دوره 20، شماره 3 - ( مرداد و شهریور 1400 )
جلد 20 شماره 3 صفحات 87-75 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Research code: 7391
Ethics code: IR.SSU.SPH.REC.1399.089
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
HEYDARI BEHNOIE A, Fallahzadeh Abargooi H, Malboosbaf Esfahani R, Jambarsang S. Investigating Global and Regional Trends of DALY due to Cardiovascular Diseases Using Latent Growth Model. TB 2021; 20 (3) :75-87
URL: http://tbj.ssu.ac.ir/article-1-3131-fa.html
URL: http://tbj.ssu.ac.ir/article-1-3131-fa.html
حیدری بهنوئیه احمد، فلاح زاده حسین، ملبوس باف اصفهانی رامین، جام برسنگ سارا. بررسی روند جهانی و منطقه‌ا‌ی دالی بیماری های قلبی عروقی با استفاده از مدل رشد پنهان. طلوع بهداشت. 1400; 20 (3) :75-87
دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد ، s.jambarsang@gmail.com
متن کامل [PDF 658 kb]
(540 دریافت)
| چکیده (HTML) (1473 مشاهده)
متن کامل: (568 مشاهده)
بررسی روند جهانی و منطقه‌ا‌ی دالی بیماری های قلبی عروقی با استفاده از مدل رشد پنهان
نویسندگان:احمد حیدری بهنوئیه1، حسین فلاح زاده 2، رامین ملبوسباف 3، سارا جام برسنگ4
1. کارشناسی ارشد ، مرکز تحقیقات مدل سازی دادههای سلامت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی، یزد، ایران.
2. استاد مرکز تحقیقات مدل سازی داده های سلامت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی ، یزد، ایران.
3. استادیار مرکز تحقیقات غدد درون ریز، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران.
4. نویسنده مسئول: استادیار مرکز تحقیقات مدل سازی داده های سلامت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی ، یزد، ایران. تلفن تماس : 09171091304 s.jambarsang@gmail.com Email:
مقدمه: روند جهانی بیماریهای قلبی-عروقی درحال افزایش است. این مطالعه جهت بررسی روند جهانی و منطقه‌ا‌ی دالی بیماریهای قلبی-عروقی طی سالهای 1990 تا 2017 انجام شد.
روش بررسی: در این مطالعه مدلسازی، نرخ بار جهانی بیماری‌ها، آسیبها و عوامل خطر به وسیله سالهای ناتوانی، سالهای زندگی با ناتوانی و سالهای زندگی از دست رفته به دلیل مرگ زودهنگام مربوط به بیماری قلبی و عروقی طی سال های 1990 الی2017 مربوط به 195 کشور جهان به عنوان جامعه مورد بررسی در نظر گرفته شده است که از سایت IHME استخراج شد.
یافته‌ها: ضریب رشد نرخ DALYبیماری قلبی عروقی در منطقه با درآمد بالا (ضریب رشد نرخ=85/450) نسبت به سایر مناطق بیشتر بوده است و میانگین ثابت نرخ DALYبیماری قلبی عروقی برای منطقه اروپای مرکزی و شرقی و آسیای میانه ( میانگین ثابت نرخ=3/10678) نسبت به سایر مناطق دارای بیشترین مقدار است، در مجموع رشد نرخ DALYبیماری قلبی عروقی در مناطق آمریکای لاتین و کارائیب، جنوبآسیا و جنوبشرقیآسیا، آسیای شرقی و اقیانوسیه مثبت بوده است و ضرایب رشد نرخ DALY بیماری قلبی عروقی در مناطق اروپای مرکزی، شرق اروپا و آسیایمیانه، کشورهای با درآمد بالا، شمال آفریقا و خاورمیانه و جنوب صحرای آفریقا منفی بود.
نتیجه گیری: روند مثبت و منفی مشاهده شده در مناطق اقتصادی مختلف لزوم برنامهریزی جهت پیشگیری از بیماریهای قلبی- عروقی را در مناطق کم درآمدتر نشان میدهد.
نمودار 2: روند دالی بیماری قلبی عروقی در 7 سوپر منطقه دنیا و کشور ایران
جدول 1: نتایج برازش مدل رشد پنهان به داده های DLY مربوط به بیماری قلبی و عروقی 7 سوپر منطقه جهان
جدول 2: نتایج برازش مدل رشد پنهان به داده های YLD مربوط به بیماری قلبی و عروقی 7 سوپر منطقه جهان
جدول 3: نتایج برازش مدل رشد پنهان به داده های YLL مربوط به بیماری قلبی و عروقی 7 سوپر منطقه جهان
نویسندگان:احمد حیدری بهنوئیه1، حسین فلاح زاده 2، رامین ملبوسباف 3، سارا جام برسنگ4
1. کارشناسی ارشد ، مرکز تحقیقات مدل سازی دادههای سلامت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی، یزد، ایران.
2. استاد مرکز تحقیقات مدل سازی داده های سلامت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی ، یزد، ایران.
3. استادیار مرکز تحقیقات غدد درون ریز، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران.
4. نویسنده مسئول: استادیار مرکز تحقیقات مدل سازی داده های سلامت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی ، یزد، ایران. تلفن تماس : 09171091304 s.jambarsang@gmail.com Email:
مقدمه: روند جهانی بیماریهای قلبی-عروقی درحال افزایش است. این مطالعه جهت بررسی روند جهانی و منطقه‌ا‌ی دالی بیماریهای قلبی-عروقی طی سالهای 1990 تا 2017 انجام شد.
روش بررسی: در این مطالعه مدلسازی، نرخ بار جهانی بیماری‌ها، آسیبها و عوامل خطر به وسیله سالهای ناتوانی، سالهای زندگی با ناتوانی و سالهای زندگی از دست رفته به دلیل مرگ زودهنگام مربوط به بیماری قلبی و عروقی طی سال های 1990 الی2017 مربوط به 195 کشور جهان به عنوان جامعه مورد بررسی در نظر گرفته شده است که از سایت IHME استخراج شد.
یافته‌ها: ضریب رشد نرخ DALYبیماری قلبی عروقی در منطقه با درآمد بالا (ضریب رشد نرخ=85/450) نسبت به سایر مناطق بیشتر بوده است و میانگین ثابت نرخ DALYبیماری قلبی عروقی برای منطقه اروپای مرکزی و شرقی و آسیای میانه ( میانگین ثابت نرخ=3/10678) نسبت به سایر مناطق دارای بیشترین مقدار است، در مجموع رشد نرخ DALYبیماری قلبی عروقی در مناطق آمریکای لاتین و کارائیب، جنوبآسیا و جنوبشرقیآسیا، آسیای شرقی و اقیانوسیه مثبت بوده است و ضرایب رشد نرخ DALY بیماری قلبی عروقی در مناطق اروپای مرکزی، شرق اروپا و آسیایمیانه، کشورهای با درآمد بالا، شمال آفریقا و خاورمیانه و جنوب صحرای آفریقا منفی بود.
نتیجه گیری: روند مثبت و منفی مشاهده شده در مناطق اقتصادی مختلف لزوم برنامهریزی جهت پیشگیری از بیماریهای قلبی- عروقی را در مناطق کم درآمدتر نشان میدهد.
مقدمه
در کشورهای در حال توسعه که چهار پنجم از جمعیت جهان را تشکیل می دهند، بیماری های غیرواگیر به سرعت در حال جایگزین شدن به جای بیماری های واگیر هستند (2-1)، بیماری های غیرواگیر (Non-communicable disease) به عنوان چالش بهداشت عمومی غالب قرن 21 شناخته می شوند (3).
بیماریهای غیر واگیر عامل تقریباً دو سوم از کل مرگ های جهانی برآورد شده است، این برآورد با گذشت زمان به طور مداوم از 8/26 میلیون مرگ در سال 1990 به 1/41 میلیون مرگ در سال 2017 در سراسر جهان افزایش یافته است(4)، نکته مهم این است که بیماری های غیر واگیر تنها مشکل کشورهای با درآمد بالا نیستند، تقریبا 80 درصد از مرگ های زودرس منتسب به بیماری های غیر واگیر در مناطق با درآمد کم و متوسط رخ می دهد (5 ).
در شروع قرن بیستم اختلال قلبی و عروقی به عنوان یک بیماری غیرواگیر کم تر از 10 درصد از کل مرگ ها در جهان را شامل می شد، در حالی که در اواخر این قرن بیماری های قلبی و عروقی نزدیک به نیمی از کل مرگ و میر کشورهای پیشرفته و حدود 25 درصد از مرگ و میر کشورها ی در حال توسعه را شامل می شود(6).
بیماریهای قلب و عروق اصلی‌ترین علت مرگ و میرو ناتوانی در سراسر جهان است، این بیماری هـا درسال 2015 مسـئول 7/17 میلیـون مـرگ در سراسـرجهان بوده‌اند کـه 4/7 میلیـون نفـر از ایـن مـرگ‌هـا به دلیل بیماری عروق کرونر قلب بوده اسـت (7) درایران نیز بیماری های قلب و عروق اصـلی تـرین علـت مرگ و میر و ناتوانی هستند، به طوری که درصد ازکل مرگ ها را به خود اختصاص داده اند(9-8).
بیماری های قلبی عروقی (CVD) پیش‌رونده بیماری غیرواگیر است، که 50٪ ازمرگ ومیرهای مربوط به بیماری های غیر واگیر در جهان را تشکیل می دهد و مانع قابل توجهی برای توسعه پایدار انسانی است. این مهم قابل توجه است که، بخشی از بیماری های قلبی عروقی قابل پیشگیری است، رفتارهای قابل اصلاح مانند: الگوی غذایی ناسالم، مصرف دخانیات، بی تحرکی جسمی، عوامل استرس زای اجتماعی واستفاده از مشروبات الکلی (5).
بیماری ایسکمیک قلبی در سال 2010 علت اصلی مرگ و میر در سراسر جهان بود (10)، با این حال، بسیاری از بیماران سکته قلبی حاد (AMI) زنده مانده و بسیاری از بزرگسالان زنده با علائم ناتوان کننده آنژین پکتوریس پایدار یا ایسکمیک نارسایی قلبی زندگی می‌کنند. اندازه گیری بار جهانیIHD نیازبه تخمین میزان مرگ و میر، شیوع و ناتوانی ناشی ازIHD در مردان و زنان براساس سن و منطقه جهانی دارد، بروز IHD غیر کشنده و شیوع همیشه با مرگ و میرIHD ارتباط ندارد، به عنوان مثال، درمان بیماری IHD حاد و مزمن ممکن است، منجر به کاهش مرگ و میر ناشی از IHD و افزایش جمعیت بازماندگان مزمن IHD شود(11). مطالعه بار جهانی بیماری‌ها (Global Burden of Disease) پروژه مشترکی بین سازمان جهانی بهداشت، بانک جهانی و دانشگاه هاروارد بود که در سال ۱۹۸۸ آغاز شد و بار جهانی بیماری‌ها را برآورده می‌کند، هم چنینGBD بار جهانی بیماری ها، آسیب ها و عوامل خطربه وسیله سالهای ناتوانی تعدیل شده بر اساس سن (Disability-Adjusted Life Year) را بررسی کرده است، DALYs برابر با مجموع سال های زندگی از دست رفته به دلیل مرگ زودهنگام مربوط به بیماری Years of Life Lost (YLL) و سالهای زندگی با ناتوانی Years Lost due to Disability (YLD) در افرادی که با وجود بیماری مزمن زنده مانده اند، است.
با انتخاب واحد زمان به عنوان واحد سنجش، می توان بار ناشی از پیامدهای غیرکشنده بیماری ها و آسیب ها را با زمان از دست رفته به دلیل مرگ نابهنگام جمع شوند و شاخصی به دست آید که مجموع معلولیت همراه با بیماری و مرگ به نام دالی (DALY) را اندازه گیری می کند. یک دالی (DALY) به معنی یک فاصله یک ساله که بین سلامت واقعی جامعه با سلامت پنداشته یک جامعه امکان پذیر بر اساس امید به زندگی استاندارد وجود دارد (12).
یک سوال طبیعی از لحاظ علمی و اهمیت بهداشت عمومی، چگونگی روند بار بیماری های قلبی و عروقی است، که در این مطالعه به بررسی روند جهانی و منطقه‌ا‌ی دالی بیماری های قلبی عروقی طی سالهای 1990 تا 2017 با استفاده از مدل رشد پنهان پرداخته شده است.
روش بررسی
این تحقیق از نوع مدلسازی روی دادههای ثانویه است، در این تحقیق داده های مربوط به نرخ DALY, YLD,YLL بیماری قلبی و عروقی طی سال های 1990 الی2017مربوط به 195 کشور جهان به عنوان جامعه مورد بررسی در نظر گرفته شده است، که با مراجعه به سایت Institute for Health Metrics and Evaluation توسط تیم دو نفره استخراج شده است.
مدل مورد استفاده در این تحقیق مدل رشد پنهان خطی( LGM ) بوده است، فرمول مدل مورد استفاده به معادله (1) است:
معادله 1
در معادله (1) yti مقدار متغیـر پاسـخ مشـاهدهشده مربوط به نمونه iام در زمانtمتغیر تصادفی0 i 1 i t 0 1
در این تحقیق با استفاده از مدل رشد پنهان خطی و نرم افزار Amos داده ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است، کد اخلاق این تحقیق IR.SSU.SPH.REC.1399.089 است.
نمودار 1: دیاگرام مفهومی مدل منحنی رشد پنهان خطی
یافته ها
در این تحقیق داده های مربوط به 7 سوپر منطقه مورد بررسی قرار گرفته اند، در ابتدا با استفاده از مدل رشد پنهان به بررسی روند متغیرهای تحقیق در طول زمان پرداخته شده است، روند دالی بیماری قلبی عروقی در 7 سوپر منطقه دنیا و کشور ایران در نمودار 2 آورده شده و نتایج برازش مدل رشد پنهان به داده های DLY ، YLD، YLL مربوط به بیماری قلبی و عروقی 7 سوپر منطقه جهان به ترتیب در جداول 1، 2 و 3 خلاصه شده است.
در کشورهای در حال توسعه که چهار پنجم از جمعیت جهان را تشکیل می دهند، بیماری های غیرواگیر به سرعت در حال جایگزین شدن به جای بیماری های واگیر هستند (2-1)، بیماری های غیرواگیر (Non-communicable disease) به عنوان چالش بهداشت عمومی غالب قرن 21 شناخته می شوند (3).
بیماریهای غیر واگیر عامل تقریباً دو سوم از کل مرگ های جهانی برآورد شده است، این برآورد با گذشت زمان به طور مداوم از 8/26 میلیون مرگ در سال 1990 به 1/41 میلیون مرگ در سال 2017 در سراسر جهان افزایش یافته است(4)، نکته مهم این است که بیماری های غیر واگیر تنها مشکل کشورهای با درآمد بالا نیستند، تقریبا 80 درصد از مرگ های زودرس منتسب به بیماری های غیر واگیر در مناطق با درآمد کم و متوسط رخ می دهد (5 ).
در شروع قرن بیستم اختلال قلبی و عروقی به عنوان یک بیماری غیرواگیر کم تر از 10 درصد از کل مرگ ها در جهان را شامل می شد، در حالی که در اواخر این قرن بیماری های قلبی و عروقی نزدیک به نیمی از کل مرگ و میر کشورهای پیشرفته و حدود 25 درصد از مرگ و میر کشورها ی در حال توسعه را شامل می شود(6).
بیماریهای قلب و عروق اصلی‌ترین علت مرگ و میرو ناتوانی در سراسر جهان است، این بیماری هـا درسال 2015 مسـئول 7/17 میلیـون مـرگ در سراسـرجهان بوده‌اند کـه 4/7 میلیـون نفـر از ایـن مـرگ‌هـا به دلیل بیماری عروق کرونر قلب بوده اسـت (7) درایران نیز بیماری های قلب و عروق اصـلی تـرین علـت مرگ و میر و ناتوانی هستند، به طوری که درصد ازکل مرگ ها را به خود اختصاص داده اند(9-8).
