دوره 16، شماره 2 - ( خرداد و تیر 1396 )
جلد 16 شماره 2 صفحات 19-9 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Soltan Dallal M M, Monzavipoor M H, Masoumi Asl H, Shirazi M H, Hajikhani S, Rajabi Z. The Study of Campylobacter Frequency in Foodborne Disease Outbreaks in Iran
. TB 2017; 16 (2) :9-19
URL: http://tbj.ssu.ac.ir/article-1-2258-fa.html
URL: http://tbj.ssu.ac.ir/article-1-2258-fa.html
سلطان دلال محمد مهدی، منزوی پور محمد حسن، معصومی اصل حسین، شیرازی محمد حسن، حاجی خانی سارا، رجبی زهرا. بررسی فراوانی کمپیلوباکتر در طغیانهای ناشی از بیماریهای منتقله از غذا درکشور. طلوع بهداشت. 1396; 16 (2) :9-19
محمد مهدی سلطان دلال* 
، محمد حسن منزوی پور ، حسین معصومی اصل ، محمد حسن شیرازی ، سارا حاجی خانی ، زهرا رجبی
، محمد حسن منزوی پور ، حسین معصومی اصل ، محمد حسن شیرازی ، سارا حاجی خانی ، زهرا رجبی
دانشگاه علوم پزشکی تهران ، msoltandallal@gmail.com
متن کامل [PDF 281 kb]
(2067 دریافت)
| چکیده (HTML) (4346 مشاهده)
متن کامل: (3905 مشاهده)
بررسی فراوانی کمپیلوباکتر در طغیان های ناشی از بیماریهای منتقله از غذا درکشور
نویسندگان:محمد مهدی سلطان دلال1، محمد حسن منزوی پور2، حسین معصومی اصل3، محمد حسن شیرازی4، سارا حاجی خانی5، زهرا رجبی6
1. نویسنده مسئول: استاد مرکز تحقیقات میکروبیولوژی مواد غذایی، گروه پاتو بیولوژی،دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران تلفن تماس:02188992971 Email: msoltandallal@gmail.com
2. دانش آموخته کارشناس ارشد میکروبیولوژی مواد غذایی، گروه پاتو بیولوژی،دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران
3. دانشیار مرکز مدیریت بیماری ها، معاونت بهداشتی وزارت بهداشت، تهران، ایران
4. دانشیار بخش باکتری شناسی پزشکی، گروه پاتو بیولوژی،دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران
5. کارشناس بخش باکتری شناسی پزشکی، گروه پاتو بیولوژی،دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران
6. کارشناس ارشد مرکز تحقیقات میکروبیولوژی مواد غذایی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران
چکیده
مقدمه: بیماریهای منتقله از غذا یکی از مشکلات گسترده و رو به رشد در جوامع بشری هست. گونه‌های کمپیلوباکتر از مهم‌ترین پاتوژن های عامل گاستروآنتریت های باکتریایی هستند که عموماً از طریق مواد غذایی با منشأ حیوانی منتقل می‌شوند. هدف این مطالعه شناسایی کمپیلوباکتر در نمونه‌های طغیان اسهالی ناشی از بیماریهای منتقله از غذا در سطح کشور است.
روش بررسی: این مطالعه مقطعی-توصیفی در بهار و تابستان سال 1394 بر روی 102 طغیان ناشی از غذا که شامل تعداد 305 نمونه سوآپ مدفوع افراد مبتلا به اسهال از استان‌های مختلف ایران بود، صورت گرفت. تمامی نمونه‌ها ازنظر کشت میکروب کمپیلوباکتر موردبررسی و نتایج مطالعه با آنالیز توصیفی، آزمون کای دو و با استفاده از نرم‌افزار SPSS21 صورت پذیرفت.
یافته‌ها: از کل 102 طغیان غذایی ، بیشترین موارد مربوط به استان زنجان با 25 طغیان (5/24%) واستان یزد با 70 نمونه اسهال( 23% ) بیشترین موارد را گزارش کردند. از 305 مورد اسهالی 119 مورد (39%) مربوط به غذا، 35 مورد (5/11%) ناشی از آب و 151 مورد (5/41%) نامشخص بود (001/0>P). از کل طغیان‌ها دو طغیان از استان یزد آلوده به کمپیلوباکتر از نوع کمپیلوباکترکلی بودند. علائم بالینی بیماران شامل اسهال معمولی (9/30%)، کرامپ شکمی (5/68%)، تب (8/31%)، سردرد (3/42%)، اسهال خونی (2/5%)، تهوع (3/62%) و استفراغ (9/64%) بود.
نتیجه‌گیری: نتایج بدست آمده نشان داد که گونه کمپیلو باکتر کلی بر خلاف گذشته که گونه ژژونی به عنوان عامل اسهال شناخته شده بود،در این تحقیق به عنوان عامل اسهال در طغیانهای غذایی کشور معرفی گردید.
واژه های کلیدی: طغیانهای ناشی از غذا، کمپیلوباکتر، اسهال
نمودار 1: توزیع سنی افراد مبتلا به اسهال
جدول 1: توزیع فراوانی نمونه‌های ارسالی طغیانهای غذایی از استان‌های کشور
جدول 2: توزیع فراوانی سایر باکتری‌های جداسازی شده در طغیانهای منتقله از غذا
برهمین اساس بیشترین موارد طغیان از استان های زنجان، یزد و کردستان به ترتیب با 25(5/24%)،20(6/19%) و18(6/17%) طغیان بوده است.
همچنین ارسال نمونه های طعیان برحسب محل سکونت بیشترین مورد مربوط به شهرستان‌ها با 182(6/59%) مورد ، روستاها با 80 (2/26%) وکمترین مورد مربوط به مرکز استان با 43(1/14%) مورد بوده است.
از میان باکتری‌های جداشده از نمونه‌های سوآپ مدفوع باکتری سه مورد کمپیلوباکتر جدا شد، هر سه این گونه‌ها از نوع کمپیلوباکترکلی بودند که حدوداً یک درصد از کل نمونه‌های ارسالی را شامل می‌شود، از کل نمونه‌های دریافتی که کشت داده شدند، 26 مورد (5/8%) عدم رشد داشته‌اند. سایر باکتری‌ها 276(5/90%) جدا گردید(جدول2).
بیشترین علائم بالینی از 305 فرد بیمار مربوط به کرامپ شکمی
با 209 مورد (5/68%)، استفراغ با 198 مورد (9/64%)، تهوع 190 (3/62%)، سردرد 129 (3/42%)، تب 97 نفر (8/31%)، اسهال معمولی 94 نفر (9/30%)، اسهال خونی 16 (2/5%) بودند.
بحث و نتیجه‌گیری
نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که میزان فراوانی طغیانهای ناشی از غذا در کشور اهمیت ویژه‌ای دارد. طوری که طغیانهای رخ‌داده رو به افزایش بوده و هرساله نفرات بیشتری نسبت به گذشته به بیماریهای منتقله از غذا مبتلا می‌شوند(10،14). بیماریهای منتقله از غذا ازنظر تقسیم‌بندی جزء بیماریهای روده‌ای تقسیم می‌شوند که ازنظر اهمیت در آمریکا بعد از بیماریهای ریوی در مقام دوم قرار دارند(15).نتایج بدست آمده حاکی از اهمیت باکتری کمپیلوباکتر در طغیان های غذایی با علائم اسهال، کرامپ شکمی، سردرد و تب را دارد(5،6).
در ایران مطالعه‌ای در سطح کشوری درزمینه شیوع کمپیلوباکتر صورت نگرفته است و مطالعات کمی درزمینه کمپیلوباکتر در کودکان انجام‌شده است. اکثر مطالعاتی که در شهرهای مختلف بر روی نمونه‌های مدفوع تازه بیماران انجام‌شده است به‌صورت زیر می‌باشد.خلیلی وهمکاران بر روی 470 نمونه مدفوع بیماران مبتلابه گاستروآنتریت مراجعه‌کننده به درمانگاه نیکو پور شهر یزد 16 مورد (6/5%) آلوده به کمپیلوباکتر باکتر ژژونی بودند(16)، مطالعه حسن‌زاده وهمکاران در بیمارستان شهید نمازی شیراز بر روی 140نمونه اسهالی مراجعه‌کننده 11 مورد 6/9% آلوده به کمپیلوباکتر باکتر ژژونی بود (17). مطالعه‌ای که توسط سلطان دلال وهمکاران در شهر زاهدان انجام‌گرفته 4/5% نمونه‌های مدفوع بیماران آلوده به کمپیلوباکتر بودند(18).در مطالعه بختیار وهمکاران در کودکان زیر 12سال شهرستان خرم‌آباد شیوع آنتریت کمپیلوباکتری در سـال 92/5% بوده است(19).
