دوره 18، شماره 5 - ( آذر و دی 1398 )
جلد 18 شماره 5 صفحات 110-99 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Mazloomymahmoodabad S S, Alaee M R, Zolghadr R, Hajizadeh A, Nik T, eslami H et al . Surveing the Quality of life in Employees health centers of Yazd Province in 2011. TB 2019; 18 (5) :99-110
URL: http://tbj.ssu.ac.ir/article-1-749-fa.html
URL: http://tbj.ssu.ac.ir/article-1-749-fa.html
مظلومی محمود اباد سید سعید، اعلایی محمد رضا، ذوالقدر راضیه، حاجی زاده اقدس، نیک طیبه، اسلامی هادی و همکاران.. بررسی کیفیت زندگی کارمندان مراکز بهداشت استان یزد در سال 1390. طلوع بهداشت. 1398; 18 (5) :99-110
سید سعید مظلومی محمود اباد 
، محمد رضا اعلایی ، راضیه ذوالقدر ، اقدس حاجی زاده ، طیبه نیک ، هادی اسلامی* ، فاطمه نیک
، محمد رضا اعلایی ، راضیه ذوالقدر ، اقدس حاجی زاده ، طیبه نیک ، هادی اسلامی* ، فاطمه نیک
دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی یزد، ایران. ، hadieslami1986@yahoo.com
متن کامل [PDF 422 kb]
(1201 دریافت)
| چکیده (HTML) (2035 مشاهده)
متن کامل: (373 مشاهده)
بررسی کیفیت زندگی کارمندان مراکز بهداشت استان یزد در سال 1390
نویسندگان:سید سعید مظلومی محمود آباد1، محمد رضا اعلایی2، راضیه ذوالقدر3، اقدس حاجی زاده3، طیبه نیک4، فاطمه مظلوم4،هادی اسلامی5
1. استاد مرکز تحقیقات علوم اجتماعی مؤثر بر سلامت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی ، یزد، ایران.
2. دکترای مدیریت خدمات بهداشتی، مرکز بهداشت شهرستان اردکان ، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی ، یزد، ایران.
3. کارشناس ارشد آموزش بهداشت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی ، یزد، ایران.
4. کارشناس بهداشت عمومی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی ، یزد، ایران.
5. پژوهشگر مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت،د انشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی ، یزد، ایران. تلفن تماس:09177094695 ٍEmail:hadieslami1986@yahoo.com
چکیده
مقدمه: کیفیت زندگی یک مفهوم ذهنی و چند بعدی است که در سالهای اخیر با توجه به گسترش همه جانبه فناوری و فرایند صنعتی شدن مورد توجه محققان قرار گرفته است. کیفیت زندگی درک شخصی افراد از وضعیت خود در ابعاد فیزیکی، ذهنی و اجتماعی می باشد و به نوعی بیانگر وضعیت افراد ساکن در یک کشور یا منطقه می باشد. هدف از این مطالعه تعیین کیفیت زندگی کارمندان مراکز بهداشت استان یزد در سال 1390 بوده است.
روش بررسی: این پژوهش یک مطالعه توصیفی – مقطعی بوده که در آن 501 نفر از کارمندان شاغل در 12 حوزه مرکزی مراکز بهداشت استان یزد به صورت سرشماری وارد مطالعه شدند. ابزار گرد آوری داده ها پرسشنامه 26 سوالی استاندارد کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت (WHOQOL-BREF) بود. سپس بعد از جمع آوری اطلاعات، داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و با به کارگیری آزمون هایی آماری t-test و ANOVA مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافته ها: نتایج نشان داد که کارمندان مراکز بهداشت استان یزد، 9/67 درصد از نمره مربوط به کیفیت زندگی را کسب کرده اند. این در حالی است که به ترتیب در بعد سلامت جسمی، روانی، روابط اجتماعی و محیطی 9/72، 5/65، 2/70 و 15/63 درصد نمره حداکثر را کسب نموده اند. همچنین میانگین نمره کیفیت زندگی بر حسب سن، جنس، نوع استخدام، سابقه کار و شرایط اقلیمی از لحاظ آماری معنی دار بوده است(05/0 p≤).
نتیجه گیری: بنابراین جهت بهبود و ارتقاء کیفیت زندگی در کارمندان مراکز بهداشت پیشنهاد می شود مسئولین با برنامه ریزی های مناسب که شامل فراهم نمودن برنامه های آموزشی، فرهنگی، تفریحی، ورزشی و تغذیه ای سالم، ایجاد انگیزه درونی و تعهد و مسئولیت در آنها و پرداخت منصفانه حقوق و مزایا می باشد، گام موثری در بهبود هر چه بیشتر کیفیت زندگی کارمندان بردارد.
واژه های کلیدی: کیفیت زندگی، کارمندان، مرکز بهداشت.
جدول 1: میانگین نمره ابعاد مختلف کیفیت زندگی در کارمندان مراکز بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد
جدول 2: میانگین نمره کیفیت زندگی در کارمندان مراکز بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد بر حسب سن، جنس و سطح تحصیلات
جدول 3: میانگین نمره کیفیت زندگی در کارمندان مراکز بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد بر حسب نوع استخدام، سابقه کار و رسته شغلی
جدول4: میانگین نمره کل کیفیت زندگی کارمندان مرکز بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد بر حسب شرایط اقلیمی
نویسندگان:سید سعید مظلومی محمود آباد1، محمد رضا اعلایی2، راضیه ذوالقدر3، اقدس حاجی زاده3، طیبه نیک4، فاطمه مظلوم4،هادی اسلامی5
1. استاد مرکز تحقیقات علوم اجتماعی مؤثر بر سلامت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی ، یزد، ایران.
2. دکترای مدیریت خدمات بهداشتی، مرکز بهداشت شهرستان اردکان ، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی ، یزد، ایران.
3. کارشناس ارشد آموزش بهداشت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی ، یزد، ایران.
4. کارشناس بهداشت عمومی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی ، یزد، ایران.
