دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان، بندرعباس، ایران. ، atefeh_0913@yahoo.com
متن کامل [PDF 469 kb]
(364 دریافت)
|
چکیده (HTML) (977 مشاهده)
متن کامل: (684 مشاهده)
دانش و نگرش عمومی نسبت به بیماری مولتیپل اسکلروزیس در شهر اصفهان در سال 1400
نویسندگان : زهرا حسینی1، عاطفه همایونی2
1. دانشیار آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت، مرکز تحقیقات دخانیات و سلامت،دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان، بندرعباس، ایران.
2. نویسنده مسئول : دکترای آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان، بندرعباس، ایران.
تلفن تماس: 09138362709 Email: atefeh_0913@yahoo.com
چکیده
مقدمه: مولتیپل اسکلروزیس یک بیماری التهابی مزمن سیستم اعصاب مرکزی است. عدم آگاهی در مورد این بیماری و علائم آن ممکن است تشخیص زودهنگام و کنترل بیماری را به تاخیر اندازد. پژوهش حاضر با هدف بررسی دانش و نگرش عمومی نسبت به بیماری مولتیپل اسکلروزیس در اصفهان انجام شد.
روش بررسی: پژوهش حاضر، مطالعهای مقطعی از نوع توصیفی-تحلیلی بود که در سال 1400 در شهر اصفهان انجام شد. یک پرسشنامۀ محقق ساختۀ 22 سوالی ایجاد و بصورت آنلاین از طریق شبکههای اجتماعی توزیع شد. دادهها بوسیلۀ آزمونهای آماری تیتست مستقل و تحلیل واریانس یکراهه با استفاده از نرمافزار SPSS نسخه 24 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافتهها: در مجموع 480 نفر در این مطالعه شرکت کردند. میانگین نمرۀ آگاهی و نگرش شرکتکنندگان بهترتیب 86/1±77/4 و 24/6±54 بدست آمد. نتایج آزمون تیتست نشان داد که تفاوت معناداری بین نمرات دانش و نگرش شرکتکنندگان بر حسب جنسیت و سابقۀ ابتلاء به مولتیپل اسکلروزیس در اطرافیان وجود دارد. همچنین نتایج تحلیل واریانس نشان داد که تفاوت معناداری در میانگین نمرات دانش و نگرش شرکتکنندگان بر حسب میزان تحصیلات و وضعیت شغلی آنها وجود دارد. اما در نگرش شرکتکنندگان نسبت به بیماری مولتیپل اسکلروزیس و مبتلایان به آن تفاوتی بر حسب وضعیت تاهل آن ها وجود نداشت.
نتیجهگیری: بر اساس یافتههای مطالعۀ حاضر، آگاهی شرکتکنندگان راجع به مولتیپل اسکلروزیس در سطح متوسط بود. بنابراین، اتخاذ اقداماتی برای افزایش آگاهی جامعه از طریق رسانههای جمعی و مراکز بهداشتی میتواند به تشخیص و کنترل زودهنگام بیماری و تصحیح تصورات غلط افراد نسبت به بیماران مولتیپل اسکلروزیس کمک کند.
واژههای کلیدی: دانش، مطالعۀ مقطعی، مولتیپل اسکلروزیس، نگرش
مقدمه
مولتیپل اسکلروزیس(Multiple Sclerosis) از شایعترین بیماریهای مزمن سیستم عصبی مرکزی است که با دمیلینه شدن، تخریب نورون، التهاب و گلیوز مشخص میشود (1) و بین سنین 20 تا 40 سالگی اتفاق میافتد (2). این بیماری علاجناپذیر و ناتوانکننده زنان را بیش از مردان گرفتار میسازد و در زنان 2 تا 3 برابر شایعتر است (3). این بیماری منجر به بروز طیف وسیعی از علائم جسمانی، هیجانی و شناختی میگردد. علائم جسمانی شایع شامل خستگی، اختلال در خواب، بیحسی یا گزگزشدن، ضعف، سرگیجه، مشکلات جنسی، درد، خارش، مشکلات حرکتی، مشکلات بینایی، و مشکلات مثانه و روده است که این علائم در میان بزرگسالان متفاوت است. از اختلالات هیجانی و شناختی رایج میتوان به نوسانات خلقی، تحریکپذیری، افسردگی، و کاهش توانایی تمرکز، پردازش اطلاعات ورودی، یادگیری و بخاطر سپردن اطلاعات جدید، سازماندهی و حل مساله اشاره کرد (4).