بیماری های قلبی عروقی (CVD) پیش‌رونده بیماری غیرواگیر است، که 50٪ ازمرگ ومیرهای مربوط به بیماری های غیر واگیر در جهان را تشکیل می دهد و مانع قابل توجهی برای توسعه پایدار انسانی است. این مهم قابل توجه است که، بخشی از بیماری های قلبی عروقی قابل پیشگیری است، رفتارهای قابل اصلاح مانند: الگوی غذایی ناسالم، مصرف دخانیات، بی تحرکی جسمی، عوامل استرس زای اجتماعی واستفاده از مشروبات الکلی (5).
بیماری ایسکمیک قلبی در سال 2010 علت اصلی مرگ و میر در سراسر جهان بود (10)، با این حال، بسیاری از بیماران سکته قلبی حاد (AMI) زنده مانده و بسیاری از بزرگسالان زنده با علائم ناتوان کننده آنژین پکتوریس پایدار یا ایسکمیک نارسایی قلبی زندگی می‌کنند. اندازه گیری بار جهانیIHD نیازبه تخمین میزان مرگ و میر، شیوع و ناتوانی ناشی ازIHD در مردان و زنان براساس سن و منطقه جهانی دارد، بروز IHD غیر کشنده و شیوع همیشه با مرگ و میرIHD ارتباط ندارد، به عنوان مثال، درمان بیماری IHD حاد و مزمن ممکن است، منجر به کاهش مرگ و میر ناشی از IHD و افزایش جمعیت بازماندگان مزمن IHD شود(11). مطالعه بار جهانی بیماری‌ها (Global Burden of Disease) پروژه مشترکی بین سازمان جهانی بهداشت، بانک جهانی و دانشگاه هاروارد بود که در سال ۱۹۸۸ آغاز شد و بار جهانی بیماری‌ها را برآورده می‌کند، هم چنینGBD بار جهانی بیماری ها، آسیب ها و عوامل خطربه وسیله سالهای ناتوانی تعدیل شده بر اساس سن (Disability-Adjusted Life Year) را بررسی کرده است، DALYs برابر با مجموع سال های زندگی از دست رفته به دلیل مرگ زودهنگام مربوط به بیماری Years of Life Lost (YLL) و سالهای زندگی با ناتوانی Years Lost due to Disability (YLD) در افرادی که با وجود بیماری مزمن زنده مانده اند، است.
با انتخاب واحد زمان به عنوان واحد سنجش، می توان بار ناشی از پیامدهای غیرکشنده بیماری ها و آسیب ها را با زمان از دست رفته به دلیل مرگ نابهنگام جمع شوند و شاخصی به دست آید که مجموع معلولیت همراه با بیماری و مرگ به نام دالی (DALY) را اندازه گیری می کند. یک دالی (DALY) به معنی یک فاصله یک ساله که بین سلامت واقعی جامعه با سلامت پنداشته یک جامعه امکان پذیر بر اساس امید به زندگی استاندارد وجود دارد (12).
یک سوال طبیعی از لحاظ علمی و اهمیت بهداشت عمومی، چگونگی روند بار بیماری های قلبی و عروقی است، که در این مطالعه به بررسی روند جهانی و منطقه‌ا‌ی دالی بیماری های قلبی عروقی طی سالهای 1990 تا 2017 با استفاده از مدل رشد پنهان پرداخته شده است.
روش بررسی
این تحقیق از نوع مدلسازی روی دادههای ثانویه است، در این تحقیق داده های مربوط به نرخ DALY, YLD,YLL بیماری قلبی و عروقی طی سال های 1990 الی2017مربوط به 195 کشور جهان به عنوان جامعه مورد بررسی در نظر گرفته شده است، که با مراجعه به سایت Institute for Health Metrics and Evaluation توسط تیم دو نفره استخراج شده است.
مدل مورد استفاده در این تحقیق مدل رشد پنهان خطی( LGM ) بوده است، فرمول مدل مورد استفاده به معادله (1) است:
معادله 1
در معادله (1) yti مقدار متغیـر پاسـخ مشـاهدهشده مربوط به نمونه iام در زمانtمتغیر تصادفی
در این تحقیق با استفاده از مدل رشد پنهان خطی و نرم افزار Amos داده ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است، کد اخلاق این تحقیق IR.SSU.SPH.REC.1399.089 است.
نمودار 1: دیاگرام مفهومی مدل منحنی رشد پنهان خطی
یافته ها
در این تحقیق داده های مربوط به 7 سوپر منطقه مورد بررسی قرار گرفته اند، در ابتدا با استفاده از مدل رشد پنهان به بررسی روند متغیرهای تحقیق در طول زمان پرداخته شده است، روند دالی بیماری قلبی عروقی در 7 سوپر منطقه دنیا و کشور ایران در نمودار 2 آورده شده و نتایج برازش مدل رشد پنهان به داده های DLY ، YLD، YLL مربوط به بیماری قلبی و عروقی 7 سوپر منطقه جهان به ترتیب در جداول 1، 2 و 3 خلاصه شده است.
نمودار 2: روند دالی بیماری قلبی عروقی در 7 سوپر منطقه دنیا و کشور ایران
جدول 1: نتایج برازش مدل رشد پنهان به داده های DLY مربوط به بیماری قلبی و عروقی 7 سوپر منطقه جهان
| ضرایب مدل رشد پنهان | سال | سوپر منطقه | ||||
| 2017 | 2012 | 2007 | 2002 | 1997 | ||
| میانگین ثابت رشد=** 3/1067 ضریب رشد= ** 79/274- |
2/9576 | 0/9622 | 5/10450 | 5/10450 | 4/10243 | اروپای مرکزی- شرق اروپا- آسیای میانه |
| میانگین ثابت رشد= *65/3492 ضریب رشد=7/42 |
7/5531 | 8/5324 | 8/5228 | 2/5234 | 4/5243 | جنوب شرقی آسیا ، آسیای شرقی و اقیانوسیه |
| میانگین ثابت رشد= ** 65/3492 ضریب رشد=14/154 |
3/4143 | 4/4026 | 3/3866 | 6/3619 | 1/3631 | آسیای جنوبی |
| میانگین ثابت رشد= ** 1/5277 ضریب رشد= ** 85/450- |
3/3929 | 9/3905 | 3/4237 | 0/4814 | 4/5369 | کشورهای با درآمد بالا |
| میانگین ثابت رشد= ** 9/3399 ضریب رشد= *28/97 |
4/3995 | 1/3692 | 8/3504 | 1/3488 | 4/3772 | آمریکای لاتین و کارائیب |
| میانگین ثابت رشد= ** 91/4414 ضریب رشد= ** 66/.265- |
9/3729 | 1/3625 | 6/3802 | 0/4147 | 6/4488 | شمال آفریقا و خاورمیانه |
| میانگین ثابت رشد= ** 84/3447 ضریب رشد= ** 33/220- |
3/4143 | 4/4026 | 3/3866 | 6/3619 | 1/3631 | جنوب صحرای آفریقا |
| * معنی دار در سطح 5 درصد. ** معنی دار در سطح 1 درصد. |
||||||
جدول 2: نتایج برازش مدل رشد پنهان به داده های YLD مربوط به بیماری قلبی و عروقی 7 سوپر منطقه جهان
| ضرایب مدل رشد پنهان | سال | سوپر منطقه | ||||
| 2017 | 2012 | 2007 | 2002 | 1997 | ||
| میانگین ثابت رشد= ** 23/644 ضریب رشد= * 76/57 |
4/870 | 8/816 | 1/753 | 4/703 | 6/665 | اروپای مرکزی- شرق اروپا- آسیای میانه |
| میانگین ثابت رشد= 54/312 ضریب رشد= * 14/25 |
0/412 | 9/374 | 4/345 | 1/324 | 9/308 | جنوب شرقی آسیا ، آسیای شرقی و اقیانوسیه |
| میانگین ثابت رشد= ** 12/211 ضریب رشد= ** 14/13 |
6/278 | 5/255 | 9/273 | 0/222 | 0/212 | آسیای جنوبی |
| میانگین ثابت رشد= ** 21/552 ضریب رشد= **30/20 |
4/639 | 9/607 | 9/583 | 3/572 | 9/568 | کشورهای با درآمد بالا |
| میانگین ثابت رشد= 74/271 ضریب رشد= ** 11/24 |