5. پژوهشگر مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت،د انشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی ، یزد، ایران. تلفن تماس:09177094695 ٍEmail:hadieslami1986@yahoo.com
چکیده
مقدمه: کیفیت زندگی یک مفهوم ذهنی و چند بعدی است که در سالهای اخیر با توجه به گسترش همه جانبه فناوری و فرایند صنعتی شدن مورد توجه محققان قرار گرفته است. کیفیت زندگی درک شخصی افراد از وضعیت خود در ابعاد فیزیکی، ذهنی و اجتماعی می باشد و به نوعی بیانگر وضعیت افراد ساکن در یک کشور یا منطقه می باشد. هدف از این مطالعه تعیین کیفیت زندگی کارمندان مراکز بهداشت استان یزد در سال 1390 بوده است.
روش بررسی: این پژوهش یک مطالعه توصیفی – مقطعی بوده که در آن 501 نفر از کارمندان شاغل در 12 حوزه مرکزی مراکز بهداشت استان یزد به صورت سرشماری وارد مطالعه شدند. ابزار گرد آوری داده ها پرسشنامه 26 سوالی استاندارد کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت (WHOQOL-BREF) بود. سپس بعد از جمع آوری اطلاعات، داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و با به کارگیری آزمون هایی آماری t-test و ANOVA مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافته ها: نتایج نشان داد که کارمندان مراکز بهداشت استان یزد، 9/67 درصد از نمره مربوط به کیفیت زندگی را کسب کرده اند. این در حالی است که به ترتیب در بعد سلامت جسمی، روانی، روابط اجتماعی و محیطی 9/72، 5/65، 2/70 و 15/63 درصد نمره حداکثر را کسب نموده اند. همچنین میانگین نمره کیفیت زندگی بر حسب سن، جنس، نوع استخدام، سابقه کار و شرایط اقلیمی از لحاظ آماری معنی دار بوده است(05/0 p≤).
نتیجه گیری: بنابراین جهت بهبود و ارتقاء کیفیت زندگی در کارمندان مراکز بهداشت پیشنهاد می شود مسئولین با برنامه ریزی های مناسب که شامل فراهم نمودن برنامه های آموزشی، فرهنگی، تفریحی، ورزشی و تغذیه ای سالم، ایجاد انگیزه درونی و تعهد و مسئولیت در آنها و پرداخت منصفانه حقوق و مزایا می باشد، گام موثری در بهبود هر چه بیشتر کیفیت زندگی کارمندان بردارد.
واژه های کلیدی: کیفیت زندگی، کارمندان، مرکز بهداشت.
مقدمه
کیفیت زندگی یک مفهوم ذهنی و چند بعدی است که در سالهای اخیر با توجه به گسترش همه جانبه فناوری و فرایند صنعتی شدن مورد توجه محققان قرار گرفته است(1). سازمان جهانی بهداشت (Who) تندرستی را به شکل رفاه کامل جسمانی، روانی و اجتماعی و نه فقط وجود بیماری تعریف می نماید لذا بررسی سلامت و مداخلات بهداشتی نباید تنها به فراوانی و شدت بیماری توجه کند بلکه نباید تنها به فراوانی و شدت بیماری توجه کند بلکه باید تمام جوانب سلامت افراد در نظر بگیرند(2).
به گفته اولین بار به واژه کیفیت زندگی پیگو در کتاب افتصاد و رفاه اشاره شده است و پس از آن این واژه به فراموشی سپرده شد تا این که بعد از جنگ جهانی دوم و به دنبال تعریف و گسترش واژه سلامت توسط WHO ، توجه مجدد به کیفیت زندگی گردید(3).
ارزیابی کیفیت زندگی توسط سازمان جهانی بهداشت از اواسط سال 1980 شروع و منجر به شکل گیری آن در مرکز مراقبت های بهداشتی شد (4). تعریف سازمان جهانی بهداشت از کیفیت زندگی عبارت است از : درک فرد از موقعیت زندگی خویش از نظر فرهنگ، سیستم ارزشی که در آن زندگی می کند، اهداف، انتظارات، استاندارد ها و اولویت هایشان می باشد، یعنی کاملا فردی بوده و توسط دیگران قابل مشاهده نیست و بر درک افراد از جنبه های مختلف زندگیشان استوار است(5،6).
سینتیا(1998) کیفیت زندگی را ارزیابی مثبت یا منفی فرد از خصوصیات زندگی و نیز میزان رضایت کلی فرد از زندگی خود تعریف کرده است(7). برخی محققان معتقدند که این مفهوم دیدگاه فرد را درباره تفاوت درک شده بین آنچه باید باشد و آنچه هست نشان می دهد(8). مطالعات نشان می دهد که بررسی کیفیت زندگی و تلاش در راه اعتلای آن نقش بسزایی در سلامت، زندگی فردی و اجتماعی افراد دارد(7).
کیفیت زندگی درک شخصی افراد از وضعیت خود در ابعاد فیزیکی، ذهنی و اجتماعی می باشد و به نوعی بیانگر وضعیت افراد ساکن در یک کشور یا منطقه می باشد(9).
بر طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت 80-70 درصد مرگ ها در کشورهای پیشرفته و 50-40 درصد آن در کشورهای در حال توسعه، بر اثر عوامل مرتبط با سبک زندگی و کیفیت زندگی می باشد(10). بیشتر نویسندگان عقیده دارند کیفیت زندگی یک مفهوم چند بعدی، ذهنی و پویا است، که با گذشت زمان و بسته به موقعیت تغییر می کند(11). به طور کلی سه حیطه مهم در کیفیت زندگی را می توان به شکل زیر خلاصه کرد : بعد جسمی، روانی و اجتماعی.
بعد جسمی به درک فرد از توانایی انجام فعالیت های روزانه و به انرژی فرد بستگی دارد. بعد اجتماعی به انزوا، وابستگی، روابط با خانواده و فامیل و شرایط محیط های اجتماعی دیگر وابسته است و با لاخره بعد روانی در اشتراک با مفاهیم روانی و هیجانی است و در آن مسائلی چون افسردگی، ترس، خشم، سعادت، خوشی و اضطراب مطرح می شود(12). کیفیت زندگی در واقع مفهومی فراتر از سلامت جسمانی است و در واقع مفاهیمی چون زندگی خوب، زندگی با ارزش، زندگی رضایت بخش و زندگی شاد را در بر می گیرد(13). ازطرف دیگر شناسایی عوامل موثر برکیفیت زندگی را می توان لازمه ارتقاء سطح سلامتی زیر گروههای هر جامعه دانست(14).