با بررسی نتایج مطالعات فوق می‌توان نتیجه گرفت که شیوع کمپیلوباکتر در کشور ایران بین 9-5% می‌باشد که با نتایج مطالعه ما متفاوت می‌باشد. این تفاوت در مطالعه ما را می توان به دلیل نوع نمونه های اسهال که از طغیان های غذایی کشوری تهیه شده و نه از نمونه های اسهال اسپورادیک وهمچنین شرایط نمونه‌گیری، انتقال نمونه‌ها از استان های مختلف کشوری و مدت زمان زنده ماندن باکتری کمپیلوباکتر تا ارزیابی آزمایشگاهی دانست.با توجه به اولین گزارش طغیان غذایی ناشی از کمپیلوباکتر، نتایج این پژوهش ارزشمند است، بویژه که برای اولین بار عامل اسهال گونه کمپیلوباکتر کلی معرفی شده است.
مطالعه‌ای که توسط Ali وهمکاران در پاکـستان، در 18 درصـد از نمونه‌های اسـهالی آلوده به کمپیلوباکترژوژنی بود. میـانگین سـنی بیمـاران 18 مـاهگی بـود و نسبت جنس مؤنث به مذکر 7/1 به 1 بود(20).در مطالعه‌ی Bodhidatta در تایلند که در 623 کودک مبتلابه دیسانتری حاد انجام شد.کمپیلوباکتر ژژونی به‌عنوان شایع‌ترین عامل میکروبی در 28درصد از مبتلایـان یافـت شـد(21).
یکی از جالبترین نتایج بدست آمده عدم جداسازی کمپیلوباکتر ژژونی در نمونه های اسهال بر خلاف گذشته می باشد.در این بررسی فراوانی کمپیلوباکتر گونه کلی حدود1% بوده است، که برای اولین بار در طغیان های ناشی از غذا در سطح کشور گزارش می شود. اخیرا کلانتردر مطالعه ای که برروی 70 نمونه مرغ انجام داد،37 نمونه کمپیلوباکتر جدا گردید،که پس از انجام تستهای بیوشیمیایی و با استفاده از روش مولکولی مشخص گردید تمامی گونه های جدا شده از نوع گونه کمپیلوباکتر کلی بودند (22).این دو تحقیق می تواند احتمالابیانگر روند تغییرگونه ای کمپیلوباکتر از ژژونی به کلی در نمونه های انسانی و غذایی باشد.
نتایج مطالعه ما نشان داد که میانگین سنی و انحراف معیار بیماران به ترتیب 6/20 و 6/15 بود. گروه سنی ۳۰-۱۶ سال بیشتر از سایر گروه‌های سنی دچار اسهال شده بودند. در مطالعه معصومی اصل وهمکاران گروه سنی غالب در (70%) موارد زیر 15 سال بوده است (23). نتایج مطالعه ما نشان داد بالاترین میزان عفونت در کودکان 1 تا 5 ساله مشاهده می‌شود ولی در بین قشر جوان به دلیل تغییر سبک تغذیه این میزان بیشتر دیده می‌شود. افزایش مصرف غذاهای بیرون از خانه نظیر رستوران‌ها، اغذیه‌فروشی‌ها و مراکزی که به‌طور عمده در عرضه مواد غذایی آماده دخالت دارند و افزایش تعداد وعده‌های غذایی مصرف شده به دور از خانه باعث زیادشدن مبتلایان به اسهال در عفونت و مسمومیت های غذایی شده باشد (1،10).
در مطالعه فیض‌آبادی وهمکاران جنس مؤنث (3/73%) بوده، در حالیکه در مطالعه سلطان دلال وهمکاران (8/61%) جنس مذکر و در مطالعه معصومی اصل وهمکاران گروه جنسی غالب در (60%) موارد مردان را گزارش کرده بودند(10،23،24). در مطالعه ما جنس مؤنث با (4/54%) گروه غالب بوده که تا حدی با مطالعه فیض آبادی همخوانی دارد.
درمطالعه قبلی محققین(10) و مطالعه فعلی نشان داده شد که بیشترین نمونه‌های ارسالی از محصلین به ترتیب با 9/32% و 9/23% در مقایسه با سایر گروه‌های شغلی بیشترین آلودگی را داشته‌اند، و لذا محصلین در گروه پرخطر در کشورمی‌باشند، که نیاز به بررسی عوامل مؤثر در بروز اسهال در این گروه می‌باشد. از جمله علل آن می تواند خرید مواد غذایی از فروشندگان دوره‌گرد به‌وسیله دانش آموزان، استفاده از غذاهای آماده و رعایت نکردن نکات اولیه بهداشتی در هنگام استفاده از سرویس‌های بهداشتی مدرسه مانند شستن دست بطور صحیح، از عوامل ایجادکننده بیماریهای گوارشی باشد.
بر اساس نتایج مطالعه ما برحسب محل سکونت بیشترین مورد مربوط به شهرستان‌ها با 182 مورد و روستاها با 80 مورد و کمترین مورد مربوط به مرکز استان با 43 مورد بود، بامطالعه سلطان دلال وهمکاران ازلحاظ شهری و روستایی مطابقت داردکه این تفاوت ناشی از تغییر سبک زندگی شهری و روآوردن به غذاهای آماده خارج از خانه گاهاً به علت عمل‌آوری غذاهای غیربهداشتی و در روستاها به سبب آگاهی نداشتن مسائل بهداشتی و نبودن وسایل بهداشتی در دسترس می‌تواند باشد(10).
علائم بالینی مطالعه ما شامل کرامپ شکمی (5/68%)، استفراغ (9/64%)، تهوع. (3%)، سردرد (3/42%)، تب (8/31%)، اسهال معمولی (9/30%)، اسهال خونی (5/2%) بودند(10). مطالعه معصومی اصل وهمکاران که شایع‌ترین عوامل بالینی در میان مبتلایان به ترتیب شامل 247 نفر شامل کرامپ شکمی (82%)،206 نفر استفراغ و تهوع (4/68%)، 231 نفر اسهال غیر خونی (7/76%) و 70 نفر اسهال خونی (3/23%) بودند(18)، که با نتایج مطالعه ما ازلحاظ فراوانی و درصد علائم بالینی تفاوت‌هایی را نشان می‌دهد.
در کشور ما نیز هنوز شاهد بروز طغیانهای متعددی ناشی از غذا هستیم که ضمن متأثر ساختن بعد جسمی، روانی و اقتصادی مردم، منابع مالی زیادی از حوزه سلامت را به خود اختصاص می‌دهد. مروری بر آمارهای CDC نشان می‌دهد سالانه بیش از 1000طغیان غذایی، بیش از 20000 مورد بیماری در امریکا گزارش می شود. حدود 179 میلیون گاستروآنتریت حاد موجب برنامه ریزی و مشکلاتی برای سیستم بهداشتی ایجاد می کند25.اطلاعات محدودی در سیستم مراقبت های بهداشتی برای کنترل طغیان های آب و غذا وجود دارد.مطالعاتی از این دست می تواند با دادن اطلاعات کمک به برنامه ریزی به سیستم مراقبت های بهداشتی در کشور نماید.
بیماریهای منتقله از غذا در تمام گروه‌های سنی، جنسی و قومی رخ می‌دهد. بر اساس نتایج این مطالعه کمپیلوباکترکلی از یک درصد نمونه‌های طغیانهای منتقله از غذا جدا گردید و نشان داده شد که مسئولین زیرربط می بایستی نگاهی تازه در طغیان های غذایی کشوری به کمپیلوباکتر داشته باشند.
تقدیروتشکر
این مقاله نتیجه بخشی از طرح تحقیقاتی مصوب مرکز تحقیقات میکروب شناسی موادغذایی دانشگاه علوم پزشکی وخدمات بهداشتی درمانی تهران به شماره قرارداد28445می باشد. بدینوسیله از معاونت محترم پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی تهران که حامی مالی این طرح تحقیقاتی می باشند، کمال سپاسگزاری وتشکر را داریم.
همچنین بدینوسیله از مدیریت اداره بیماریهای منتقله از آب و غذا به خاطر همکاری و هماهنگی‌های همه‌جانبه درزمینه اطلاع‌رسانی به مراکز بهداشت شهرستان‌ها تشکر و قدردانی می نمائیم.
تضاد منافع
این مقاله اعلام می دارند که هیچ گونه تضاد منافعی وجود ندارد.