4/374 | 6/340 | 6/312 | 9/290 | 0/278 | آمریکای لاتین و کارائیب |
| میانگین ثابت رشد= ** 12/265 ضریب رشد= ** 16/14 |
0/268 | 0/268 | 0/268 | 0/268 | 0/268 | شمال آفریقا و خاورمیانه |
| میانگین ثابت رشد= ** 93/195 ضریب رشد= 640/0 |
6/278 | 5/255 | 9/237 | 0/212 | 0/212 | جنوب صحرای آفریقا |
| * معنی دار در سطح 5 درصد. ** معنی دار در سطح 1 درصد. |
||||||
جدول 3: نتایج برازش مدل رشد پنهان به داده های YLL مربوط به بیماری قلبی و عروقی 7 سوپر منطقه جهان
| ضرایب مدل رشد پنهان | سال | سوپر منطقه | ||||
| 2017 | 2012 | 2007 | 2002 | 1997 | ||
| میانگین ثابت رشد= ** 75/10024 ضریب رشد= ** 9/326- |
8/8705 | 1/8805 | 3/9731 | 0/9747 | 8/9577 | اروپای مرکزی- شرق اروپا- آسیای میانه |
| میانگین ثابت رشد= **42/4890 ضریب رشد= 1/135 |
4/4868 | 5/4938 | 4/4968 | 3/4934 | 4/4934 | جنوب شرقی آسیا ، آسیای شرقی و اقیانوسیه |
| میانگین ثابت رشد= ** 3288 ضریب رشد= 1/135 |
3/4143 | 4/4026 | 3/3866 | 6/3619 | 1/3631 | آسیای جنوبی |
| میانگین ثابت رشد= ** 1/4724 ضریب رشد= **30/471- |
3/3929 | 9/3905 | 3/4237 | 0/4814 | 4/5369 | کشورهای با درآمد بالا |
| میانگین ثابت رشد= **8/3131 ضریب رشد= 17/73 |
9/337 | 0/331 | 6/327 | 4/321 | 1/314 | آمریکای لاتین و کارائیب |
| میانگین ثابت رشد= ** 63/150 ضریب رشد= ** 84/279- |
9/3729 | 1/3625 | 6/3802 | 0/4147 | 6/4488 | شمال آفریقا و خاورمیانه |
| میانگین ثابت رشد= ** 57/3252 ضریب رشد= **83/220- |
8/2478 | 0/2597 | 8/2775 | 2/3011 | 7/3230 | جنوب صحرای آفریقا |
| * معنی دار در سطح 5 درصد. ** معنی دار در سطح 1 درصد. |
||||||
بار جهانی بیماری‌ها، آسیب ها و عوامل خطر به وسیله سالهای ناتوانی(DLY): با توجه نتایج جدول 1 برای سوپر منطقه اروپای مرکزی، اروپای شرقی و آسیای میانه میانگین ثابت رشد برابر 3/10678 شده که در سطح 01/0 معنی دار است، به این معنی که در این منطقه میانگین اولیه نرخ DLY برابر با 3/10678سال به ازای هر 100 هزار نفراست.ضریب رشد نرخ DLY برابر با 79/274- شده است، که در سطح 05/0 معنی دار است، به این معنی که نرخ DLY با شیب 79/274- طی سال های 1997 تا 2017 روند کاهشی داشته است. برای سوپر منطقه جنوب شرقی آسیا، آسیای شرقی و اقیانوسیه میانگین ثابت رشد برابر6/5189 شده که در سطح 01/0 معنی دار است به این معنی که در این منطقه میانگین اولیه نرخ DLY برابر با 6/5189 سال به ازای هر 100 هزار نفراست و ضریب رشد نرخ DLY برابر با 7/42 شده است، که در سطح 05/0 معنی دار است، به این معنی که نرخ DLY با شیب 7/42 طی سال های 1997 تا 2017 رشد روند افزایشی داشته است.
برای سوپر منطقه آسیای جنوبی میانگین ثابت رشد برابر65/3492 شده که در سطح 01/0 معنی دار است، به این معنی که در این منطقه میانگین اولیه نرخ DLY برابر با 65/3492 سالبه ازای هر 100 هزار نفراست.ضریب رشد نرخ DLY برای این منطقه برابر با 14/154 شده است، که در سطح 05/0 معنی دار است، به این معنی که نرخ DLY با شیب 14/154 طی سال های 1997 تا 2017 روند افزایشی داشته است.برای سوپر منطقه کشورهای با درآمد بالا میانگین ثابت رشد برابر 1/5277 شده که در سطح 01/0 معنی دار است، به این معنی که در این منطقه میانگین اولیه نرخ DLY برابر با 1/5277 سال به ازای هر 100 هزار نفراست.
ضریب رشد نرخ DLY برای این منطقه برابر با 85/450- شده است، که در سطح 05/0 معنی دار است، به این معنی که نرخ DLY با شیب 85/450- طی سال های 1997 تا 2017 روند کاهشی داشته است. برای سوپر منطقه آمریکای لاتین و کارائیب میانگین ثابت رشد برابر 9/3399 شده که در سطح 01/0 معنی دار است به این معنی که در این منطقه میانگین اولیه نرخ DLY برابر با 9/3399 سال به ازای هر 100 هزار نفراست.ضریب رشد نرخ DLY برای این منطقه برابر با 28/97 شده که در سطح 05/0 معنی دار است، به این معنی که نرخ DLY با شیب 28/97 طی سال های 1997 تا 2017 روند افزایشی داشته است.
برای سوپر منطقه شمال آفریقا و خاورمیانه که شامل کشور ایران نیز است، میانگین ثابت رشد برابر 91/4414 شده که در سطح 01/0 معنی دار است، به این معنی که در این منطقه میانگین اولیه نرخ DLY برابر با 360.93 سال به ازای هر 100 هزار نفراست و ضریب رشد نرخ DLY برای این منطقه برابر با 66/265- شده است، که در سطح 05/0 معنی دار است، به این معنی که نرخ DLY با شیب 66/265- طی سال های 1997 تا 2017 روند کاهشی داشته است.
برای این سوپر منطقه میانگین ثابت رشد برابر 84/3447 شده که در سطح 01/0 معنی دار است، به این معنی که در این منطقه میانگین اولیه نرخ DLY برابر با 84/3447 سال به ازای هر 100 هزار نفراست.
ضریب رشد نرخ DLY برابر برای این منطقه با 33/220- شده است، که در سطح 05/0 معنی دار است، به این معنی که نرخ DLY با شیب 33/220- طی سال های 1997 تا 2017 روند کاهشی داشته است.
سالهای زندگی با ناتوانی ( YLD ):باتوجه به نتایج جدول 3 برای سوپر منطقه اروپای مرکزی، اروپای شرقی و آسیای میانه میانگین ثابت رشد برابر 23/664 شده که در سطح 01/0 معنی دار است، به این معنی که در این منطقه میانگین اولیه نرخ YLD برابر با 23/664 سال به ازای هر 100 هزار نفراست.ضریب رشد نرخ YLD برابر برای این منطقه با 76/57 شده است، که در سطح 01/0 معنی دار است، به این معنی که نرخ YLDبا شیب 76/57 طی سال های 1997 تا 2017 روند افزایشی داشته است.
برای سوپر منطقه جنوب شرقی آسیا، آسیای شرقی و اقیانوسیه میانگین ثابت رشد برابر 54/312 شده که در سطح 01/0 معنی دار است، به این معنی که در این منطقه میانگین اولیه نرخ YLDبرابر با 54/312سالبه ازای هر 100 هزار نفراست.
همچنین ضریب رشد نرخ YLD برای این منطقه برابر با 14/25 شده است، که در سطح 01/0 معنی دار است، به این معنی که نرخ YLD با شیب 14/25 طی سال های 1997 تا 2017 روند افزایشی داشته است، برای سوپر منطقه آسیای جنوبی میانگین ثابت رشد برابر12/212 شده که در سطح 01/0 معنی دار است، به این معنی که در این منطقه میانگین اولیه نرخ YLD برابر با 12/212 سالبه ازای هر 100 هزار نفراست.
ضریب رشد نرخ YLD برای این منطقه برابر با 14/13 شده است، که در سطح 01/0 معنی دار است، به این معنی که نرخ YLD با شیب 14/13 طی سال های 1997 تا 2017 روند افزایشی داشته است.
برای سوپر منطقه کشورهای با درآمد بالا میانگین ثابت رشد برابر 21/552 شده که در سطح 01/0 معنی دار است به این معنی که در این منطقه میانگین اولیه نرخ YLD برابر با 21/552 سالبه ازای هر 100 هزار نفراست.
ضریب رشد نرخ YLD برای این منطقه برابر با 30/20 شده است، که در سطح 01/0 معنی دار است، به این معنی که نرخ YLD با شیب 30/20 طی سال های 1997 تا 2017 روند افزایشی داشته است.
برای سوپر منطقه آمریکای لاتین و کارائیب میانگین ثابت رشد برابر 74/271 شده که در سطح 01/0 معنی دار است به این معنی که در این منطقه میانگین اولیه نرخ YLD برابر با 74/271سالبه ازای هر 100 هزار نفراست.ضریب رشد نرخ YLD برای این منطقه برابر با 11/24 شده است، که در سطح 01/0 معنی دار است، به این معنی که نرخ YLD با شیب 11/24 طی سال های 1997 تا 2017 روند افزایشی داشته است.برای سوپر منطقه شمال آفریقا و خاورمیانه که شامل کشور ایران نیز است، میانگین ثابت رشد برابر 12/265 شده که در سطح 01/0 معنی دار است به این معنی که در این منطقه میانگین اولیه نرخ YLD برابر با 12/265 سالبه ازای هر 100 هزار نفراست.ضریب رشد نرخ YLD برای این منطقه برابر با 16/14 شده است، که در سطح 01/0 معنی دار است، به این معنی که نرخ YLD با شیب 16/14 طی سال های 1997 تا 2017 روند افزایشی داشته است.
همچنین با توجه به نتایج جدول 2، برای سوپر منطقه جنوب صحرای آفریقا میانگین ثابت رشد برابر 93/195 شده که در سطح 01/0 معنی دار است، به این معنی که در این منطقه میانگین اولیه نرخ YLD برای این منطقه برابر با 93/195 ساله ازای هر 100 هزار نفراست و ضریب رشد نرخ YLD برابر با 640/0 شده است که در سطح 05/0 معنی دار نیست.
سال های زندگی از دست رفته به دلیل مرگ زودهنگام مربوط به بیماری (YLL):با توجه نتایج جدول 3 برای سوپر منطقه اروپای مرکزی- شرق اروپا- آسیای میانه میانگین ثابت رشد برابر 75/10024 شده که در سطح 01/0 معنی دار است، به این معنی که در این منطقه میانگین اولیه نرخ YLL برابر با 75/10024 سالبه ازای هر 100 هزار نفراست.ضریب رشد نرخ YLL برابر با 90/326- شده است، که در سطح 05/0 معنی دار است، به این معنی که نرخ YLL با شیب 2.74 طی سال های 1997 تا 2017 روند کاهشی داشته است. با توجه به نتایج جدو ل 3، برای سوپر منطقه جنوب شرقی آسیا، آسیای شرقی و اقیانوسیه میانگین ثابت رشد برابر 42/4890 شده که در سطح 01/0 معنی دار است، به این معنی که در این منطقه میانگین اولیه نرخ YLL برابر با 42/4890 سالبه ازای هر 100 هزار نفراست.ضریب رشد نرخ YLL برابر با 82/17 شده است، که در سطح 05/0 معنی دار است، به این معنی که نرخ YLL با شیب 82/17 طی سال های 1997 تا 2017 روند افزایشی داشته است.
با توجه به نتایج جدو ل 3، برای سوپر منطقه آسیای جنوبی میانگین ثابت رشد برابر3288 شده که در سطح 01/0 معنی دار
است به این معنی که در این منطقه میانگین اولیه نرخ YLL برابر با 3288سال به ازای هر 100 هزار نفراست.ضریب رشد نرخ YLL برابر با 10/135 شده است، که در سطح 05/0 معنی دار است، به این معنی که نرخ YLL با شیب 10/135 طی سال های 1997 تا 2017 روند افزایشی داشته است.
با توجه به نتایج جدول 3، برای سوپر منطقه کشورهای با درآمد بالا میانگین ثابت رشد برابر15/4724 شده که در سطح 01/0 معنی دار است به این معنی که در این منطقه میانگین اولیه نرخ YLL برابر با 15/4724 سالبه ازای هر 100 هزار نفراست.
هم چنین ضریب رشد نرخ YLL برابر با 31/471- شده است، که در سطح 05/0 معنی دار است، به این معنی که نرخ YLL با شیب 31/471- طی سال های 1997 تا 2017 روند کاهشی داشته است.
با توجه به نتایج جدو ل 3، برای سوپر منطقه آمریکای لاتین و کارائیب که شامل کشور ایران نیز است، میانگین ثابت رشد برابر 83/3131 شده که در سطح 01/0 معنی دار است، به این معنی که در این منطقه میانگین اولیه نرخ YLL برابر با 83/3131 سالبه ازای هر 100 هزار نفراست.
هم چنین ضریب رشد نرخ YLL برابر با 17/73 شده است که در سطح 05/0 معنی دار است، به این معنی که نرخ YLL با شیب 17/73 طی سال های 1997 تا 2017 روند افزایشی داشته است. با توجه به نتایج جدو ل 3، برای سوپر منطقه شمال آفریقا و خاورمیانه میانگین ثابت رشد برابر 63/150 شده که در سطح 01/0 معنی دار است به این معنی که در این منطقه میانگین اولیه نرخ YLL برابر با 63/150 سالبه ازای هر 100 هزار نفراست.
هم چنین ضریب رشد نرخ YLL برابر با 84/279- شده است، که در سطح 05/0 معنی دار است، به این معنی که نرخ YLL با شیب 84/279- طی سال های 1997 تا 2017 روند کاهشی داشته است.
با توجه به نتایج جدو ل 3، برای سوپر منطقه جنوب صحرای آفریقا میانگین ثابت رشد برابر 57/3252 شده که در سطح 01/0 معنی دار است به این معنی که در این منطقه میانگین اولیه نرخ YLL برابر با 57/3252 سالبه ازای هر 100 هزار نفراست.
هم چنین ضریب رشد نرخ YLL برابر با 83/220- شده است که در سطح 05/0 معنی دار است، به این معنی که نرخ YLL با شیب 83/220- طی سال های 1997 تا 2017 روند کاهشی داشته است.
بحث و نتیجه گیری
بار جهانی بیماری های قلبی و عروقی طی سال های 1990 الی 2017 تصویری مخلوط ارائه می دهد:
میانگین نرخ DALY بیماری قلبی و عروقی در 7 منطقه مورد بررسی تنوع گسترده ای را با کم ترین و بیش ترین مقدار دارد، هم چنین نتایج نشان داده است، که ضریب رشدنرخ DALYبیماری قلبی عروقی طی سال های 1990 الی 2017 در منطقه High-income countries نسبت به سایر مناطق بیشتر بوده است، که بیانگر کاهش سریع تر نرخ DALY بیماری قلبی عروقی در این منطقه نسبت به سایر مناطق است و میانگین ثابت نرخ DALYبیماری قلبی عروقی برای منطقه Central Europe, EasternEurope, and Central Asia نسبت به سایر مناطق دارای بیشترین مقدار است، که نشان دهنده این موضوع است، که نرخ DALY بیماری قلبی عروقی در شروع مطالعه در این منطقه نسبت به سایر مناطق بیشتر بوده است.
در مجموع با توجه به مثبت بودن ضرایب رشد نرخ DALYبیماری قلبی عروقی در مناطق Latin America and Caribbean، South Asia و Southeast Asia, East Asia, and Oceania روند نرخ DALYبیماری قلبی عروقی در این مناطق صعودی بوده است و با توجه به منفی بودن ضرایب رشد نرخ DALYبیماری قلبی عروقی در مناطقCentral Europe, Eastern، Europe and Central Asia، High-income countries، North Africa and Middle East و Sub-Saharan Africa روند نرخ DALYبیماری قلبی عروقی در این مناطق نزولی بوده است، درواقع افزایش جمعیت و رشد جمعیت در بسیاری از مناطق باعث افزایش بارDALY در سراسر جهان شده است. این یافته با صعود بیماری های مزمن و غیرواگیر که به طور کلی رخ داده است، همخوانی دارد (5).