منابع انسانی به عنوان عاملی مهم و ارزشمند در نظر گرفته می شود و سازمان در نظر دارند پیش از پیش زندگی و رضایت شغلی کارمندان بپردازد(15).
در این میان با وجود آن که کار یک منبع بسیار مهم برای امرارمعاش واحراز موقعیتهای اجتماعی است درعین حال می تواند به نارضایتی وتحلیل قوای جسمانی وروانی نیز منجر می شود. محیط کار از محرکهای فیزیکی،روانی واجتماعی تشکیل شده است که هر کدام از آنها می توانند عامل ایجاد خستگی ودلتنگی به حساب آیندو این استرسها و فشارها می تواند بر رفاه فیزیکی وروحی –روانی،سلامتی و عملکرد آن به صورت نامطلوب تاثیر گذار باشد. درعین حال برخی مشاغل با خستگی ها وتنشهای زیادی همراه هستند (به عنوان مثال :اعضای تیم پزشکی)واین مساله می تواند معلول ماهیت آن کار، نوع وظایف و مسئولیتهای این گونه شغل ها باشد(14).
کیفیت زندگی کاری مجموعه ای است از شرایط واقعی کار در یک سازمان، مانند حقوق و مزایا، امکانات رفاهی، ملاحظات بهداشتی و ا یمنی، مشارکت در تصمیم گیری، روش مدیریت، تنوع و غنی بودن مشاغل می باشد.
کیفیت زندگی کاری طرز تلقی کارکنان را از کار خود به طور خاص بیان می کند(16).
کیفیت زندگی باعث سلامت محیط کار و سلامت روان شده و توجه به این مسئله در تمام سازمان ها ضروری می باشد و مانع فرسودگی و راندمان پایین کار خواهد شد.
اندازه گیری درک و احساس افراد در مورد سلامت خود به منظور ارزیابی وضع موجود و نیز بررسی سودمندی مداخلات و مراقبت های بهداشتی و استفاده از خدمات بهداشتی مناسب اهمیت به سزایی دارد(17).
سنجش کیفیت زندگی از طریق پرسشنامه های مختلفی صورت گرفته ولی پرسشنامه های کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت به علت خصوصیات منحصر به فرد خود مورد توجه بیشتری واقع است.
این ابزار در بیش از 15 کشور جهان به صورت همزمان طراحی و به زبانهای متفاوت ترجمه شده است. لذا مفاهیم سوالات در فرهنگ های متفاوت یکسان می باشد(18، 5).
اندازه گیری مفهوم کیفیت زندگی در ارتباط با سلامت، در طول 25 سال گذشته گسترش یافته است و همواره به عنوان یک پیامد نهایی در کار آزمایی های بالینی، مداخلات و مراقبت های بهداشتی، مد نظر می باشد(19).
مطالعات انجام شده در خصوص کیفیت زندگی پرسنل سازمان هایی که با سلامت و بهداشت مرتبط اند در ایران بسیار محدود می باشند(17).
درعین حال کیفیت زندگی این گروه از افراد جامعه که به صورت مستقیم وغیر مستقیم مسئولیت ارائه خدمات (درسطوح مختلف) به اقشار جامعه را نیز برعهده دارند، بر روی کیفیت زندگی سایر اقشار جامعه نیز تاثیر گذار است.
از آن جا که تا کنون در مورد کیفیت زندگی کارمندان مراکز بهداشتی دانشگاههای علوم پزشکی در استان یزد مطالعه ای صورت نگرفته، این مطالعه با هدف بررسی کیفیت زندگی کارمندان مراکز بهداشت استان یزد در سال 1390 انجام شد.
روش بررسی
این پژوهش یک مطالعه توصیفی–مقطعی (Cross-Sectional) بوده است.
جامعه پژوهش کارمندان شاغل در 12 حوزه ی مرکزی مراکز بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد بوده که شامل مراکز بهداشت اردکان، بافق، تفت، خاتم، صدوق، طبس، مهریز، میبد، بهاباد، سهرستان یزد و ستاد مرکزی استان است.
از تعداد کل این کارمندان که 601 نفر بوده اند، تعداد 501 نفر به صورت سرشماری وارد مطالعه شدند و از افرادی که قادر به همکاری نبودند و یا تمایل به همکاری نداشتند صرف نظر شد.
ابزار گرد آوری داده ها پرسشنامه 26 سوالی استاندارد کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت (WHOQOL-BREF) بود که روایی و پایایی آن قبلا مورد تایید قرار گرفته است(20).
مشخصات روان سنجی گونه ایرانی این پرسشنامه نشان داده است که این ابزار از روانی و پایایی مطلوبی در جمعیت ایرانی برخوردار است به نحوی که مقادیر همبستگی درون خوشه ای و آلفای کرونباخ آن در تمامی حیطه ها بالای 7/0 بدست آمد است(2).
این پرسشنامه دارای دارای 26 سوال می باشد که 24 سوال آن در چهار حیطه سلامت جسمانی(7سوال)، حیطه سلامت روانی(6 سوال)،حیطه سلامت محیطی(8 سوال) و حیطه روابط اجتماعی(3 سوال) قرار دارد و 2 سوال اول صرفا برای تعییت میزان ادراک کلی افراد مورد مطالعه نسبت به وضعیت سلامت و کیفیت زندگی آنها مطرح شده شده و در نمره گزاری شرکت داده نمی شود(24).
سوالات این پرسشنامه بر روی یک مقیاس 5 گزینه ای به صورت خیلی نا مطلوب(نمره1)، نا مطلوب(2)، متوسط(3)، مطلوب(4) و خیلی مطلوب(5) مورد ارزیابی قرار گرفت. در دامنه های این پرسش نامه امتیاز بالاتر کیفیت زندگی بهتر را نشان می دهد.
تکمیل پرسشنامه ها به صورت خود گزارش دهی صورت پذیرفت و در صورت پیش آمدن هر گونه اشکالی در فهم سوالات به هنگام تکمیل پرسشنامه توضیحات لازم توسط افرادی که به همین منظور آموزش دیده بودند ارائه گردید. سپس با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و با به کارگیری آزمون های آماری t-test وANOVA مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافته ها
از تعداد501 نفر مورد مطالعه، 7/64 درصد مرد و 3/35 درصد زن بوده اند. اکثریت(7/39) آنها در گروه سنی 39-30 سال و 5/51 درصد افراد مورد مطالعه دارای تحصیلات لیسانس بوده و سابقه کاری 1/34 درصد آنها 20-11 سال بوده است. از نظر وضعیت استخدامی 9/52 درصد کارمندان رسمی و از نظر رسته شغلی 9/56 درصد بهداشتی بوده اند.