نویسندگان:محمد مهدی سلطان دلال1، محمد حسن منزوی پور2، حسین معصومی اصل3، محمد حسن شیرازی4، سارا حاجی خانی5، زهرا رجبی6
1. نویسنده مسئول: استاد مرکز تحقیقات میکروبیولوژی مواد غذایی، گروه پاتو بیولوژی،دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران تلفن تماس:02188992971 Email: msoltandallal@gmail.com
2. دانش آموخته کارشناس ارشد میکروبیولوژی مواد غذایی، گروه پاتو بیولوژی،دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران
3. دانشیار مرکز مدیریت بیماری ها، معاونت بهداشتی وزارت بهداشت، تهران، ایران
4. دانشیار بخش باکتری شناسی پزشکی، گروه پاتو بیولوژی،دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران
5. کارشناس بخش باکتری شناسی پزشکی، گروه پاتو بیولوژی،دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران
6. کارشناس ارشد مرکز تحقیقات میکروبیولوژی مواد غذایی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران
چکیده
مقدمه: بیماریهای منتقله از غذا یکی از مشکلات گسترده و رو به رشد در جوامع بشری هست. گونه‌های کمپیلوباکتر از مهم‌ترین پاتوژن های عامل گاستروآنتریت های باکتریایی هستند که عموماً از طریق مواد غذایی با منشأ حیوانی منتقل می‌شوند. هدف این مطالعه شناسایی کمپیلوباکتر در نمونه‌های طغیان اسهالی ناشی از بیماریهای منتقله از غذا در سطح کشور است.
روش بررسی: این مطالعه مقطعی-توصیفی در بهار و تابستان سال 1394 بر روی 102 طغیان ناشی از غذا که شامل تعداد 305 نمونه سوآپ مدفوع افراد مبتلا به اسهال از استان‌های مختلف ایران بود، صورت گرفت. تمامی نمونه‌ها ازنظر کشت میکروب کمپیلوباکتر موردبررسی و نتایج مطالعه با آنالیز توصیفی، آزمون کای دو و با استفاده از نرم‌افزار SPSS21 صورت پذیرفت.
یافته‌ها: از کل 102 طغیان غذایی ، بیشترین موارد مربوط به استان زنجان با 25 طغیان (5/24%) واستان یزد با 70 نمونه اسهال( 23% ) بیشترین موارد را گزارش کردند. از 305 مورد اسهالی 119 مورد (39%) مربوط به غذا، 35 مورد (5/11%) ناشی از آب و 151 مورد (5/41%) نامشخص بود (001/0>P). از کل طغیان‌ها دو طغیان از استان یزد آلوده به کمپیلوباکتر از نوع کمپیلوباکترکلی بودند. علائم بالینی بیماران شامل اسهال معمولی (9/30%)، کرامپ شکمی (5/68%)، تب (8/31%)، سردرد (3/42%)، اسهال خونی (2/5%)، تهوع (3/62%) و استفراغ (9/64%) بود.
نتیجه‌گیری: نتایج بدست آمده نشان داد که گونه کمپیلو باکتر کلی بر خلاف گذشته که گونه ژژونی به عنوان عامل اسهال شناخته شده بود،در این تحقیق به عنوان عامل اسهال در طغیانهای غذایی کشور معرفی گردید.
واژه های کلیدی: طغیانهای ناشی از غذا، کمپیلوباکتر، اسهال
مقدمه
بیماریهای منتقله از غذا می‌توانند از یک بیماری خفیف تا مشکلات جدی و مرگ منجر شوند. در کودکان، نوزادان، زنان باردار و جنین آن‌ها و افراد با ضعف سیستم ایمنی خیلی وخیم‌تر و خطرناک‌تر هست (2، 1). شایع‌ترین علت بیماریهای منتقله از غذا می‌تواند باکتری‌ها و توکسین آن‌ها باشد. عفونت ناشی از مصرف غذا و آب آشامیدنی آلوده به باکتری صورت می‌گیرد (4،3).
طبق آمار سالانه 4/2 میلیون نفر در ایالات‌متحده با علائم دل‌پیچه، دل‌درد، اسهال و تب به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند. علت اغلب این عفونت به دلیل خوردن گوشت خام و یا طیور آلوده است(5). اسهال شایع‌ترین عامل مرگ‌ومیر کودکان در پنج سال اول زندگی محسوب می‌شوند. طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی میزان مرگ‌ومیر کودکان سالانه 120 میلیون نفر است که 5 میلیون نفر آن به علت بیماریهای اسهالی است. کمپیلوباکتر یکی از علل گاستروآنتریت روده‌ای انسان در جهان است. عمدتاً آنتریت و گاهی عفونت سیستمیک ایجاد می‌کند، بیماران به‌طورمعمول دارای اسهال آبکی همراه با مخاط می‌باشند که در موارد شدید اسهال خونی به وجود می‌آید(6،5). مهم‌ترین منابع آلوده‌کننده این باکتری شیر خام، گوشت گاو، کبد مرغ و نیز گوشت چرخ‌کرده است(8،7،3). در سیستم مراقبت از بیماری های منتقله از غذا در کشور ما، باکتری کمپیلوباکتر به عنوان باکتری که بصورت مستمر بررسی شود، معرفی نشده است و تنها باکتری های سالمونلا، شیگلا، اشریشیا کلی O157:H7 و استافیلوکوک اورئوس مورد بررسی قرار می گیرد.لذا این بررسی، اولین تجربه ای است که به بررسی کمپیلوباکتر در طغیان های غذایی کشور می پردازد.
بیماریهای اسهالی که توسط پاتوژن های دیگر روده‌ای ایجاد می‌گردند از موارد اصلی مشکل‌ساز برای بهداشت عمومی می‌باشند وسالانه موارد زیادی از بیماری‌ها را در کشورهای درحال‌توسعه ازجمله ایران ایجاد می‌کنند(11-9). شایان‌ذکر است که هرچند کمپیلوباکتر، عفونتی خفیف‌تر از سالمونلوزیس ایجاد می‌کند، لیکن منجر به عوارض و هزینه‌های درمانی بیشتری می‌گردد. امروزه دولت‌ها به دلیل افزایش مشکلات ناشی از ایمنی مواد غذایی و به‌منظور ارتقاء سطح اطلاعات مصرف‌کنندگان در تلاش برای ارتقاء ایمنی مواد غذایی هستند(6،9). لذا این مطالعه باهدف شناسایی کمپیلوباکتر در نمونه‌های طغیان ناشی از بیماریهای منتقله غذای کشوری ارسالی به دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شده است.
روش بررسی
این مطالعه به‌صورت مقطعی توصیفی طی مدت 6 ماه از فروردین تا شهریور 1394 بر روی 305 سوآپ رکتال مدفوعی از 102 طغیان ناشی از مواد غذایی ارسال‌شده از مراکز بهداشتی درمانی کشور به آزمایشگاه مرجع کشوری واقع در بخش میکروب‌شناسی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران، جهت تشخیص و تائید گونه‌های کمپیلوباکتر انجام شد.
پس از دریافت نمونه‌های سواب رکتال در محیط کری بلر و بررسی معیارهای ورود و مشخصات ظاهری نمونه‌های ارسالی و تائید آن‌ها، جداسازی و تشخیص گونه‌های کمپیلوباکتر با استفاده از کشت میکروبی انجام شد. جهت بالا بردن حساسیت و جداسازی حداکثری کمپیلوباکتر غنی‌سازی در محیط پریستون براث(HiMedia M899) حاوی ساپلیمنت: وانکومایسین2.0mg، پلــی میکــسین50.0µg، تـریمـتوپـریـم .0mg، و خون دفیبرینه گوسفند (۷٪) استفاده شد انجام گردید(12).
سوآپ را به محیط غنی کننده 10 میلی‌لیتر محیط پریستون براث در حدود یک سانتی‌متر فروبرده و چرخش داده تا رشد میکروارگانیسم در میزان کم اکسیژن تسهیل گردد. محیط پریستون براث را جهت غنی‌سازی به مدت 4-6 ساعت در 37 درجه قرار داده و سپس به مدت (4±24) ساعت دردمای 42 درجه سانتی‌گراد نگهداری نموده و از این محیط غنی‌سازی شده ، یک یا دو قطره سوسپانسیون بر روی محیط اختصاصی کمپیلوباکتر سلکتیوآگار مرک (Merck2248) تلقیح نموده و به مدت 48 ساعت نگهداری در شرایط مناسب میکروآئروفیلیک 10% CO2 و 5%02 و 85% N2 با استفاده از سیستم جار به همراه گاز پک C در 42درجه سانتی‌گراد انجام شد . سپس از کلنی‌های مشکوک کمپیلوباکتر که کمی خاکستری، گرد، محدب، صاف و براق، با لبه به‌طور منظم هستند، ابتدا رنگ‌آمیزی گرم انجام شد. در صورت مشاهده باسیل‌های گرم منفی مارپیچ و خمیده و انجام آزمون‌های اکسیداز، کاتالاز و آزمون حرکت، آزمون هیدرولیز هیپورات جهت تمایزکمپیلوباکترژوژنی-کلی و آزمون رشد در شرایط هوازی دردمای 42 درجه سانتی‌گراد همچنین آزمون رشد دردمای 25 درجه سانتی‌گراد در شرایط میکروآئروفیلیک موردبررسی قرار گرفتند(13).