گزارشات نشان میدهند که در حدود 913925 بزرگسال مبتلا به اماس در آمریکا و 3/2 میلیون فرد مبتلا در سرتاسر جهان زندگی میکنند (5). میزان شیوع اماس در ایران بیست برابر بیشتر از سایر کشورهای منطقه است (6) و میزان ابتلاء در زنان 3 تا 4 برابر مردان است (7). نتایج مطالعۀ حسینزاده و همکاران (8) نشان داد که 36287 مورد تاییدشدۀ اماس توسط وزارت بهداشت ایران بین سالهای 2010 تا 2016 ثبت شده است که از این تعداد 8202 (6/22%) مورد مرد و 28085 (4/77%) مورد زن میباشند. طبق آخرین آمار منتشرشده توسط انجمن اماس ایران در پایان سال 1398، تعداد بیماران عضو انجمن اماس استان اصفهان 6178 بیمار میباشد که از این تعداد 4689 نفر زن و 1489 نفر مرد میباشند. در این رتبهبندی، استان اصفهان بر حسـب میزان شـیوع بیمـاری در جایگاه دوم کشـور، پس از انجمن اماس ایران با 25091 بیمار عضو قرار دارد (9).
تاکنون مطالعات اندکی پیرامون بررسی آگاهی و نگرش عمومی با موضوع مولتیپل اسکلروزیس و افراد مبتلا به این بیماری صورت گرفته است. نتایج مطالعۀ عباسی و همکاران (10) بر روی 150 زن باردار مراجعهکننده به مراکز بهداشتی شهر اردبیل نشان داد که آگاهی زنان باردار در مورد اماس با 3/63% در سطح متوسط بود و دوستان و خویشاوندان از مهمترین منابع کسب اطلاعات بودند. به اعتقاد 3/43% از شرکتکنندگان افراد مبـتلا به اماس میتوانند ازدواج کنند. 3/63% از این زنان خاطر نشان کردند که دانش مراکز مراقبت بهداشتی در مورد اماس ناکافی بوده و 7/68% آنها ذکر کردند که حمایت دولت از این بیماران به طور قابل ملاحظهای کم میباشد. نتایج مطالعۀ Amer و همکاران (11) نیز بر روی جمعیت سعودی در شهر طائف نشان داد که یادگیری از اطرافیان، تنها منبع اطلاعات بود و افراد دارای یک دوست یا خویشاوند مبتلا به اماس نمرات بهتری در دانش و نگرش نسبت به اماس کسب کردند. در این مطالعه، اکثر شرکتکنندگان از کمبود اطلاعات در مورد اماس و آموزش بهداشت رنج میبردند.
پژوهشها نشان دادهاند که درمان زودهنگام بیماری اماس میتواند پیشرفت بیماری را به تاخیر انداخته، پیشروی آن را کند کرده و ناتوانی را کاهش دهد (12). آگاهیبخشی عمومی میتواند به تشخیص زودهنگام بیماری و کنترل آن کمک کند. در این راستا شرکتکنندگان در پژوهش همایونی و همکاران (14، 13) اظهار کردند که خانوادهها باید آموزش و آگاهیهای لازم را در خصوص این بیماری دریافت کنند. آن ها از رفتار نامناسب افراد جامعه که ناشی از نداشتن اطلاعات کافی راجع به بیماری اماس بود و ضعف رسانهها در به تصویر کشیدن این بیماری شاکی و ناراضی بودند. ترس از قضاوت یا تلاش برای حفظ آرامش خانواده منجر به پنهانسازی بیماری و تظاهر به سلامتی از جانب برخی بیماران در این مطالعه شده بود. عدم آگاهی در مورد این بیماری و علائم آن ممکن است سبب شود بیماران دیر اقدام کرده و فرصت را برای درمان از دست دهند.
از سویی برخی از افراد جامعه به سبب نداشتن اطلاعات کافی در مورد این بیماری و هم چنین باورها و نگرشهای نادرست، با افراد مبتلا به این بیماری رفتار ناشایست، ترحمآمیز و ناپسندی داشته و موجبات رنجش، ناراحتی و انزوای اجتماعی بیماران را فراهم میکنند. با توجه به آنچه گفته شد و از آن جاییکه این بیماری در استان اصفهان نسبت به کل کشور شیوع بیشتری دارد انجام این مطالعه حائز اهمیت بوده و بر اساس نتایج این مطالعه میتوان برای طـراحی برنامههای آمـوزشی منـاسب در آینده تصمیمگیری و اقدام کرد. پژوهش حاضر با هدف بررسی دانش و نگرش عمومی نسبت به بیماری مولتیپل اسکلروزیس در شهر اصفهان انجام شده است.
روش بررسی
پژوهش حاضر یک مطالعۀ مقطعی از نوع توصیفی- تحلیلی است که جامعۀ آماری آن را ساکنین بالای 16 سال شهر اصفهان تشکیل دادند.
حجم نمونه بر اساس فرمول زیر محاسبه شد: