دوره 19، شماره 2 - ( خرداد و تیر 1399 )
جلد 19 شماره 2 صفحات 42-33 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Fiuji H, Namayandeh S, Jam barsang S, Erfani M. Epidemiologic Study of the Main Risk Factors for one Year Ischemic Stroke and Surivial in Patients Admitted to the Neurology Department of Ghayim Hospital in Mashhad, Iran, 2015. TB 2020; 19 (2) :33-42
URL: http://tbj.ssu.ac.ir/article-1-2870-fa.html
URL: http://tbj.ssu.ac.ir/article-1-2870-fa.html
فیوجی هادی، نماینده سیده مهدیه، جام برسنگ سارا، عرفانی مرجان. بررسی اپیدمیولوژیک عوامل خطر اصلی سکته مغزی ایسکمیک و سورویوال یکساله در بیماران بستری در بخش مغز و اعصاب بیمارستان قایم مشهددرسال1395. طلوع بهداشت. 1399; 19 (2) :33-42
دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی، یزد، ایران. ، epid.ssu@gmail.com
متن کامل [PDF 532 kb]
(1078 دریافت)
| چکیده (HTML) (2021 مشاهده)
متن کامل: (2508 مشاهده)
بررسی اپیدمیولوژیک عوامل خطر اصلی سکته مغزی ایسکمیک و سورویوال یکساله در بیماران بستری در بخش مغز و اعصاب بیمارستان قایم مشهد در سال 1395
نویسندگان:هادی فیوجی1 ، سیده مهدیه نماینده2 ، ساراجام برسنگ3 ، مرجان عرفانی4
1.دانشجوی کارشناسی ارشد اپیدمیولوژی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی، یزد، ایران.
2.نویسنده مسئول : استادیار گروه آمار و اپیدمیولوژی، دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی، یزد، ایران. تلفن تماس : 09133542510 Email:epid .ssu@gmail.com
3.استادیار گروه آمار و اپیدمیولوژی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی ، یزد، ایران.
4.متخصص مغز و اعصاب، بیمارستان قائم مشهد، دانشگاه علوم پزشکی خدمات بهداشتی درمانی مشهد، مشهد، ایران.
چکیده
مقدمه: سکته مغزی یکی از مهمترین علل شایع مرگ در کشورهای پیشرفته و هم چنین از شایع ترین بیماری های ناتوان کننده دستگاه عصبی است. این مطالعه با هدف بررسی فراوانی عوامل خطراصلی بیماری سکته مغزی ایسکمیک در بیماران بستری شده بخش مغزواعصاب در بیمارستان قائم شهرمشهد در سال 1395 طراحی شد.
روش بررسی: در این مطالعه توصیفی مقطعی پرونده های 201 بیمار دچار سکته مغزی ایسکمیک بستری در بخش اعصاب بیمارستان قائم شهر مشهد در طی سال 1395 که توسط متخصص مغز و اعصاب وروش‌های تصویربرداری تشخیص آن ها تایید شده بود مورد مطالعه قرار گرفت اطلاعات بیماران نظیر سن، جنس و محل زندگی و نیز نوع سکته مغزی و عوامل خطر اصلی آن شامل سابقه ابتلا به سکته مغزی در گذشته، پرفشاری خون ، دیابت ملیتوس، مصرف سیگارو چربی خون بالا از پرونده هایشان استخراج ودر چک لیست تدوین شده تکمیل گردید . داده های مربوطه پس از گردآوری با نرم افزار 21 SPSS و آزمون های آماری مربوطه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته ها: بر اساس آنالیز انجام شده مشخص گردید بجز متغیر استعمال سیگار (003/0 = P )، HDL و تری گلیسرید (001/0 =P) ارتباط معنی داری در دیگر ریسک فاکتور های خطر بیماری و جنسیت مشاهده نگردید در این مطالعه 201 بیمار مبتلا به استروک ایسکمیک مورد بررسی قرار گرفتند که میانگین سنی کل افراد شرکت کننده در مطالعه برابر92/50 سال است در مطالعه حاضر شیوع سکته مغزی در مردان بیش از زنان بود بطوری که 97 نفر(3/48%) زن و 104 نفر (7/51%) مرد بودند. در بررسی مهم ترین عوامل خطر بالینی سکته مغزی نتایج نشان داد بیشترین فراوانی را پرفشاری خون در زنان با 68 نفر (1/70%) و کمترین آن را استعمال سیگار با 16 نفر ( 5/16%)تشکیل می دادند. میزان میرایی یکساله در این مطالعه9/15 درصد بود که ارتباط معنی داری با گروههای جنسی نداشت.
نتیجه گیری: در این مطالعه نشان داده شد که پر فشاری خون، داشتن سابقه دیابت و چربی خون بالا مهم ترین عوامل خطر سکته مغزی دربیماران بود. با توجه به نتایج به دست آمده به نظر می رسد کنترل فشار خون و دیابت بطور مؤثری صورت نمی گیرد که این امر نیازمند بررسی های بیشتر می باشد.
واژه های کلیدی: سکته مغزی ایسکمیک،شیوع ،فاکتورخطر.
نویسندگان:هادی فیوجی1 ، سیده مهدیه نماینده2 ، ساراجام برسنگ3 ، مرجان عرفانی4
1.دانشجوی کارشناسی ارشد اپیدمیولوژی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی، یزد، ایران.
2.نویسنده مسئول : استادیار گروه آمار و اپیدمیولوژی، دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی، یزد، ایران. تلفن تماس : 09133542510 Email:epid .ssu@gmail.com
3.استادیار گروه آمار و اپیدمیولوژی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی ، یزد، ایران.
4.متخصص مغز و اعصاب، بیمارستان قائم مشهد، دانشگاه علوم پزشکی خدمات بهداشتی درمانی مشهد، مشهد، ایران.
چکیده
مقدمه: سکته مغزی یکی از مهمترین علل شایع مرگ در کشورهای پیشرفته و هم چنین از شایع ترین بیماری های ناتوان کننده دستگاه عصبی است. این مطالعه با هدف بررسی فراوانی عوامل خطراصلی بیماری سکته مغزی ایسکمیک در بیماران بستری شده بخش مغزواعصاب در بیمارستان قائم شهرمشهد در سال 1395 طراحی شد.
روش بررسی: در این مطالعه توصیفی مقطعی پرونده های 201 بیمار دچار سکته مغزی ایسکمیک بستری در بخش اعصاب بیمارستان قائم شهر مشهد در طی سال 1395 که توسط متخصص مغز و اعصاب وروش‌های تصویربرداری تشخیص آن ها تایید شده بود مورد مطالعه قرار گرفت اطلاعات بیماران نظیر سن، جنس و محل زندگی و نیز نوع سکته مغزی و عوامل خطر اصلی آن شامل سابقه ابتلا به سکته مغزی در گذشته، پرفشاری خون ، دیابت ملیتوس، مصرف سیگارو چربی خون بالا از پرونده هایشان استخراج ودر چک لیست تدوین شده تکمیل گردید . داده های مربوطه پس از گردآوری با نرم افزار 21 SPSS و آزمون های آماری مربوطه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته ها: بر اساس آنالیز انجام شده مشخص گردید بجز متغیر استعمال سیگار (003/0 = P )، HDL و تری گلیسرید (001/0 =P) ارتباط معنی داری در دیگر ریسک فاکتور های خطر بیماری و جنسیت مشاهده نگردید در این مطالعه 201 بیمار مبتلا به استروک ایسکمیک مورد بررسی قرار گرفتند که میانگین سنی کل افراد شرکت کننده در مطالعه برابر92/50 سال است در مطالعه حاضر شیوع سکته مغزی در مردان بیش از زنان بود بطوری که 97 نفر(3/48%) زن و 104 نفر (7/51%) مرد بودند. در بررسی مهم ترین عوامل خطر بالینی سکته مغزی نتایج نشان داد بیشترین فراوانی را پرفشاری خون در زنان با 68 نفر (1/70%) و کمترین آن را استعمال سیگار با 16 نفر ( 5/16%)تشکیل می دادند. میزان میرایی یکساله در این مطالعه9/15 درصد بود که ارتباط معنی داری با گروههای جنسی نداشت.
نتیجه گیری: در این مطالعه نشان داده شد که پر فشاری خون، داشتن سابقه دیابت و چربی خون بالا مهم ترین عوامل خطر سکته مغزی دربیماران بود. با توجه به نتایج به دست آمده به نظر می رسد کنترل فشار خون و دیابت بطور مؤثری صورت نمی گیرد که این امر نیازمند بررسی های بیشتر می باشد.
واژه های کلیدی: سکته مغزی ایسکمیک،شیوع ،فاکتورخطر.
مقدمه
طبق تعریف «سازمان بهداشت جهانی» سکته مغزی اختلال سریعاً پیشرونده موضعی و یا فراگیر عصبی با منشاء عروق مغزی می‌باشد که، بیش از 24 ساعت طول کشیده و یا منجر به مرگ گردید(1). به طور کلی، سکته مغزی اختلال در عملکرد نورون‌ها یا مرگ ناگهانی برخی از سلول‌ها به‌دلیل فقدان اکسیژن است که از طریق موقعیت‌های آناتومیک در مغز، توزیع رگ‌های خونی، علت‌شناسی بیماری، سن بیمار و نوع هموراژیک بیماری در مقابل نوع غیرهموراژیک آن طبقه‌بندی می‌شوند(2). سکته مغزی می‌تواند به‌صورت عدم خون رسانی به مغز (ایسکمی) و یا خونریزی داخل مغزی (هموراژیک) اتفاق بیافتد. که حدود 85 درصد از موارد را ایسکمیک و 15 درصد را هموراژیک دربرمی‌گیرد(2). در این میان 2/6 میلیون مرگ مربوط به استروک است(3).