آندریو و همکاران (2014) در تحقیقی نشان دادند، در سطح جهانی ، بروز سکته قلبی حاد استاندارد شده و شیوع آنژین از 1990 تا 2010 کاهش یافته است و شیوع نارسایی قلبی ایسکمیک از سال 1990 تا 2010 افزایش یافته است. علیرغم کاهش سن مرگبار استاندارد شده وIHD بدون مرگ و میر از سال 1990 در بیشتر مناطق ، رشد جمعیت و پیری منجر به بار جهانی IHD در سال 2010 شده است(13).
در توزیع مرگ و میر بیماری قلبی و عروقی جهانی و انتساب عوامل خطر بین 1990 و 2017 با استفاده از مطالعه بار جهانی
(GBD) 2017 - سایپرز ، باشگاه دانش در سطح جهان ، تخمین زده می شود 8/17 میلیون پوند (1/233 در 100،000) نفر در سال 2017 به دلیل CVD فوت کردند. میزان مرگ CVD در کشورهای با درآمد بالا کاهش یافته است (1990: 8/271 (95٪ UI (فاصله عدم قطعیت)، 9/270–5/273)، 2017: 5/128 (95٪ UI، 4/126–7/130) در هر 100،000)) در حالی که در کشورهای با درآمد پایین و متوسط ثابت باقی مانده است (1990: 2/368 (95٪ UI، 6/335-3/3383)، 2017: 9/316 (95٪ UI، 307–5/325) در هر 100000).
نتایج مربوط به ناتوانی ناشی از بیماری های قلبی و عروقی (YLD) نشان داده است، که ضریب رشد نرخ YLD بیماری قلبی عروقی طی سال های 1990 الی 2017 در منطقه Central Europe, EasternEurope, and Central نسبت به سایر مناطق بیشتر بوده است، که بیانگر رشد سریع تر نرخ YLD بیماری قلبی عروقی در این منطقه نسبت به سایر مناطق است و میانگین ثابت نرخ YLD بیماری قلبی عروقی برای این منطقه نسبت به سایر مناطق دارای بیشترین مقدار است که نشان دهنده این موضوع است، که نرخ YLD بیماری قلبی عروقی در شروع مطالعه در این منطقه نسبت به سایر مناطق بیشتر بوده است.
در مجموع با توجه به مثبت بودن ضرایب رشد نرخ YLD بیماری قلبی عروقی در 7 منطقه مورد بررسی روند نرخ YLD بیماری قلبی عروقی صعودی بوده است.
هم چنین نتایج مربوط به مرگ زودرس ناشی از بیماری های قلبی و عروقی (YLL) نشان داده است، که ضریب رشدنرخ YLL بیماری قلبی عروقی طی سال های 1990 الی 2017 در منطقه High-income countries نسبت به سایر مناطق بیشتر بوده است، که بیانگر کاهش سریع تر نرخ YLL بیماری قلبی عروقی در این منطقه نسبت به سایر مناطق است و میانگین ثابت نرخ YLL قلبی عروقی برای منطقه Central Europe, EasternEurope, and Central Asia نسبت به سایر مناطق دارای بیشترین مقدار است، که نشان دهنده این موضوع است، که نرخ YLL بیماری قلبی عروقی در شروع مطالعه در این منطقه نسبت به سایر مناطق بیشتر بوده است.
در مجموع با توجه به مثبت بودن ضرایب رشد نرخ YLL بیماری قلبی عروقی در مناطق Latin America and Caribbean،South Asia و Southeast Asia, East Asia, and Oceania روند نرخ YLLبیماری قلبی عروقی در این مناطق صعودی بوده است و با توجه به منفی بودن ضرایب رشد نرخ YLLبیماری قلبی عروقی در مناطق Sub-Saharan Africa، High-income countries، North Africa and Middle East، Central Europe, EasternEurope, and Central Asia روند نرخ YLL بیماری قلبی عروقی در این مناطق نزولی بوده است.
نتایج مورد بررسی برای کشور ایران نشان داد که میانگین DALY بیماری قلبی و عروقی برابر با 3/3966 سال شده است، میانگین YLD برابر با 7/318سال و میانگین YLL برابر با 6/3647 سال شده است، نتایج تحقیق ابراهیمی و همکاران (1396) نشان دادندکه کل تعداد سال های از دست رفته عمر به دلیل مرگ و یا ناتوانی ناشی از بیماری قلبی و عروقی 53804 (7/17 در هزار نفر) برآورد شده است، برآورد تعداد سال های از دست رفته عمر به دلیل ناتوانی ناشی از بیماری قلبی و عروقی برابر با 72/1633 (54/0 در هزار نفر) شده است و برآورد تعداد سال های از دست رفته به دلیل مرگ زودرس ناشی از بیماری قلبی و عروقی برابر با 28/52170 (1/17 در هزار نفر) شده است(10).
کرمی و همکاران (1391) در تحقیقی به بررسی سهم تأثیر بالقوه برخی عوامل خطر تعدیل پذیر در بار بیماری های قلبی- عروقی در ایران به این نتیجه رسیدند که اثر مشترک عوامل خطر انتخابی در سطح حداقل خطر تئوریک در زنان 4/59 درصد و در 37 درصد از بار بیماری های قلبی– عروقی قابل اجتناب است. اثر مشترک عوامل خطر انتخابی در سطح حداقل خطر منطقی و سطح حداقل خطر امکان پذیر نیز در زنان بیشتر از مردان بود
تضاد منافع
نویسندگان این مقاله اعلام می دارند، هیچ گونه تضاد منافعی ندارد.
تشکر و قدردانی
بدین وسیله از مسئولین محترم دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی (ره) یزد و کلیه کسانی که به نحوی در انجام این پژوهش ما را یاری نمودند تشکر و قدردانی می نماییم.
برای سوپر منطقه آسیای جنوبی میانگین ثابت رشد برابر65/3492 شده که در سطح 01/0 معنی دار است، به این معنی که در این منطقه میانگین اولیه نرخ DLY برابر با 65/3492 سالبه ازای هر 100 هزار نفراست.ضریب رشد نرخ DLY برای این منطقه برابر با 14/154 شده است، که در سطح 05/0 معنی دار است، به این معنی که نرخ DLY با شیب 14/154 طی سال های 1997 تا 2017 روند افزایشی داشته است.برای سوپر منطقه کشورهای با درآمد بالا میانگین ثابت رشد برابر 1/5277 شده که در سطح 01/0 معنی دار است، به این معنی که در این منطقه میانگین اولیه نرخ DLY برابر با 1/5277 سال به ازای هر 100 هزار نفراست.
ضریب رشد نرخ DLY برای این منطقه برابر با 85/450- شده است، که در سطح 05/0 معنی دار است، به این معنی که نرخ DLY با شیب 85/450- طی سال های 1997 تا 2017 روند کاهشی داشته است. برای سوپر منطقه آمریکای لاتین و کارائیب میانگین ثابت رشد برابر 9/3399 شده که در سطح 01/0 معنی دار است به این معنی که در این منطقه میانگین اولیه نرخ DLY برابر با 9/3399 سال به ازای هر 100 هزار نفراست.ضریب رشد نرخ DLY برای این منطقه برابر با 28/97 شده که در سطح 05/0 معنی دار است، به این معنی که نرخ DLY با شیب 28/97 طی سال های 1997 تا 2017 روند افزایشی داشته است.
برای سوپر منطقه شمال آفریقا و خاورمیانه که شامل کشور ایران نیز است، میانگین ثابت رشد برابر 91/4414 شده که در سطح 01/0 معنی دار است، به این معنی که در این منطقه میانگین اولیه نرخ DLY برابر با 360.93 سال به ازای هر 100 هزار نفراست و ضریب رشد نرخ DLY برای این منطقه برابر با 66/265- شده است، که در سطح 05/0 معنی دار است، به این معنی که نرخ DLY با شیب 66/265- طی سال های 1997 تا 2017 روند کاهشی داشته است.