نتایج نشان داد که کارمندان مراکز بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، 9/67 درصد از نمره مربوط به کیفیت زندگی را به خود اختصاص داده اند.
این در حالی است که به ترتیب در بعد سلامت جسمی، روانی، روابط اجتماعی و محیطی 9/72، 5/65، 2/70 و 15/63 درصد نمره حداکثر را کسب نموده اند(جدول 1).
کیفیت زندگی یک مفهوم ذهنی و چند بعدی است که در سالهای اخیر با توجه به گسترش همه جانبه فناوری و فرایند صنعتی شدن مورد توجه محققان قرار گرفته است(1). سازمان جهانی بهداشت (Who) تندرستی را به شکل رفاه کامل جسمانی، روانی و اجتماعی و نه فقط وجود بیماری تعریف می نماید لذا بررسی سلامت و مداخلات بهداشتی نباید تنها به فراوانی و شدت بیماری توجه کند بلکه نباید تنها به فراوانی و شدت بیماری توجه کند بلکه باید تمام جوانب سلامت افراد در نظر بگیرند(2).
به گفته اولین بار به واژه کیفیت زندگی پیگو در کتاب افتصاد و رفاه اشاره شده است و پس از آن این واژه به فراموشی سپرده شد تا این که بعد از جنگ جهانی دوم و به دنبال تعریف و گسترش واژه سلامت توسط WHO ، توجه مجدد به کیفیت زندگی گردید(3).
ارزیابی کیفیت زندگی توسط سازمان جهانی بهداشت از اواسط سال 1980 شروع و منجر به شکل گیری آن در مرکز مراقبت های بهداشتی شد (4). تعریف سازمان جهانی بهداشت از کیفیت زندگی عبارت است از : درک فرد از موقعیت زندگی خویش از نظر فرهنگ، سیستم ارزشی که در آن زندگی می کند، اهداف، انتظارات، استاندارد ها و اولویت هایشان می باشد، یعنی کاملا فردی بوده و توسط دیگران قابل مشاهده نیست و بر درک افراد از جنبه های مختلف زندگیشان استوار است(5،6).
سینتیا(1998) کیفیت زندگی را ارزیابی مثبت یا منفی فرد از خصوصیات زندگی و نیز میزان رضایت کلی فرد از زندگی خود تعریف کرده است(7). برخی محققان معتقدند که این مفهوم دیدگاه فرد را درباره تفاوت درک شده بین آنچه باید باشد و آنچه هست نشان می دهد(8). مطالعات نشان می دهد که بررسی کیفیت زندگی و تلاش در راه اعتلای آن نقش بسزایی در سلامت، زندگی فردی و اجتماعی افراد دارد(7).
کیفیت زندگی درک شخصی افراد از وضعیت خود در ابعاد فیزیکی، ذهنی و اجتماعی می باشد و به نوعی بیانگر وضعیت افراد ساکن در یک کشور یا منطقه می باشد(9).
بر طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت 80-70 درصد مرگ ها در کشورهای پیشرفته و 50-40 درصد آن در کشورهای در حال توسعه، بر اثر عوامل مرتبط با سبک زندگی و کیفیت زندگی می باشد(10). بیشتر نویسندگان عقیده دارند کیفیت زندگی یک مفهوم چند بعدی، ذهنی و پویا است، که با گذشت زمان و بسته به موقعیت تغییر می کند(11). به طور کلی سه حیطه مهم در کیفیت زندگی را می توان به شکل زیر خلاصه کرد : بعد جسمی، روانی و اجتماعی.
بعد جسمی به درک فرد از توانایی انجام فعالیت های روزانه و به انرژی فرد بستگی دارد. بعد اجتماعی به انزوا، وابستگی، روابط با خانواده و فامیل و شرایط محیط های اجتماعی دیگر وابسته است و با لاخره بعد روانی در اشتراک با مفاهیم روانی و هیجانی است و در آن مسائلی چون افسردگی، ترس، خشم، سعادت، خوشی و اضطراب مطرح می شود(12). کیفیت زندگی در واقع مفهومی فراتر از سلامت جسمانی است و در واقع مفاهیمی چون زندگی خوب، زندگی با ارزش، زندگی رضایت بخش و زندگی شاد را در بر می گیرد(13). ازطرف دیگر شناسایی عوامل موثر برکیفیت زندگی را می توان لازمه ارتقاء سطح سلامتی زیر گروههای هر جامعه دانست(14).
منابع انسانی به عنوان عاملی مهم و ارزشمند در نظر گرفته می شود و سازمان در نظر دارند پیش از پیش زندگی و رضایت شغلی کارمندان بپردازد(15).
در این میان با وجود آن که کار یک منبع بسیار مهم برای امرارمعاش واحراز موقعیتهای اجتماعی است درعین حال می تواند به نارضایتی وتحلیل قوای جسمانی وروانی نیز منجر می شود. محیط کار از محرکهای فیزیکی،روانی واجتماعی تشکیل شده است که هر کدام از آنها می توانند عامل ایجاد خستگی ودلتنگی به حساب آیندو این استرسها و فشارها می تواند بر رفاه فیزیکی وروحی –روانی،سلامتی و عملکرد آن به صورت نامطلوب تاثیر گذار باشد. درعین حال برخی مشاغل با خستگی ها وتنشهای زیادی همراه هستند (به عنوان مثال :اعضای تیم پزشکی)واین مساله می تواند معلول ماهیت آن کار، نوع وظایف و مسئولیتهای این گونه شغل ها باشد(14).
کیفیت زندگی کاری مجموعه ای است از شرایط واقعی کار در یک سازمان، مانند حقوق و مزایا، امکانات رفاهی، ملاحظات بهداشتی و ا یمنی، مشارکت در تصمیم گیری، روش مدیریت، تنوع و غنی بودن مشاغل می باشد.
کیفیت زندگی کاری طرز تلقی کارکنان را از کار خود به طور خاص بیان می کند(16).