سکته مغزی دومین علت شایع مرگ و سومین علت شایع ناتوانی در جهان به‌شمار می‌آید(4). در کشورهای توسعه‌یافته، استروک، بعد از بیماری‌های قلبی، عروقی و تومورهای بدخیم، سومین علت شایع مرگ است(4). سالیانه حدود 700000 مورد استروک در ایالات متحده وجود دارد. از این میزان به‌طور تقریبی 600000 مورد آنها، ضایعات ایسکمیک و 100000 مورد، هموراژیک است که با 175000 مورد مرگ‌ومیر به‌دلیل عوارض آن همراه می‌باشد(5).
به لحاظ جغرافیایی اختلاف زیادی بین بروز و مرگ‌ومیر ناشی از استروک در دنیا وجود دارد. در ایران میزان بروز استروک بیشتر از کشورهای غربی است که در سن پایین‌تری نیز رخ می‌دهد. مانند سایر مناطق، استروک ایسکمیک در کشور ما از هموراژیک شایع‌تر و دامنه آن بین 9/57 تا 87 درصد است(6،11).
در این میان مطالعه بروز سکته مغزی مشهد (MSIS) در سال 2010 به‌عنوان نخستین گزارش همه‌گیرشناسی سکته مغزی در ایران، توسط تیمی از پزشکان دانشگاه علوم پزشکی مشهد انجام شد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که سن ابتلا به سکته مغزی در مشهد نسبت به کشورهای غربی حدود یک دهه زودتر است(9).
در مطالعه مشابه دیگری، بروز سکته مغزی در مشهد نسبت به کشورهای اروپایی و همچنین بروز آن در زنان نسبت به مردان بالاتر بود(11).
عوامل خطر سکته های مغزی ایسکمیک به دوصورت قابل اصلاح: شامل پر فشارخون، دیابت، بیماری‌های قلبی، چربی خون بالا، سندرم‌های متابولیک، بیماری‌های شریانی محیطی، تنگی عروق کاروتید، مصرف نادرست دارو، کشیدن سیگار، مصرف الکل، مصرف قرص‌های جلوگیری از بارداری، میگرن وغیر قابل اصلاح: شامل جنس، نژاد، وزن کم هنگام تولد، بیماری‌های ارثی، سابقه خانوادگی تقسیم بندی می شوند(12،13).
از آنجایی که سکته مغزی یک بیماری قابل کنترل و پیشگیری می باشد،آگاهی و شناخت عوامل خطر آن که بمنظور کاهش میزان بار بیماری در کشور می باشد از اهمیت بسزایی برخوردار می باشد. با توجه به موارد فوق الذکر این مطالعه با هدف بررسی فراوانی عوامل خطر اصلی مرتبط با بیماری سکته مغزی ایسکمیک در بیماران بستری شده در بخش اعصاب بیمارستان قائم مشهد در سال 1395 انجام گرفت.
روش بررسی
این مطالعه از نوع توصیفی مقطعی بود که طی12 ماه اطلاعات ثبت شده در پرونده های بیمارستانی بیماران بستری دربخش اعصاب بیمارستان قائم شهر مشهددر سال 1395 که برای آنان تشخیص سکته مغزی ایسکمیک گذاشته شده بود بررسی گردید.
این تشخیص براساس CT اسکن و MRI این بیماران با توجه به علایم بالینی بوده است. پس از اخذ رضایت آگاهانه از بیمارانی که اطلاعات پرونده آنان کامل بود اطلاعات مورد نظر در جهت تکمیل چک لیست تدوین شده استخراج گردید. چک لیست شامل اطلاعات کلی بیمار نظیر سن، جنس و محل زندگی و نیز نوع سکته مغزی و عوامل خطر اصلی آن بود که شامل سابقه ابتلا به سکته مغزی در گذشته، پرفشاری خون، دیابت شیرین، مصرف سیگارو چربی خون بالا می باشد.مرگ و میر یکساله افراد ثبت گردید.
پس از حذف پرونده هایی که اطلاعات آنها کامل نبود،در کل پرونده 201 بیمار که شرایط ورود به مطالعه را داشتند مورد بررسی قرار گرفتند و اطلاعات بدست آمده از فرم ها با استفاده از نرم افزار آماری 21SPSS و آزمون آماری مجذور کای دو تجزیه و تحلیل شدند. کداخلاق این مقاله که در کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی یزد IR.SSU.SPH.REC.1397.063 مورد پذیرش شده است.
یافته ها
در این مطالعه 201 بیمار مبتلا به استروک ایسکمیک مورد بررسی قرار گرفتند که میانگین سنی کل افراد شرکت کننده در مطالعه برابر92/50 سال است در مطالعه حاضر شیوع سکته مغزی در مردان بیش اززنان بود بطوریکه 97 نفر(3/48%) زن و 104 نفر (7/51%) مرد بودند.
در بررسی مهم ترین عوامل خطر بالینی سکته مغزی نتایج نشان داد بیشترین فراوانی را پرفشاری خون در زنان با 68 نفر (1/70%) و69 نفر(3/66%) در مردان بود.
دیابت در 8/31% ( 6/36% در زنان و 9/28% در مردان)، چربی خون بالا در2/61% ( 7/57% در مردان و 9/64% در زنان )، سیگار در 9/25% ( 5/16%در زنان و 6/34% در مردان ) دیده شد(جدول 1).
طبق جداول یک و دو بر اساس آنالیز انجام شده مشخص گردید ارتباط معنی داری در متغیر استعمال سیگار (003/0 = P ) و جنسیت مشاهده گردید.
موارد استعمال سیگار در مردان (36 نفر) بیشتر از زنان (16 نفر) می باشد و اختلاف معنی داری در بین ریسک فاکتورهای TG وHDL و جنسیت بود بطوریکه میانگین تری گلیسرید در زنان (43/161) بیشتر از مردان (70/137) بوده است و همچنین میانگین HDL در زنان (06/46) بیشتر از مردان (12/39) بوده است.
میزان میرایی یکساله در این مطالعه 9/15 درصد بود و تفاوت معنی داری در اختلاف میانگین دو گروه جنسی مشاهده نشد (جدول3).
بیشترین علت شایع مرگ در بیماران سکته مغزی پنومونی بدنبال آسپیره( 2/29% ) و سپسیس(6/21%) بود که در نمودار 2 علل مرگ نشان داده شده است.
طبق تعریف «سازمان بهداشت جهانی» سکته مغزی اختلال سریعاً پیشرونده موضعی و یا فراگیر عصبی با منشاء عروق مغزی می‌باشد که، بیش از 24 ساعت طول کشیده و یا منجر به مرگ گردید(1). به طور کلی، سکته مغزی اختلال در عملکرد نورون‌ها یا مرگ ناگهانی برخی از سلول‌ها به‌دلیل فقدان اکسیژن است که از طریق موقعیت‌های آناتومیک در مغز، توزیع رگ‌های خونی، علت‌شناسی بیماری، سن بیمار و نوع هموراژیک بیماری در مقابل نوع غیرهموراژیک آن طبقه‌بندی می‌شوند(2). سکته مغزی می‌تواند به‌صورت عدم خون رسانی به مغز (ایسکمی) و یا خونریزی داخل مغزی (هموراژیک) اتفاق بیافتد. که حدود 85 درصد از موارد را ایسکمیک و 15 درصد را هموراژیک دربرمی‌گیرد(2). در این میان 2/6 میلیون مرگ مربوط به استروک است(3).
سکته مغزی دومین علت شایع مرگ و سومین علت شایع ناتوانی در جهان به‌شمار می‌آید(4). در کشورهای توسعه‌یافته، استروک، بعد از بیماری‌های قلبی، عروقی و تومورهای بدخیم، سومین علت شایع مرگ است(4). سالیانه حدود 700000 مورد استروک در ایالات متحده وجود دارد. از این میزان به‌طور تقریبی 600000 مورد آنها، ضایعات ایسکمیک و 100000 مورد، هموراژیک است که با 175000 مورد مرگ‌ومیر به‌دلیل عوارض آن همراه می‌باشد(5).
به لحاظ جغرافیایی اختلاف زیادی بین بروز و مرگ‌ومیر ناشی از استروک در دنیا وجود دارد. در ایران میزان بروز استروک بیشتر از کشورهای غربی است که در سن پایین‌تری نیز رخ می‌دهد. مانند سایر مناطق، استروک ایسکمیک در کشور ما از هموراژیک شایع‌تر و دامنه آن بین 9/57 تا 87 درصد است(6،11).
در این میان مطالعه بروز سکته مغزی مشهد (MSIS) در سال 2010 به‌عنوان نخستین گزارش همه‌گیرشناسی سکته مغزی در ایران، توسط تیمی از پزشکان دانشگاه علوم پزشکی مشهد انجام شد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که سن ابتلا به سکته مغزی در مشهد نسبت به کشورهای غربی حدود یک دهه زودتر است(9).
در مطالعه مشابه دیگری، بروز سکته مغزی در مشهد نسبت به کشورهای اروپایی و همچنین بروز آن در زنان نسبت به مردان بالاتر بود(11).
عوامل خطر سکته های مغزی ایسکمیک به دوصورت قابل اصلاح: شامل پر فشارخون، دیابت، بیماری‌های قلبی، چربی خون بالا، سندرم‌های متابولیک، بیماری‌های شریانی محیطی، تنگی عروق کاروتید، مصرف نادرست دارو، کشیدن سیگار، مصرف الکل، مصرف قرص‌های جلوگیری از بارداری، میگرن وغیر قابل اصلاح: شامل جنس، نژاد، وزن کم هنگام تولد، بیماری‌های ارثی، سابقه خانوادگی تقسیم بندی می شوند(12،13).
از آنجایی که سکته مغزی یک بیماری قابل کنترل و پیشگیری می باشد،آگاهی و شناخت عوامل خطر آن که بمنظور کاهش میزان بار بیماری در کشور می باشد از اهمیت بسزایی برخوردار می باشد. با توجه به موارد فوق الذکر این مطالعه با هدف بررسی فراوانی عوامل خطر اصلی مرتبط با بیماری سکته مغزی ایسکمیک در بیماران بستری شده در بخش اعصاب بیمارستان قائم مشهد در سال 1395 انجام گرفت.
روش بررسی
این مطالعه از نوع توصیفی مقطعی بود که طی12 ماه اطلاعات ثبت شده در پرونده های بیمارستانی بیماران بستری دربخش اعصاب بیمارستان قائم شهر مشهددر سال 1395 که برای آنان تشخیص سکته مغزی ایسکمیک گذاشته شده بود بررسی گردید.
این تشخیص براساس CT اسکن و MRI این بیماران با توجه به علایم بالینی بوده است. پس از اخذ رضایت آگاهانه از بیمارانی که اطلاعات پرونده آنان کامل بود اطلاعات مورد نظر در جهت تکمیل چک لیست تدوین شده استخراج گردید. چک لیست شامل اطلاعات کلی بیمار نظیر سن، جنس و محل زندگی و نیز نوع سکته مغزی و عوامل خطر اصلی آن بود که شامل سابقه ابتلا به سکته مغزی در گذشته، پرفشاری خون، دیابت شیرین، مصرف سیگارو چربی خون بالا می باشد.مرگ و میر یکساله افراد ثبت گردید.
پس از حذف پرونده هایی که اطلاعات آنها کامل نبود،در کل پرونده 201 بیمار که شرایط ورود به مطالعه را داشتند مورد بررسی قرار گرفتند و اطلاعات بدست آمده از فرم ها با استفاده از نرم افزار آماری 21SPSS و آزمون آماری مجذور کای دو تجزیه و تحلیل شدند. کداخلاق این مقاله که در کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی یزد IR.SSU.SPH.REC.1397.063 مورد پذیرش شده است.
یافته ها
در این مطالعه 201 بیمار مبتلا به استروک ایسکمیک مورد بررسی قرار گرفتند که میانگین سنی کل افراد شرکت کننده در مطالعه برابر92/50 سال است در مطالعه حاضر شیوع سکته مغزی در مردان بیش اززنان بود بطوریکه 97 نفر(3/48%) زن و 104 نفر (7/51%) مرد بودند.
در بررسی مهم ترین عوامل خطر بالینی سکته مغزی نتایج نشان داد بیشترین فراوانی را پرفشاری خون در زنان با 68 نفر (1/70%) و69 نفر(3/66%) در مردان بود.
دیابت در 8/31% ( 6/36% در زنان و 9/28% در مردان)، چربی خون بالا در2/61% ( 7/57% در مردان و 9/64% در زنان )، سیگار در 9/25% ( 5/16%در زنان و 6/34% در مردان ) دیده شد(جدول 1).
طبق جداول یک و دو بر اساس آنالیز انجام شده مشخص گردید ارتباط معنی داری در متغیر استعمال سیگار (003/0 = P ) و جنسیت مشاهده گردید.
موارد استعمال سیگار در مردان (36 نفر) بیشتر از زنان (16 نفر) می باشد و اختلاف معنی داری در بین ریسک فاکتورهای TG وHDL و جنسیت بود بطوریکه میانگین تری گلیسرید در زنان (43/161) بیشتر از مردان (70/137) بوده است و همچنین میانگین HDL در زنان (06/46) بیشتر از مردان (12/39) بوده است.
میزان میرایی یکساله در این مطالعه 9/15 درصد بود و تفاوت معنی داری در اختلاف میانگین دو گروه جنسی مشاهده نشد (جدول3).
بیشترین علت شایع مرگ در بیماران سکته مغزی پنومونی بدنبال آسپیره( 2/29% ) و سپسیس(6/21%) بود که در نمودار 2 علل مرگ نشان داده شده است.