پس از گردآوری داده‌ها و ورود آن به نرم افزار SPSS، با استفاده از آزمون‌های آماری توصیفی و کای اسکور تجزیه‌وتحلیل انجام شد.
یافته‌ها
طی مدت 6 ماه 102 نمونه طغیان از مراکز بهداشتی مختلف کشور بررسی گردید و نتایج مطالعه نشان داد که از 305 مورد اسهال ناشی از مواد غذایی در جنس مؤنث با 166(۴/۵۴%) بیشترین موارد را داراست، میانگین سنی افراد 6/20 سال و دارای انحراف معیار 6/15 بود که کمترین سن یک‌ماهه و بالاترین سن 80 ساله بود (نمودار 1).
بر اساس استان‌ها نشان داد که بیشترین موارد طغیان از استان زنجان 25 طغیان و 63 نمونه (7/20%). نمونه‌های ارسالی از استان یزد با 20 طغیان و 70 نمونه با (23%) بیشترین موارد و استان مازندران با یک طغیان و یک نمونه (3%) کمترین نمونه را ارسال نموده بودند. 3 نمونه اسهال ناشی از کمپیلوباکتر بودند که همگی از استان یزد بدست آمد. نمونه‌های آلوده از مناطق شهری استان یزد شامل دو نفر از جنس مذکر و یک نفر از جنس مؤنث با میانگین سنی 14 سال بود که با مصرف گوشت سفید مبتلا شده بودند و علائم اسهال، کرامپ شکمی، سردرد، تب را داشتند.
از 305 مورد اسهالی 119 مورد (39%) مربوط به غذا، 35 مورد (5/11%) مربوط به آب و همچنین 151 مورد (5/49%) نیز نامشخص بودند.
از نظر سطح تحصیلات افراد بی‌سواد 50 مورد (4/16%)، ابتدایی 35 مورد (5/11%)، راهنمایی 19 (2/6%)، دبیرستان 21 مورد (9/6%)، دانشگاهی 11 مورد (6/3%) و 169 مورد (45/55%) نامشخص بوده است. بیشترین مشاغل نمونه ارسالی در بین افراد در حال تحصیل با 73 مورد (9/23%)، آزاد 66 مورد (6/21%)، خانه‌دار 50 مورد (4/16%)، کارمند 26 مورد (۵/۸%)، بازنشسته 4 مورد (۳/۱%) و همچنین 86 (۳/۲۸%) مورد از نمونه‌ها نامشخص بوده است.مشارکت 15 استان در ارسال نمونه های طغیان کشوری در جدول 1 نشان داده شده است.
بیماریهای منتقله از غذا می‌توانند از یک بیماری خفیف تا مشکلات جدی و مرگ منجر شوند. در کودکان، نوزادان، زنان باردار و جنین آن‌ها و افراد با ضعف سیستم ایمنی خیلی وخیم‌تر و خطرناک‌تر هست (2، 1). شایع‌ترین علت بیماریهای منتقله از غذا می‌تواند باکتری‌ها و توکسین آن‌ها باشد. عفونت ناشی از مصرف غذا و آب آشامیدنی آلوده به باکتری صورت می‌گیرد (4،3).
طبق آمار سالانه 4/2 میلیون نفر در ایالات‌متحده با علائم دل‌پیچه، دل‌درد، اسهال و تب به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند. علت اغلب این عفونت به دلیل خوردن گوشت خام و یا طیور آلوده است(5). اسهال شایع‌ترین عامل مرگ‌ومیر کودکان در پنج سال اول زندگی محسوب می‌شوند. طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی میزان مرگ‌ومیر کودکان سالانه 120 میلیون نفر است که 5 میلیون نفر آن به علت بیماریهای اسهالی است. کمپیلوباکتر یکی از علل گاستروآنتریت روده‌ای انسان در جهان است. عمدتاً آنتریت و گاهی عفونت سیستمیک ایجاد می‌کند، بیماران به‌طورمعمول دارای اسهال آبکی همراه با مخاط می‌باشند که در موارد شدید اسهال خونی به وجود می‌آید(6،5). مهم‌ترین منابع آلوده‌کننده این باکتری شیر خام، گوشت گاو، کبد مرغ و نیز گوشت چرخ‌کرده است(8،7،3). در سیستم مراقبت از بیماری های منتقله از غذا در کشور ما، باکتری کمپیلوباکتر به عنوان باکتری که بصورت مستمر بررسی شود، معرفی نشده است و تنها باکتری های سالمونلا، شیگلا، اشریشیا کلی O157:H7 و استافیلوکوک اورئوس مورد بررسی قرار می گیرد.لذا این بررسی، اولین تجربه ای است که به بررسی کمپیلوباکتر در طغیان های غذایی کشور می پردازد.