برای این سوپر منطقه میانگین ثابت رشد برابر 84/3447 شده که در سطح 01/0 معنی دار است، به این معنی که در این منطقه میانگین اولیه نرخ DLY برابر با 84/3447 سال به ازای هر 100 هزار نفراست.
ضریب رشد نرخ DLY برابر برای این منطقه با 33/220- شده است، که در سطح 05/0 معنی دار است، به این معنی که نرخ DLY با شیب 33/220- طی سال های 1997 تا 2017 روند کاهشی داشته است.
سالهای زندگی با ناتوانی ( YLD ):باتوجه به نتایج جدول 3 برای سوپر منطقه اروپای مرکزی، اروپای شرقی و آسیای میانه میانگین ثابت رشد برابر 23/664 شده که در سطح 01/0 معنی دار است، به این معنی که در این منطقه میانگین اولیه نرخ YLD برابر با 23/664 سال به ازای هر 100 هزار نفراست.ضریب رشد نرخ YLD برابر برای این منطقه با 76/57 شده است، که در سطح 01/0 معنی دار است، به این معنی که نرخ YLDبا شیب 76/57 طی سال های 1997 تا 2017 روند افزایشی داشته است.
برای سوپر منطقه جنوب شرقی آسیا، آسیای شرقی و اقیانوسیه میانگین ثابت رشد برابر 54/312 شده که در سطح 01/0 معنی دار است، به این معنی که در این منطقه میانگین اولیه نرخ YLDبرابر با 54/312سالبه ازای هر 100 هزار نفراست.
همچنین ضریب رشد نرخ YLD برای این منطقه برابر با 14/25 شده است، که در سطح 01/0 معنی دار است، به این معنی که نرخ YLD با شیب 14/25 طی سال های 1997 تا 2017 روند افزایشی داشته است، برای سوپر منطقه آسیای جنوبی میانگین ثابت رشد برابر12/212 شده که در سطح 01/0 معنی دار است، به این معنی که در این منطقه میانگین اولیه نرخ YLD برابر با 12/212 سالبه ازای هر 100 هزار نفراست.
ضریب رشد نرخ YLD برای این منطقه برابر با 14/13 شده است، که در سطح 01/0 معنی دار است، به این معنی که نرخ YLD با شیب 14/13 طی سال های 1997 تا 2017 روند افزایشی داشته است.
برای سوپر منطقه کشورهای با درآمد بالا میانگین ثابت رشد برابر 21/552 شده که در سطح 01/0 معنی دار است به این معنی که در این منطقه میانگین اولیه نرخ YLD برابر با 21/552 سالبه ازای هر 100 هزار نفراست.
ضریب رشد نرخ YLD برای این منطقه برابر با 30/20 شده است، که در سطح 01/0 معنی دار است، به این معنی که نرخ YLD با شیب 30/20 طی سال های 1997 تا 2017 روند افزایشی داشته است.
برای سوپر منطقه آمریکای لاتین و کارائیب میانگین ثابت رشد برابر 74/271 شده که در سطح 01/0 معنی دار است به این معنی که در این منطقه میانگین اولیه نرخ YLD برابر با 74/271سالبه ازای هر 100 هزار نفراست.ضریب رشد نرخ YLD برای این منطقه برابر با 11/24 شده است، که در سطح 01/0 معنی دار است، به این معنی که نرخ YLD با شیب 11/24 طی سال های 1997 تا 2017 روند افزایشی داشته است.برای سوپر منطقه شمال آفریقا و خاورمیانه که شامل کشور ایران نیز است، میانگین ثابت رشد برابر 12/265 شده که در سطح 01/0 معنی دار است به این معنی که در این منطقه میانگین اولیه نرخ YLD برابر با 12/265 سالبه ازای هر 100 هزار نفراست.ضریب رشد نرخ YLD برای این منطقه برابر با 16/14 شده است، که در سطح 01/0 معنی دار است، به این معنی که نرخ YLD با شیب 16/14 طی سال های 1997 تا 2017 روند افزایشی داشته است.
همچنین با توجه به نتایج جدول 2، برای سوپر منطقه جنوب صحرای آفریقا میانگین ثابت رشد برابر 93/195 شده که در سطح 01/0 معنی دار است، به این معنی که در این منطقه میانگین اولیه نرخ YLD برای این منطقه برابر با 93/195 ساله ازای هر 100 هزار نفراست و ضریب رشد نرخ YLD برابر با 640/0 شده است که در سطح 05/0 معنی دار نیست.
سال های زندگی از دست رفته به دلیل مرگ زودهنگام مربوط به بیماری (YLL):با توجه نتایج جدول 3 برای سوپر منطقه اروپای مرکزی- شرق اروپا- آسیای میانه میانگین ثابت رشد برابر 75/10024 شده که در سطح 01/0 معنی دار است، به این معنی که در این منطقه میانگین اولیه نرخ YLL برابر با 75/10024 سالبه ازای هر 100 هزار نفراست.ضریب رشد نرخ YLL برابر با 90/326- شده است، که در سطح 05/0 معنی دار است، به این معنی که نرخ YLL با شیب 2.74 طی سال های 1997 تا 2017 روند کاهشی داشته است. با توجه به نتایج جدو ل 3، برای سوپر منطقه جنوب شرقی آسیا، آسیای شرقی و اقیانوسیه میانگین ثابت رشد برابر 42/4890 شده که در سطح 01/0 معنی دار است، به این معنی که در این منطقه میانگین اولیه نرخ YLL برابر با 42/4890 سالبه ازای هر 100 هزار نفراست.ضریب رشد نرخ YLL برابر با 82/17 شده است، که در سطح 05/0 معنی دار است، به این معنی که نرخ YLL با شیب 82/17 طی سال های 1997 تا 2017 روند افزایشی داشته است.
با توجه به نتایج جدو ل 3، برای سوپر منطقه آسیای جنوبی میانگین ثابت رشد برابر3288 شده که در سطح 01/0 معنی دار
است به این معنی که در این منطقه میانگین اولیه نرخ YLL برابر با 3288سال به ازای هر 100 هزار نفراست.ضریب رشد نرخ YLL برابر با 10/135 شده است، که در سطح 05/0 معنی دار است، به این معنی که نرخ YLL با شیب 10/135 طی سال های 1997 تا 2017 روند افزایشی داشته است.
با توجه به نتایج جدول 3، برای سوپر منطقه کشورهای با درآمد بالا میانگین ثابت رشد برابر15/4724 شده که در سطح 01/0 معنی دار است به این معنی که در این منطقه میانگین اولیه نرخ YLL برابر با 15/4724 سالبه ازای هر 100 هزار نفراست.
هم چنین ضریب رشد نرخ YLL برابر با 31/471- شده است، که در سطح 05/0 معنی دار است، به این معنی که نرخ YLL با شیب 31/471- طی سال های 1997 تا 2017 روند کاهشی داشته است.
با توجه به نتایج جدو ل 3، برای سوپر منطقه آمریکای لاتین و کارائیب که شامل کشور ایران نیز است، میانگین ثابت رشد برابر 83/3131 شده که در سطح 01/0 معنی دار است، به این معنی که در این منطقه میانگین اولیه نرخ YLL برابر با 83/3131 سالبه ازای هر 100 هزار نفراست.
هم چنین ضریب رشد نرخ YLL برابر با 17/73 شده است که در سطح 05/0 معنی دار است، به این معنی که نرخ YLL با شیب 17/73 طی سال های 1997 تا 2017 روند افزایشی داشته است. با توجه به نتایج جدو ل 3، برای سوپر منطقه شمال آفریقا و خاورمیانه میانگین ثابت رشد برابر 63/150 شده که در سطح 01/0 معنی دار است به این معنی که در این منطقه میانگین اولیه نرخ YLL برابر با 63/150 سالبه ازای هر 100 هزار نفراست.
هم چنین ضریب رشد نرخ YLL برابر با 84/279- شده است، که در سطح 05/0 معنی دار است، به این معنی که نرخ YLL با شیب 84/279- طی سال های 1997 تا 2017 روند کاهشی داشته است.