کیفیت زندگی باعث سلامت محیط کار و سلامت روان شده و توجه به این مسئله در تمام سازمان ها ضروری می باشد و مانع فرسودگی و راندمان پایین کار خواهد شد.
اندازه گیری درک و احساس افراد در مورد سلامت خود به منظور ارزیابی وضع موجود و نیز بررسی سودمندی مداخلات و مراقبت های بهداشتی و استفاده از خدمات بهداشتی مناسب اهمیت به سزایی دارد(17).
سنجش کیفیت زندگی از طریق پرسشنامه های مختلفی صورت گرفته ولی پرسشنامه های کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت به علت خصوصیات منحصر به فرد خود مورد توجه بیشتری واقع است.
این ابزار در بیش از 15 کشور جهان به صورت همزمان طراحی و به زبانهای متفاوت ترجمه شده است. لذا مفاهیم سوالات در فرهنگ های متفاوت یکسان می باشد(18، 5).
اندازه گیری مفهوم کیفیت زندگی در ارتباط با سلامت، در طول 25 سال گذشته گسترش یافته است و همواره به عنوان یک پیامد نهایی در کار آزمایی های بالینی، مداخلات و مراقبت های بهداشتی، مد نظر می باشد(19).
مطالعات انجام شده در خصوص کیفیت زندگی پرسنل سازمان هایی که با سلامت و بهداشت مرتبط اند در ایران بسیار محدود می باشند(17).
درعین حال کیفیت زندگی این گروه از افراد جامعه که به صورت مستقیم وغیر مستقیم مسئولیت ارائه خدمات (درسطوح مختلف) به اقشار جامعه را نیز برعهده دارند، بر روی کیفیت زندگی سایر اقشار جامعه نیز تاثیر گذار است.
از آن جا که تا کنون در مورد کیفیت زندگی کارمندان مراکز بهداشتی دانشگاههای علوم پزشکی در استان یزد مطالعه ای صورت نگرفته، این مطالعه با هدف بررسی کیفیت زندگی کارمندان مراکز بهداشت استان یزد در سال 1390 انجام شد.
روش بررسی
این پژوهش یک مطالعه توصیفی–مقطعی (Cross-Sectional) بوده است.
جامعه پژوهش کارمندان شاغل در 12 حوزه ی مرکزی مراکز بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد بوده که شامل مراکز بهداشت اردکان، بافق، تفت، خاتم، صدوق، طبس، مهریز، میبد، بهاباد، سهرستان یزد و ستاد مرکزی استان است.
از تعداد کل این کارمندان که 601 نفر بوده اند، تعداد 501 نفر به صورت سرشماری وارد مطالعه شدند و از افرادی که قادر به همکاری نبودند و یا تمایل به همکاری نداشتند صرف نظر شد.
ابزار گرد آوری داده ها پرسشنامه 26 سوالی استاندارد کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت (WHOQOL-BREF) بود که روایی و پایایی آن قبلا مورد تایید قرار گرفته است(20).
مشخصات روان سنجی گونه ایرانی این پرسشنامه نشان داده است که این ابزار از روانی و پایایی مطلوبی در جمعیت ایرانی برخوردار است به نحوی که مقادیر همبستگی درون خوشه ای و آلفای کرونباخ آن در تمامی حیطه ها بالای 7/0 بدست آمد است(2).
این پرسشنامه دارای دارای 26 سوال می باشد که 24 سوال آن در چهار حیطه سلامت جسمانی(7سوال)، حیطه سلامت روانی(6 سوال)،حیطه سلامت محیطی(8 سوال) و حیطه روابط اجتماعی(3 سوال) قرار دارد و 2 سوال اول صرفا برای تعییت میزان ادراک کلی افراد مورد مطالعه نسبت به وضعیت سلامت و کیفیت زندگی آنها مطرح شده شده و در نمره گزاری شرکت داده نمی شود(24).
سوالات این پرسشنامه بر روی یک مقیاس 5 گزینه ای به صورت خیلی نا مطلوب(نمره1)، نا مطلوب(2)، متوسط(3)، مطلوب(4) و خیلی مطلوب(5) مورد ارزیابی قرار گرفت. در دامنه های این پرسش نامه امتیاز بالاتر کیفیت زندگی بهتر را نشان می دهد.
تکمیل پرسشنامه ها به صورت خود گزارش دهی صورت پذیرفت و در صورت پیش آمدن هر گونه اشکالی در فهم سوالات به هنگام تکمیل پرسشنامه توضیحات لازم توسط افرادی که به همین منظور آموزش دیده بودند ارائه گردید. سپس با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و با به کارگیری آزمون های آماری t-test وANOVA مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافته ها
از تعداد501 نفر مورد مطالعه، 7/64 درصد مرد و 3/35 درصد زن بوده اند. اکثریت(7/39) آنها در گروه سنی 39-30 سال و 5/51 درصد افراد مورد مطالعه دارای تحصیلات لیسانس بوده و سابقه کاری 1/34 درصد آنها 20-11 سال بوده است. از نظر وضعیت استخدامی 9/52 درصد کارمندان رسمی و از نظر رسته شغلی 9/56 درصد بهداشتی بوده اند.
نتایج نشان داد که کارمندان مراکز بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، 9/67 درصد از نمره مربوط به کیفیت زندگی را به خود اختصاص داده اند.
این در حالی است که به ترتیب در بعد سلامت جسمی، روانی، روابط اجتماعی و محیطی 9/72، 5/65، 2/70 و 15/63 درصد نمره حداکثر را کسب نموده اند(جدول 1).