جدول 1: ارتباط بین عوامل خطر و جنسیت
جدول 2: میانگین و انحراف معیار ریسک فاکتورها در مردان و زنان
جدول3 : توزیع فراوانی پیامد بیماری بر حسب جنسیت
نمودار 2:درصد فراوانی علت مرگ در بیماران سکته مغزی
جدول 4: توزیع فراوانی ریسک فاکتورهای بیماری در موارد مرگ بیماری
| ریسک فاکتورها | مردان تعداد (درصد) |
زنان تعداد(درصد) |
P |
| دیابت بلی خیر |
(9/28%)28 (1/71%)69 |
(6/34%)36 (4/65%)68 |
382/0 |
| پرفشارخون بلی خیر | (3/66%)69 (7/33%)35 |
(1/70%)68 (9/29%)29 |
568/0 |
| چربی خون بالا بلی خیر |
(7/57%)60 (3/42%)44 |
(9/64%)63 (1/35%)34 |
291/0 |
| استعمال سیگار بلی خیر |
(6/34%)36 (4/65%)68 |
(5/16%)16 (5/83%)81 |
003/0 |
جدول 2: میانگین و انحراف معیار ریسک فاکتورها در مردان و زنان
| ریسک فاکتورها | مردان (انحراف معیار ) میانگین |
زنان (انحراف معیار) میانگین |
p |
| HDL | 188/8) 12/39 ) | 06/46(( 563/10 | 000/0 |
| LDL | (68/33)125 | (006/29) 29/133 | 064/0 |
| TG | (405/47)70/137 | (715/52) 43/161 | 001/0 |
جدول3 : توزیع فراوانی پیامد بیماری بر حسب جنسیت
| پیامد | مرد | زن | P | ||
| تعداد درصد | تعداد درصد | ||||
| زنده | 87 | 6/83 | 82 | 5/84 | 864/0 |
| مرگ | 17 | 4/16 | 15 | 5/15 | |
نمودار 2:درصد فراوانی علت مرگ در بیماران سکته مغزی
جدول 4: توزیع فراوانی ریسک فاکتورهای بیماری در موارد مرگ بیماری
| ریسک فاکتورها | موارد مرگ تعداد (درصد) |
| دیابت بلی خیر |
(7/43%)14 (3/56%)18 |
| پرفشارخون بلی خیر | (5/62%)20 (5/37%)12 |
| چربی خون بالا بلی خیر |
(1/53%)17 (9/46%)15 |
| استعمال سیگار بلی خیر |
(4/34%)11 (6/65%)21 |
بحث و نتیجه گیری
در بررسی مهم ترین عوامل خطر بالینی سکته مغزی مشخص گردید بیشترین فراوانی را پرفشاری خون در زنان با 68 نفر (1/70%) و کمترین آن را استعمال سیگار با 16 نفر ( 5/16%)تشکیل می دادند.در بررسی مهم ترین عوامل خطر بالینی سکته مغزی، طبق انتظار فراوان ترین عامل خطر در این مطالعه پرفشاری خون بود که بدنبال آن بیشترین فراوانی را به ترتیب چربی خون ، دیابت و مصرف سیگار داشتند که نشان می دهد این عوامل خطر همانند یافته های مطالعه کشورهای خاورمیانه است و مشابه با کشورهای جنوب آسیا(کشورهای در حال توسعه) است (9،14،15). بر اساس آنالیز انجام شده مشخص گردید بجز متغیر استعمال سیگار (003/0 = P ) HDL و تری گلیسرید (001/0 = P ) ارتباط معنی داری در دیگر ریسک فاکتور های خطر بیماری و جنسیت مشاهده نگردید. اکثر مطا لعات حاضر بیانگر این مطلب است که کنترل پرفشاری خون براصلاح و کنترل سایر عوامل خطرساز سکته مغزی ایسکمیک ارجحیت دارد(6،8،9،15،16). کنترل دیابت در جامعه و به خصوص در بین افراد مسن از اهمیت بسزایی برخوردار است.و اصلاح الگوی مصرف غذایی و فعالیت بدنی نقش چشمگیری در کاهش چربی خون بالا و کنترل دیابت دارد(8،16).
نتایج نشان داد میزان میرایی یکساله 9/15%که در مردان(17نفر) 4/16% و در زنان(15نفر) 5/15% بوده است. در مطالعه ای که در سال 2013 برروی 16351 بیماردرتمامی انواع سکنه های مغزی با میانگین سنی 4/63 سال در بیمارستان نمازی شهر شیراز(منطقه جنوب ایران) توسط برهانی و همکاران انجام شد مشخص گردید که میزان میرایی 5/20 % بوده است که در زنان بیشتر از مردان بوده است هم چنین مشخص گردید این میزان میرایی نسبت به کشورهای غربی بیشتر بوده است (17). در مطالعه دیگری که در سال 2004 توسط هاشمن و همکاران بر روی 13440 بیمار سکته مغزی انجام شده بود نتایج نشان داد که میزان میرایی 9/4 % بوده است که در زنان بیشتر از مردان بوده است.در زنان با سن بالا و شدت استروک علل مرگ داخل بیمارستان بود در مردان دیابت و سابقه سکته قبلی شایع ترین علل مرگ در بیمارستان بود پنومونی به عنوان شایع ترین علت مرگ در بیماران دچار استروک بود(18). در مطالعه دیگری که توسط کیمورا و همکاران (2005) که بر روی 16922 بیمار سکته مغزی ایسکمیک و حمله مغزی گذرا که این تعداد از 156 بیمارستان ژاپن وارد مطالعه شده بودند مشخص گردید میزان میرایی یکساله 8/6% بود. علل مرگ کاردیوواسکولار 1/24% ، پنومونی 6/22% ، بیماری قلبی 18% ، سرطان 11% و سایر علل 24% می باشد.هم چنین نتایج نشان داد جنس مرد،سن بالا ،دیابت ، فیبرلاسیون دهلیزی ، سابقه استروک واستروک وسیع مغزی در مرگ ناشی از بیماری نقش بسزایی دارند(19).