با توجه به نتایج جدو ل 3، برای سوپر منطقه جنوب صحرای آفریقا میانگین ثابت رشد برابر 57/3252 شده که در سطح 01/0 معنی دار است به این معنی که در این منطقه میانگین اولیه نرخ YLL برابر با 57/3252 سالبه ازای هر 100 هزار نفراست.
هم چنین ضریب رشد نرخ YLL برابر با 83/220- شده است که در سطح 05/0 معنی دار است، به این معنی که نرخ YLL با شیب 83/220- طی سال های 1997 تا 2017 روند کاهشی داشته است.
بحث و نتیجه گیری
بار جهانی بیماری های قلبی و عروقی طی سال های 1990 الی 2017 تصویری مخلوط ارائه می دهد:
میانگین نرخ DALY بیماری قلبی و عروقی در 7 منطقه مورد بررسی تنوع گسترده ای را با کم ترین و بیش ترین مقدار دارد، هم چنین نتایج نشان داده است، که ضریب رشدنرخ DALYبیماری قلبی عروقی طی سال های 1990 الی 2017 در منطقه High-income countries نسبت به سایر مناطق بیشتر بوده است، که بیانگر کاهش سریع تر نرخ DALY بیماری قلبی عروقی در این منطقه نسبت به سایر مناطق است و میانگین ثابت نرخ DALYبیماری قلبی عروقی برای منطقه Central Europe, EasternEurope, and Central Asia نسبت به سایر مناطق دارای بیشترین مقدار است، که نشان دهنده این موضوع است، که نرخ DALY بیماری قلبی عروقی در شروع مطالعه در این منطقه نسبت به سایر مناطق بیشتر بوده است.
در مجموع با توجه به مثبت بودن ضرایب رشد نرخ DALYبیماری قلبی عروقی در مناطق Latin America and Caribbean، South Asia و Southeast Asia, East Asia, and Oceania روند نرخ DALYبیماری قلبی عروقی در این مناطق صعودی بوده است و با توجه به منفی بودن ضرایب رشد نرخ DALYبیماری قلبی عروقی در مناطقCentral Europe, Eastern، Europe and Central Asia، High-income countries، North Africa and Middle East و Sub-Saharan Africa روند نرخ DALYبیماری قلبی عروقی در این مناطق نزولی بوده است، درواقع افزایش جمعیت و رشد جمعیت در بسیاری از مناطق باعث افزایش بارDALY در سراسر جهان شده است. این یافته با صعود بیماری های مزمن و غیرواگیر که به طور کلی رخ داده است، همخوانی دارد (5).
آندریو و همکاران (2014) در تحقیقی نشان دادند، در سطح جهانی ، بروز سکته قلبی حاد استاندارد شده و شیوع آنژین از 1990 تا 2010 کاهش یافته است و شیوع نارسایی قلبی ایسکمیک از سال 1990 تا 2010 افزایش یافته است. علیرغم کاهش سن مرگبار استاندارد شده وIHD بدون مرگ و میر از سال 1990 در بیشتر مناطق ، رشد جمعیت و پیری منجر به بار جهانی IHD در سال 2010 شده است(13).
در توزیع مرگ و میر بیماری قلبی و عروقی جهانی و انتساب عوامل خطر بین 1990 و 2017 با استفاده از مطالعه بار جهانی
(GBD) 2017 - سایپرز ، باشگاه دانش در سطح جهان ، تخمین زده می شود 8/17 میلیون پوند (1/233 در 100،000) نفر در سال 2017 به دلیل CVD فوت کردند. میزان مرگ CVD در کشورهای با درآمد بالا کاهش یافته است (1990: 8/271 (95٪ UI (فاصله عدم قطعیت)، 9/270–5/273)، 2017: 5/128 (95٪ UI، 4/126–7/130) در هر 100،000)) در حالی که در کشورهای با درآمد پایین و متوسط ثابت باقی مانده است (1990: 2/368 (95٪ UI، 6/335-3/3383)، 2017: 9/316 (95٪ UI، 307–5/325) در هر 100000).
نتایج مربوط به ناتوانی ناشی از بیماری های قلبی و عروقی (YLD) نشان داده است، که ضریب رشد نرخ YLD بیماری قلبی عروقی طی سال های 1990 الی 2017 در منطقه Central Europe, EasternEurope, and Central نسبت به سایر مناطق بیشتر بوده است، که بیانگر رشد سریع تر نرخ YLD بیماری قلبی عروقی در این منطقه نسبت به سایر مناطق است و میانگین ثابت نرخ YLD بیماری قلبی عروقی برای این منطقه نسبت به سایر مناطق دارای بیشترین مقدار است که نشان دهنده این موضوع است، که نرخ YLD بیماری قلبی عروقی در شروع مطالعه در این منطقه نسبت به سایر مناطق بیشتر بوده است.
در مجموع با توجه به مثبت بودن ضرایب رشد نرخ YLD بیماری قلبی عروقی در 7 منطقه مورد بررسی روند نرخ YLD بیماری قلبی عروقی صعودی بوده است.
هم چنین نتایج مربوط به مرگ زودرس ناشی از بیماری های قلبی و عروقی (YLL) نشان داده است، که ضریب رشدنرخ YLL بیماری قلبی عروقی طی سال های 1990 الی 2017 در منطقه High-income countries نسبت به سایر مناطق بیشتر بوده است، که بیانگر کاهش سریع تر نرخ YLL بیماری قلبی عروقی در این منطقه نسبت به سایر مناطق است و میانگین ثابت نرخ YLL قلبی عروقی برای منطقه Central Europe, EasternEurope, and Central Asia نسبت به سایر مناطق دارای بیشترین مقدار است، که نشان دهنده این موضوع است، که نرخ YLL بیماری قلبی عروقی در شروع مطالعه در این منطقه نسبت به سایر مناطق بیشتر بوده است.
در مجموع با توجه به مثبت بودن ضرایب رشد نرخ YLL بیماری قلبی عروقی در مناطق Latin America and Caribbean،South Asia و Southeast Asia, East Asia, and Oceania روند نرخ YLLبیماری قلبی عروقی در این مناطق صعودی بوده است و با توجه به منفی بودن ضرایب رشد نرخ YLLبیماری قلبی عروقی در مناطق Sub-Saharan Africa، High-income countries، North Africa and Middle East، Central Europe, EasternEurope, and Central Asia روند نرخ YLL بیماری قلبی عروقی در این مناطق نزولی بوده است.
نتایج مورد بررسی برای کشور ایران نشان داد که میانگین DALY بیماری قلبی و عروقی برابر با 3/3966 سال شده است، میانگین YLD برابر با 7/318سال و میانگین YLL برابر با 6/3647 سال شده است، نتایج تحقیق ابراهیمی و همکاران (1396) نشان دادندکه کل تعداد سال های از دست رفته عمر به دلیل مرگ و یا ناتوانی ناشی از بیماری قلبی و عروقی 53804 (7/17 در هزار نفر) برآورد شده است، برآورد تعداد سال های از دست رفته عمر به دلیل ناتوانی ناشی از بیماری قلبی و عروقی برابر با 72/1633 (54/0 در هزار نفر) شده است و برآورد تعداد سال های از دست رفته به دلیل مرگ زودرس ناشی از بیماری قلبی و عروقی برابر با 28/52170 (1/17 در هزار نفر) شده است(10).
کرمی و همکاران (1391) در تحقیقی به بررسی سهم تأثیر بالقوه برخی عوامل خطر تعدیل پذیر در بار بیماری های قلبی- عروقی در ایران به این نتیجه رسیدند که اثر مشترک عوامل خطر انتخابی در سطح حداقل خطر تئوریک در زنان 4/59 درصد و در 37 درصد از بار بیماری های قلبی– عروقی قابل اجتناب است. اثر مشترک عوامل خطر انتخابی در سطح حداقل خطر منطقی و سطح حداقل خطر امکان پذیر نیز در زنان بیشتر از مردان بود
تضاد منافع
نویسندگان این مقاله اعلام می دارند، هیچ گونه تضاد منافعی ندارد.
تشکر و قدردانی
بدین وسیله از مسئولین محترم دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی (ره) یزد و کلیه کسانی که به نحوی در انجام این پژوهش ما را یاری نمودند تشکر و قدردانی می نماییم.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