جدول 1: میانگین نمره ابعاد مختلف کیفیت زندگی در کارمندان مراکز بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد
| ابعاد کیفیت زندگی | محدوده نمره | نمره | |
| میانگین | انحراف معیار | ||
| بعد سلامت جسمی | 20-4 | 59/14 | 69/2 |
| بعد سلامت روانی | 20-4 | 11/13 | 54/2 |
| بعد روابط اجتماعی | 20-4 | 04/14 | 92/2 |
| بعد سلامت محیطی | 20-4 | 63/12 | 63/2 |
| نمره کلی کیفیت زندگی | 80-16 | 39/54 | 97/8 |
جدول 2: میانگین نمره کیفیت زندگی در کارمندان مراکز بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد بر حسب سن، جنس و سطح تحصیلات
| ویژگی های دموگرافیک | فراوانی | نمره کیفیت زندگی | سطح معنا داری | ||
| میانگین | انحراف معیار | ||||
| سن | 29-20 | 51 | 5/55 | 74/6 | p= 081/0 |
| 39-30 | 199 | 26/55 | 23/9 | ||
| 49-40 | 196 | 25/53 | 05/9 | ||
| 60-50 | 55 | 98/53 | 1/9 | ||
| جنس | زن | 177 | 46/52 | 75/8 | p≤ 001/0 |
| مرد | 324 | 43/55 | 92/8 | ||
| سطح تحصیلات | زیر دیپلم | 42 | 53 | 24/9 | p= 869/0 |
| دیپلم | 96 | 32/54 | 10 | ||
| کاردانی | 57 | 75/53 | 35/8 | ||
| کارشناسی | 258 | 65/54 | 49/8 | ||
| کارشناسی ارشد | 21 | 42/55 | 26/10 | ||
| دکتری | 27 | 81/54 | 82/9 | ||
داده ها ی بدست آمده نشان داد که کیفیت زندگی مردان نسبت به زنان در وضعیت بالاتری قرار دارد و تفاوت کیفیت زندگی در زنان و مردان از لحاظ آماری معنا دار بوده است(001/0p≤). همچنین رابطه کیفیت زندگی با سن(081/0p=) و سطح تحصیلات(835/0p= ) تفاوت آماری معنی داری نداشته است (جدول 2).
نتایج نشان داد که بین وضعیت سابقه کار و کیفیت زندگی از لحاظ آماری تفاوت معنا داری وجود داشته است(046/0p=) و در سابقه کاری بالاتر نمره کیفیت زندگی کارمندان پایین تر بوده است. همچنین میانگین نمره کیفیت زندگی در کارمندان پیمانی بالاتر از سایر کارمندان بوده و از لحاظ آماری نیز این اختلاف معنادار بوده است(002/0p=). البته کیفیت زندگی بر حسب رسته شغلی در کارمندان معنادار نبوده است(734/0p= )(جدول 3).
داده های این مطالعه نشان داد که کیفیت زندگی کارمندان مراکز بهداشت دانشگاه در شهرستان ها نسبت به مرکز استان در وضعیت مطلوب تری قرار دارد. آزمون آماری t-test نیز تفاوت معناداری را بین وضعیت کیفیت زندگی کارمندان مرکز بهداشت استان با شهرستان ها نشان می دهد(002/0p=)(جدول 4).در مورد سوال اول که پرسیده شده بود کیفیت زندگی خود را چگونه ارزیابی می کنید، 1/49 درصد کیفیت زندگی خود را خوب و 5/39 درصد متوسط ارزیابی کرده اند. در خصوص سوال دوم نیز که پرسیده شده بود چقدر از سلامت خود راضی هستید، 9/52 درصد از سلامت خود راضی بوده اند.
نتایج نشان داد که بین وضعیت سابقه کار و کیفیت زندگی از لحاظ آماری تفاوت معنا داری وجود داشته است(046/0p=) و در سابقه کاری بالاتر نمره کیفیت زندگی کارمندان پایین تر بوده است. همچنین میانگین نمره کیفیت زندگی در کارمندان پیمانی بالاتر از سایر کارمندان بوده و از لحاظ آماری نیز این اختلاف معنادار بوده است(002/0p=). البته کیفیت زندگی بر حسب رسته شغلی در کارمندان معنادار نبوده است(734/0p= )(جدول 3).
داده های این مطالعه نشان داد که کیفیت زندگی کارمندان مراکز بهداشت دانشگاه در شهرستان ها نسبت به مرکز استان در وضعیت مطلوب تری قرار دارد. آزمون آماری t-test نیز تفاوت معناداری را بین وضعیت کیفیت زندگی کارمندان مرکز بهداشت استان با شهرستان ها نشان می دهد(002/0p=)(جدول 4).در مورد سوال اول که پرسیده شده بود کیفیت زندگی خود را چگونه ارزیابی می کنید، 1/49 درصد کیفیت زندگی خود را خوب و 5/39 درصد متوسط ارزیابی کرده اند. در خصوص سوال دوم نیز که پرسیده شده بود چقدر از سلامت خود راضی هستید، 9/52 درصد از سلامت خود راضی بوده اند.
جدول 3: میانگین نمره کیفیت زندگی در کارمندان مراکز بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد بر حسب نوع استخدام، سابقه کار و رسته شغلی
| ویژگی های دموگرافیک | فراوانی | نمره کیفیت زندگی | سطح معنا داری | ||
| میانگین | انحراف معیار | ||||
| نوع استخدام | طرحی | 12 | 41/54 | 69/8 | p= 046/0 |
| قراردادی | 77 | 32/55 | 53/9 | ||
| پیمانی | 128 | 04/56 | 38/8 | ||
| رسمی | 256 | 25/53 | 1/9 | ||
| سایر | 19 | 26/55 | 69/6 | ||
| سابقه کار | کمتر از 5 سال | 116 | 62/56 | 27/8 | p= 007/0 |
| 10-6 سال | 81 | 87/54 | 35/9 | ||
| 20- 11 سال | 171 | 01/53 | 68/8 | ||
| 30-21 سال | 133 | 9/53 | 36/9 | ||
| رسته شغلی | خدماتی | 50 | 02/54 | 9/9 | p= 634/0 |
| اداری | 144 | 75/54 | 23/8 | ||
| اجتماعی | 10 | 7/51 | 43/10 | ||
| بهداشتی | 285 | 49/54 | 12/9 | ||
| فنی- مهندسی | 12 | 41/51 | 6/8 | ||
جدول4: میانگین نمره کل کیفیت زندگی کارمندان مرکز بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد بر حسب شرایط اقلیمی
| شرایط اقلیمی | فراوانی | نمره کیفیت زندگی | سطح معنا داری | |
| میانگین | انحراف معیار | |||
| اردکان | 56 | 75/55 | 87/7 | p= 002/0 |
| ابرکوه | 33 | 33/57 | 89/10 | |
| بافق | 44 | 29/57 | 6/7 | |
| تفت | 55 | 54/53 | 71/8 | |
| خاتم | 37 | 75/53 | 17/8 | |
| صدوق | 33 | 93/52 | 96/8 | |
| طبس | 45 | 6/57 | 51/9 | |
| مهریز | 50 | 78/53 | 67/8 | |
| میبد | 32 | 59/53 | 63/8 | |
| ستاد بهداشت استان | 44 | 31/50 | 16/9 | |
| یزد | 53 | 28/52 | 94/8 | |
| بهاباد | 19 | 36/55 | 58/8 | |
بحث و نتیجه گیری
اهمیت کیفیت زندگی و وضعیت سلامت تا حدی است که صاحب نظران، تمرکز مراقبت های بهداشتی قرن حاضر را بهبود تغذیه، کیفیت زندگی و سلامت روان بیان کرده اند(21). به نظر می رسد به دلیل گسترش انتظارات مردم از سیستم بهداشت و درمان ، پرسنل درگیر در این حوزه باید از وضعیت خوبی در کیفیت زندگی برخوردار باشند تا بتوانند به ارائه خدمت موثرتر همت گمارند. نتایج این پژوهش نشان داد که میانگین نمره کیفیت زندگی کارمندان مراکز بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد 97/8± 39/54 بوده و بیانگر آن است که این کارمندان 9/67 درصد از نمره قابل احتساب را کسب نموده اند و در این خصوص پیشنهاد می گردد خدماتی همه جانبه طراحی شده و به ارتقای کیفیت زندگی اقدام گردد(22).