از نظر جنس در مطالعه حاضر شیوع سکته مغزی در مردان بیش از زنان بود، این نتایج موافق با نتایج مطالعات انجام شده در اروپا (20) و ایالات متحده (15،21) و کشورهای عربی (22) است که همگی نشان می دهند که خطر این بیماری در میان مردان بیشتر می باشد.
همان طور که بیان گردید سکته مغزی از شایعترین علل مرگ و میر و ناتوانی در سراسر جهان است(4). در مطالعه ای که توسط دکتر آذرپژوه و همکاران در سال 2010 انجام دادند دریافتند پرفشارخون ، دیابت چربی خون بالا و سیگار از عوامل خطر شایع سکته مغزی ایسکمیک می باشد که موئد نتایج مطالعه حاضر می باشد(9). هم چنین در مطالعات دیگری که توسط ایستوود و همکاران (2015)، لاوت و همکاران (2004) و فرقالی و همکاران (2013) بر روی بیماران مبتلا به سکته مغزی ایسکمیک انجام شده بود به این نتیجه رسیدند که عوامل خطر ذکر شده از شایع ترین عوامل خطر اصلی سکته مغزی بشمار می آیند.شایان ذکر می باشد که تقریبا در تمامی مطالعات بررسی شده پر فشارخون شایعترین عامل خطر بوده است (15،16،22) که این نتایج نیز با یافته های مطالعه حاضر یکی می باشد ، لذا به نظر می رسد کنترل فشار خون و دیابت و سایر عوامل خطر هم چون مصرف سیگار که ارتباط معنی داری با جنسیت داشت (003/0=P) در جامعه به طور مؤثری صورت نمی گیرد. آگاهی از عوامل خطر می تواند نقش بارزی در پیشگیری سطح اول و دوم بیماری داشته باشد. در این مطالعه تعداد زیادی از افراد بیش از یک فاکتور خطر داشته اند که این موضوع دلالت بر چند عامل بودن سکته مغزی و لزوم معاینات و ارزیابی های دقیق تشخیصی جهت شناسایی فاکتورهای خطر زمینه ای را روشن می نماید. لذا با توجه به شیوع بالای سکته مغزی در سالمندان و عوارض و هزینه های سنگین اقتصادی و اجتماعی ناشی از آن، آشنایی همکاران پزشک و برنامه ریزان نظام سلامتی با ریسک فاکتورهای مرتبط جهت کنترل خطر ضروری است و باتوجه به نتایج مطالعه پیشنهاد می شود پژوهش های کاملتر و با تعداد نمونه بیشتر در زمینه عوامل خطر مورد بررسی و سایر عوامل خطر در کشور انجام شود تا بتوان برنامه ریزی دقیق تری برای کنترل آن ها، کاهش ابتلا و مرگ ناشی از آن ها انجام داد.
تضاد منافع
نویسندگان این مقاله اعلام می دارند که هیچ گونه تضاد منافعی وجود ندارد.
تقدیر وتشکر
در پایان لازم می دانم از بیماران بستری شده در بخش مغز و اعصاب بیمارستان قایم مشهد که در انجام این تحقیق با من همکاری کرده اند تشکر و قدردانی نمایم.
در بررسی مهم ترین عوامل خطر بالینی سکته مغزی مشخص گردید بیشترین فراوانی را پرفشاری خون در زنان با 68 نفر (1/70%) و کمترین آن را استعمال سیگار با 16 نفر ( 5/16%)تشکیل می دادند.در بررسی مهم ترین عوامل خطر بالینی سکته مغزی، طبق انتظار فراوان ترین عامل خطر در این مطالعه پرفشاری خون بود که بدنبال آن بیشترین فراوانی را به ترتیب چربی خون ، دیابت و مصرف سیگار داشتند که نشان می دهد این عوامل خطر همانند یافته های مطالعه کشورهای خاورمیانه است و مشابه با کشورهای جنوب آسیا(کشورهای در حال توسعه) است (9،14،15). بر اساس آنالیز انجام شده مشخص گردید بجز متغیر استعمال سیگار (003/0 = P ) HDL و تری گلیسرید (001/0 = P ) ارتباط معنی داری در دیگر ریسک فاکتور های خطر بیماری و جنسیت مشاهده نگردید. اکثر مطا لعات حاضر بیانگر این مطلب است که کنترل پرفشاری خون براصلاح و کنترل سایر عوامل خطرساز سکته مغزی ایسکمیک ارجحیت دارد(6،8،9،15،16). کنترل دیابت در جامعه و به خصوص در بین افراد مسن از اهمیت بسزایی برخوردار است.و اصلاح الگوی مصرف غذایی و فعالیت بدنی نقش چشمگیری در کاهش چربی خون بالا و کنترل دیابت دارد(8،16).
