 
 

---

مقدمه: فرزند پروری فعالیت پیچیده ای شامل روش ها و رفتارهای ویژه است که بطور مجزا یا در تعامل با یکدیگر بررشد کودک تاثیر می گذارد. هدف از این پژوهش، تعیین اثر مداخله آموزشی مبتنی بر رویکرد فرایند عمل بهداشتی برمهارتهای فرزند پروری مادران دانش آموزان دختر مشهد بود.
روش بررسی: پژوهش حاضر مطالعه ای نیمه تجربی است که بر روی ۱۰۰ مادر(۵۰ نفرآزمون و ۵۰ نفرکنترل) دارای فرزند دختر۱۳-۱۰ سال در مشهد به روش خوشه ای چند مرحله ای در سال ۱۳۹۵ انجام گردید. ابزار گردآوری داده هاپرسشنامه مبتنی برمدل رویکرد فرایند عمل بهداشتی به­ همراه سؤالات جمعیت‌شناختی بود که پس از تأیید روایی محتوایی و پایایی، قبل و ۲ ماه بعد از مداخله تکمیل شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار۱۶ SPSSو آزمون­های توصیفی (فراوانی و درصد، میانگین و انحراف‌ معیار) و آزمون­های تحلیلی (من ویتنی و ویلکاکسون) در سطح معناداری ۰۵/۰ انجام ‌شد.
یافته ها: آزمون کای دو نشان داد که بین گروه آزمون و کنترل از نظرگروه سنی،  تعداد اعضای خانوار، سطح تحصیلات مادر و همسران آنها و شغل مادر و همسران آنها تفاوت آماری معنی داری وجود نداشت. براساس آزمون من ویتنی تنها در سازه عمل برنامه ریزی شده بین دوگروه آزمون وکنترل قبل از مداخله تفاوت آماری معنی دار وجود داشت (۰۱/۰P=و ۵۷/۲Z=) همچنین دوماه بعد از مداخله در همه سازه ها اختلاف بین دوگروه معنی دارگزارش گردید.
نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش مداخله آموزشی که بر اساس  سازه های مدل رویکرد فرایند عمل بهداشتی طراحی شده بود، تاثیر مثبتی در مهارت های فرزند پروری مادران داشته است.
 

---

مقدمه: عوامل اکولوژیکی مانند تغییرات اقلیمی، عوامل محیطی، اجتماعی و ... در افزایش بروز سالک مؤثر می باشند، این مطالعه با بررسی عوامل اکولوژیک بیماری سالک در سطح شهرستان فریمان طی دوازده سال (۱۳۹۶-۱۳۸۵) انجام شد.
روش بررسی: در این مطالعه توصیفی- مقطعی کلیه بیماران ساکن شهرستان فریمان که فرم بررسی سالک برای آنها تکمیل شده وارد تحقیق شدند و متغیرهای اقلیمی شهرستان نیز استخراج و توسط نرم‌افزار Excel MS- و SPSS ۲۶ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و  اطلاعات به صورت نقشه فضایی در نرم افزار ArcGIS ترسیم گردید.
یافته ها: بیشترین میزان بروز سالک در شهرستان فریمان مربوط به سال ۱۳۸۸با ۱/۳۸ در صد هزار و کمترین میزان بروز سالک در سال ۱۳۹۶ با ۱۲ در صد هزار بوده است. بر اساس تاریخ بروز، بیماری در فصل تابستان، بهار، پاییز و بر اساس تاریخ تشخیص، بیماری در فصل بهار، زمستان، پاییز و تابستان دارای پیک بوده است. در این مطالعه بین نوع سالک و هیچ یک از متغیرهای جمعیت شناختی ارتباطی وجود نداشت. بین متغیرهای اقلیمی (دما، رطوبت، بارش)، عامل اقلیمی ارتفاع، شاخص پوشش گیاهی و طرح هادی در مناطق روستایی با بروز سالک در این مناطق نیز ارتباط معنی داری مشاهده نگردید.
نتیجه گیری: با توجه به اینکه بیشترین موارد بروز بیماری در منطقه شهری فریمان و دو منطقه روستایی قلعه نو و کته شمشیر سفلی بوده است. جهت استفاده بهتر از GIS نیاز به بررسی حشره شناسی در منطقه و همپوشانی با متغیرهای دیگر مانند محل سکونت بیماران و نوع سالک موردنیاز می باشد.

---

مقدمه:پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی درمان مبتنی بر بهبود کیفیت زندگی بر بهزیستی روان‌شناختی و سازگاری اجتماعی بیماران مبتلا به سرطان پستان انجام شد.
روش بررسی: مطالعۀ حاضر از نوع مداخله­ای نیمه تجربی به صورت قبل و بعد و پیگیری دو ماهه در دو گروه آزمایش و کنترل بود. جامعۀ پژوهش تمامی بیماران سرطان پستان بودند که از شهریور تا بهمن سال ۱۴۰۲ در بیمارستان شهدای کارگر شهر یزد حضور داشتند. از بین بیماران، ۳۱ نفر از آنان با روش نمونه‌گیری هدفمند برگزیده شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (۱۵=N) و کنترل (۱۶=N) جایگزین شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، شامل فرم جمعیت شناختی، پرسش­نامه‌های بهزیستی روان‌شناختی ریف-فرم کوتاه (RSPWB-۱۸) و سازگاری اجتماعی (SAS) بود. داده‌ها نیز با استفاده از نرم‌افزار SPSS-۲۱ و آزمون­های خی­دو، واریانس یک­طرفه، کلموگروف-اسمیرنوف و تحلیل واریانس با اندازه­گیری مکرر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافته‌ها: درمان مبتنی بر کیفیت زندگی می­تواند موجب افزایش بهزیستی روان‌شناختی (۷۰/۱۱۵=F) و سازگاری اجتماعی (۷۸/۴۵=F) در بیماران مبتلا به سرطان پستان شود(۰۰۱/۰>P). همچنین میزان اندازه اثر این درمان برای بهزیستی روان­شناختی با ۸۰% و سازگاری اجتماعی با ۶۱% در حد خوب بود و تأثیر آن تا دو ماه پس از درمان ماندگار بود.
نتیجه‌گیری: نتایج حاکی از تأثیر درمان مبتنی بر کیفیت زندگی بر بهبود بهزیستی روانی و سازگاری اجتماعی بیماران سرطان پستان بود. بنابراین پیشنهاد می­شود در کنار درمان روتین این بیماران از درمان مبتنی بر کیفیت زندگی برای ارتقای سلامت روانی-اجتماعی بیماران سرطان پستان استفاده شود.


این مقاله برگرفته از پایان‌نامۀ دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد امارات است.