در این مطالعه میانگین نمره کیفیت زندگی در مردان بالاتر از زنان بوده که با مطالعه نجات و همکاران، خورسندی و همکاران، منتظری و همکاران و Sundquist و همکاران همخوانی دارد(25-23). همچنین این موضوع با حقایق علمی منتشر شده در خصوص زنان و مردان تطابق دارد(27، 26). به نظر می رسد با توجه به تعدد نقش زنان در خانواده مثل خانه داری و مراقبت های جسمی و روانی از اعضاء خانواده، استرس و مشکلات روانی مختلفی را تجربه می کنند و به همین دلیل نمره کیفیت پایین تری را دارند(28، 24).
افراد با سابقه کاری کمتر در این مطالعه کیفیت زندگی مطلوب تری را دارند که با مطالعه عرب و همکاران، خرسندی و همکاران، Sobreques و همکاران همخوانی دارد(30، 29، 24). مطالعات نیز نشان می دهد که با افزایش سن، بروز ناتوانی بارز تر بوده و به صورت کاهش فعالیت جسمی ظاهر می شود و موجب کاهش کیفیت زندگی می شود، بنابراین می توان گفت سلامت کاری با افزایش سن و سابقه کار کاهش می یابد(32، 31، 24، 22). همچنین می توان گفت که چون افراد با سابقه کاری کمتر، با اعتماد به نفس بالاتری با مسائل و مشکلات برخورد می کنند و در برابر مشکلات تحمل بیشتری از خود نشان می دهند بنابراین کیفیت زندگی مطلوب تری نسبت به افراد با سابقه کاری بالاتر دارند(28).
در این مطالعه کیفیت زندگی کارمندان مراکز بهداشت دانشگاه در شهرستان ها نسبت به مرکز استان در وضعیت مطلوب تری قرار دارد که با مطالعه علی اکبری و امینی همخوانی دارد(33). کیفیت زندگی شهری در ایران به شدت از شهری شدن جامعه متاثر است. شهر نشینی سهم و سرانه بسیاری از شاخص های کیفیت زندگی را پایین آورده است، بنابراین سطح کیفیت زندگی در مراکز شهر ها نسبت به شهرستان ها پایین تر بوده است(33).
همچنین مطالعه مظلومی و همکاران در سال 1392 نشان می دهد که کارمندان حوزه ی بهداشت و درمان در شهر یزد از لحاظ شغلی نیز تا حدودی فرسوده هستند و با توجه به حضور تعدادی از همان کارمندان در این مطالعه، بنابراین فرسودگی شغلی می تواند یکی از عوامل پایین تر بودن کیفت زندگی در این کارمندان باشد(34).
در این مطالعه بین نمره کیفیت زندگی با نوع استخدام ارتباط معنی داری وجود داشت به طوری که کیفیت زندگی در کارمندان رسمی پایین تر از سایر کارمندان بوده است که مطالعه خرسندی و همکاران همخوانی دارد. مطالعات نشان می دهد که کارمندانی که شغلشان را صرفا وسیله ای برای رفع نیازهای اقتصادی می دانند، غالبا وفاداری کمتری به سازمان دارند و در نتیجه کیفیت زندگی پایین تری دارند(35).
بنابراین می توان گفت که شاید چنین تفکری در بین کارمندان رسمی شرکت کننده در این مطالعه وجود داشته باشد. البته نتیجه گیری در این مورد به علت وجود تفاوت های زیاد در محیط های کاری و سایر ابعاد زندگی کارمندان بسیار مشکل است و به طور قطع نمی توان آن را بیان کرد.
بنابراین جهت بهبود و ارتقاء کیفیت زندگی در کارمندان مراکز بهداشت خصوصا در مراکز استان پیشنهاد می شود مسئولین با برنامه ریزی های مناسب به منظور بهبود و ارتقاء کیفیت زندگی کارمندان خصوصا بانوان شامل فراهم نمودن برنامه های آموزشی، فرهنگی، تفریحی، ورزشی و تغذیه ای سالم، ایجاد انگیزه درونی و تعهد و مسئولیت در آنها و پرداخت منصفانه حقوق و مزایا می توانند گام موثری در در بهبود هر چه بیشتر کیفیت زندگی کارمندان بردارد. همچنین با توجه به این که کیفیت زندگی این کارمندان نه تنها به شرایط کاری بلکه به زندگی شخصی آنها نیز مرتبط است لذا توجه به زندگی شخصی آنها نیز می تواند در بهبود کیفیت زندگی این کارمندان موثر باشد. همچنین با توجه به این که کیفیت زندگی با افزایش سابقه کاری کاهش یافته است لذا می بایست مسئولین به کارمندان با سابقه کاری بیشتر توجه بیشتر نمایند.
تضاد منافع
نویسندگان اظهار می دارند که در این مفاهیم هیچگونه تضاد منافعی وجود ندارد.
تشکر و قدردانی
این مطالعه حاصل طرح تحقیقاتی به شماره 2062 مصوب
معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی می باشد و به همین دلیل نهایت تشکر و قدردانی را از این معاونت داریم. و همچنین از کلیه عزیزان و کارمندان مراکز بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد جهت همکاری و شرکت در این مطالعه تقدیر و تشکر می نماییم.