نتایج نشان داد میزان میرایی یکساله 9/15%که در مردان(17نفر) 4/16% و در زنان(15نفر) 5/15% بوده است. در مطالعه ای که در سال 2013 برروی 16351 بیماردرتمامی انواع سکنه های مغزی با میانگین سنی 4/63 سال در بیمارستان نمازی شهر شیراز(منطقه جنوب ایران) توسط برهانی و همکاران انجام شد مشخص گردید که میزان میرایی 5/20 % بوده است که در زنان بیشتر از مردان بوده است هم چنین مشخص گردید این میزان میرایی نسبت به کشورهای غربی بیشتر بوده است (17). در مطالعه دیگری که در سال 2004 توسط هاشمن و همکاران بر روی 13440 بیمار سکته مغزی انجام شده بود نتایج نشان داد که میزان میرایی 9/4 % بوده است که در زنان بیشتر از مردان بوده است.در زنان با سن بالا و شدت استروک علل مرگ داخل بیمارستان بود در مردان دیابت و سابقه سکته قبلی شایع ترین علل مرگ در بیمارستان بود پنومونی به عنوان شایع ترین علت مرگ در بیماران دچار استروک بود(18). در مطالعه دیگری که توسط کیمورا و همکاران (2005) که بر روی 16922 بیمار سکته مغزی ایسکمیک و حمله مغزی گذرا که این تعداد از 156 بیمارستان ژاپن وارد مطالعه شده بودند مشخص گردید میزان میرایی یکساله 8/6% بود. علل مرگ کاردیوواسکولار 1/24% ، پنومونی 6/22% ، بیماری قلبی 18% ، سرطان 11% و سایر علل 24% می باشد.هم چنین نتایج نشان داد جنس مرد،سن بالا ،دیابت ، فیبرلاسیون دهلیزی ، سابقه استروک واستروک وسیع مغزی در مرگ ناشی از بیماری نقش بسزایی دارند(19).
از نظر جنس در مطالعه حاضر شیوع سکته مغزی در مردان بیش از زنان بود، این نتایج موافق با نتایج مطالعات انجام شده در اروپا (20) و ایالات متحده (15،21) و کشورهای عربی (22) است که همگی نشان می دهند که خطر این بیماری در میان مردان بیشتر می باشد.
همان طور که بیان گردید سکته مغزی از شایعترین علل مرگ و میر و ناتوانی در سراسر جهان است(4). در مطالعه ای که توسط دکتر آذرپژوه و همکاران در سال 2010 انجام دادند دریافتند پرفشارخون ، دیابت چربی خون بالا و سیگار از عوامل خطر شایع سکته مغزی ایسکمیک می باشد که موئد نتایج مطالعه حاضر می باشد(9). هم چنین در مطالعات دیگری که توسط ایستوود و همکاران (2015)، لاوت و همکاران (2004) و فرقالی و همکاران (2013) بر روی بیماران مبتلا به سکته مغزی ایسکمیک انجام شده بود به این نتیجه رسیدند که عوامل خطر ذکر شده از شایع ترین عوامل خطر اصلی سکته مغزی بشمار می آیند.شایان ذکر می باشد که تقریبا در تمامی مطالعات بررسی شده پر فشارخون شایعترین عامل خطر بوده است (15،16،22) که این نتایج نیز با یافته های مطالعه حاضر یکی می باشد ، لذا به نظر می رسد کنترل فشار خون و دیابت و سایر عوامل خطر هم چون مصرف سیگار که ارتباط معنی داری با جنسیت داشت (003/0=P) در جامعه به طور مؤثری صورت نمی گیرد. آگاهی از عوامل خطر می تواند نقش بارزی در پیشگیری سطح اول و دوم بیماری داشته باشد. در این مطالعه تعداد زیادی از افراد بیش از یک فاکتور خطر داشته اند که این موضوع دلالت بر چند عامل بودن سکته مغزی و لزوم معاینات و ارزیابی های دقیق تشخیصی جهت شناسایی فاکتورهای خطر زمینه ای را روشن می نماید. لذا با توجه به شیوع بالای سکته مغزی در سالمندان و عوارض و هزینه های سنگین اقتصادی و اجتماعی ناشی از آن، آشنایی همکاران پزشک و برنامه ریزان نظام سلامتی با ریسک فاکتورهای مرتبط جهت کنترل خطر ضروری است و باتوجه به نتایج مطالعه پیشنهاد می شود پژوهش های کاملتر و با تعداد نمونه بیشتر در زمینه عوامل خطر مورد بررسی و سایر عوامل خطر در کشور انجام شود تا بتوان برنامه ریزی دقیق تری برای کنترل آن ها، کاهش ابتلا و مرگ ناشی از آن ها انجام داد.
تضاد منافع
نویسندگان این مقاله اعلام می دارند که هیچ گونه تضاد منافعی وجود ندارد.
تقدیر وتشکر
در پایان لازم می دانم از بیماران بستری شده در بخش مغز و اعصاب بیمارستان قایم مشهد که در انجام این تحقیق با من همکاری کرده اند تشکر و قدردانی نمایم.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