اهمیت کیفیت زندگی و وضعیت سلامت تا حدی است که صاحب نظران، تمرکز مراقبت های بهداشتی قرن حاضر را بهبود تغذیه، کیفیت زندگی و سلامت روان بیان کرده اند(21). به نظر می رسد به دلیل گسترش انتظارات مردم از سیستم بهداشت و درمان ، پرسنل درگیر در این حوزه باید از وضعیت خوبی در کیفیت زندگی برخوردار باشند تا بتوانند به ارائه خدمت موثرتر همت گمارند. نتایج این پژوهش نشان داد که میانگین نمره کیفیت زندگی کارمندان مراکز بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد 97/8± 39/54 بوده و بیانگر آن است که این کارمندان 9/67 درصد از نمره قابل احتساب را کسب نموده اند و در این خصوص پیشنهاد می گردد خدماتی همه جانبه طراحی شده و به ارتقای کیفیت زندگی اقدام گردد(22).
در این مطالعه میانگین نمره کیفیت زندگی در مردان بالاتر از زنان بوده که با مطالعه نجات و همکاران، خورسندی و همکاران، منتظری و همکاران و Sundquist و همکاران همخوانی دارد(25-23). همچنین این موضوع با حقایق علمی منتشر شده در خصوص زنان و مردان تطابق دارد(27، 26). به نظر می رسد با توجه به تعدد نقش زنان در خانواده مثل خانه داری و مراقبت های جسمی و روانی از اعضاء خانواده، استرس و مشکلات روانی مختلفی را تجربه می کنند و به همین دلیل نمره کیفیت پایین تری را دارند(28، 24).
افراد با سابقه کاری کمتر در این مطالعه کیفیت زندگی مطلوب تری را دارند که با مطالعه عرب و همکاران، خرسندی و همکاران، Sobreques و همکاران همخوانی دارد(30، 29، 24). مطالعات نیز نشان می دهد که با افزایش سن، بروز ناتوانی بارز تر بوده و به صورت کاهش فعالیت جسمی ظاهر می شود و موجب کاهش کیفیت زندگی می شود، بنابراین می توان گفت سلامت کاری با افزایش سن و سابقه کار کاهش می یابد(32، 31، 24، 22). همچنین می توان گفت که چون افراد با سابقه کاری کمتر، با اعتماد به نفس بالاتری با مسائل و مشکلات برخورد می کنند و در برابر مشکلات تحمل بیشتری از خود نشان می دهند بنابراین کیفیت زندگی مطلوب تری نسبت به افراد با سابقه کاری بالاتر دارند(28).
در این مطالعه کیفیت زندگی کارمندان مراکز بهداشت دانشگاه در شهرستان ها نسبت به مرکز استان در وضعیت مطلوب تری قرار دارد که با مطالعه علی اکبری و امینی همخوانی دارد(33). کیفیت زندگی شهری در ایران به شدت از شهری شدن جامعه متاثر است. شهر نشینی سهم و سرانه بسیاری از شاخص های کیفیت زندگی را پایین آورده است، بنابراین سطح کیفیت زندگی در مراکز شهر ها نسبت به شهرستان ها پایین تر بوده است(33).
همچنین مطالعه مظلومی و همکاران در سال 1392 نشان می دهد که کارمندان حوزه ی بهداشت و درمان در شهر یزد از لحاظ شغلی نیز تا حدودی فرسوده هستند و با توجه به حضور تعدادی از همان کارمندان در این مطالعه، بنابراین فرسودگی شغلی می تواند یکی از عوامل پایین تر بودن کیفت زندگی در این کارمندان باشد(34).
در این مطالعه بین نمره کیفیت زندگی با نوع استخدام ارتباط معنی داری وجود داشت به طوری که کیفیت زندگی در کارمندان رسمی پایین تر از سایر کارمندان بوده است که مطالعه خرسندی و همکاران همخوانی دارد. مطالعات نشان می دهد که کارمندانی که شغلشان را صرفا وسیله ای برای رفع نیازهای اقتصادی می دانند، غالبا وفاداری کمتری به سازمان دارند و در نتیجه کیفیت زندگی پایین تری دارند(35).
بنابراین می توان گفت که شاید چنین تفکری در بین کارمندان رسمی شرکت کننده در این مطالعه وجود داشته باشد. البته نتیجه گیری در این مورد به علت وجود تفاوت های زیاد در محیط های کاری و سایر ابعاد زندگی کارمندان بسیار مشکل است و به طور قطع نمی توان آن را بیان کرد.
بنابراین جهت بهبود و ارتقاء کیفیت زندگی در کارمندان مراکز بهداشت خصوصا در مراکز استان پیشنهاد می شود مسئولین با برنامه ریزی های مناسب به منظور بهبود و ارتقاء کیفیت زندگی کارمندان خصوصا بانوان شامل فراهم نمودن برنامه های آموزشی، فرهنگی، تفریحی، ورزشی و تغذیه ای سالم، ایجاد انگیزه درونی و تعهد و مسئولیت در آنها و پرداخت منصفانه حقوق و مزایا می توانند گام موثری در در بهبود هر چه بیشتر کیفیت زندگی کارمندان بردارد. همچنین با توجه به این که کیفیت زندگی این کارمندان نه تنها به شرایط کاری بلکه به زندگی شخصی آنها نیز مرتبط است لذا توجه به زندگی شخصی آنها نیز می تواند در بهبود کیفیت زندگی این کارمندان موثر باشد. همچنین با توجه به این که کیفیت زندگی با افزایش سابقه کاری کاهش یافته است لذا می بایست مسئولین به کارمندان با سابقه کاری بیشتر توجه بیشتر نمایند.
تضاد منافع
نویسندگان اظهار می دارند که در این مفاهیم هیچگونه تضاد منافعی وجود ندارد.
تشکر و قدردانی
این مطالعه حاصل طرح تحقیقاتی به شماره 2062 مصوب
معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی می باشد و به همین دلیل نهایت تشکر و قدردانی را از این معاونت داریم. و همچنین از کلیه عزیزان و کارمندان مراکز بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد جهت همکاری و شرکت در این مطالعه تقدیر و تشکر می نماییم.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