بیماریهای اسهالی که توسط پاتوژن های دیگر روده‌ای ایجاد می‌گردند از موارد اصلی مشکل‌ساز برای بهداشت عمومی می‌باشند وسالانه موارد زیادی از بیماری‌ها را در کشورهای درحال‌توسعه ازجمله ایران ایجاد می‌کنند(11-9). شایان‌ذکر است که هرچند کمپیلوباکتر، عفونتی خفیف‌تر از سالمونلوزیس ایجاد می‌کند، لیکن منجر به عوارض و هزینه‌های درمانی بیشتری می‌گردد. امروزه دولت‌ها به دلیل افزایش مشکلات ناشی از ایمنی مواد غذایی و به‌منظور ارتقاء سطح اطلاعات مصرف‌کنندگان در تلاش برای ارتقاء ایمنی مواد غذایی هستند(6،9). لذا این مطالعه باهدف شناسایی کمپیلوباکتر در نمونه‌های طغیان ناشی از بیماریهای منتقله غذای کشوری ارسالی به دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شده است.
روش بررسی
این مطالعه به‌صورت مقطعی توصیفی طی مدت 6 ماه از فروردین تا شهریور 1394 بر روی 305 سوآپ رکتال مدفوعی از 102 طغیان ناشی از مواد غذایی ارسال‌شده از مراکز بهداشتی درمانی کشور به آزمایشگاه مرجع کشوری واقع در بخش میکروب‌شناسی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران، جهت تشخیص و تائید گونه‌های کمپیلوباکتر انجام شد.
پس از دریافت نمونه‌های سواب رکتال در محیط کری بلر و بررسی معیارهای ورود و مشخصات ظاهری نمونه‌های ارسالی و تائید آن‌ها، جداسازی و تشخیص گونه‌های کمپیلوباکتر با استفاده از کشت میکروبی انجام شد. جهت بالا بردن حساسیت و جداسازی حداکثری کمپیلوباکتر غنی‌سازی در محیط پریستون براث(HiMedia M899) حاوی ساپلیمنت: وانکومایسین2.0mg، پلــی میکــسین50.0µg، تـریمـتوپـریـم .0mg، و خون دفیبرینه گوسفند (۷٪) استفاده شد انجام گردید(12).
سوآپ را به محیط غنی کننده 10 میلی‌لیتر محیط پریستون براث در حدود یک سانتی‌متر فروبرده و چرخش داده تا رشد میکروارگانیسم در میزان کم اکسیژن تسهیل گردد. محیط پریستون براث را جهت غنی‌سازی به مدت 4-6 ساعت در 37 درجه قرار داده و سپس به مدت (4±24) ساعت دردمای 42 درجه سانتی‌گراد نگهداری نموده و از این محیط غنی‌سازی شده ، یک یا دو قطره سوسپانسیون بر روی محیط اختصاصی کمپیلوباکتر سلکتیوآگار مرک (Merck2248) تلقیح نموده و به مدت 48 ساعت نگهداری در شرایط مناسب میکروآئروفیلیک 10% CO2 و 5%02 و 85% N2 با استفاده از سیستم جار به همراه گاز پک C در 42درجه سانتی‌گراد انجام شد . سپس از کلنی‌های مشکوک کمپیلوباکتر که کمی خاکستری، گرد، محدب، صاف و براق، با لبه به‌طور منظم هستند، ابتدا رنگ‌آمیزی گرم انجام شد. در صورت مشاهده باسیل‌های گرم منفی مارپیچ و خمیده و انجام آزمون‌های اکسیداز، کاتالاز و آزمون حرکت، آزمون هیدرولیز هیپورات جهت تمایزکمپیلوباکترژوژنی-کلی و آزمون رشد در شرایط هوازی دردمای 42 درجه سانتی‌گراد همچنین آزمون رشد دردمای 25 درجه سانتی‌گراد در شرایط میکروآئروفیلیک موردبررسی قرار گرفتند(13).
پس از گردآوری داده‌ها و ورود آن به نرم افزار SPSS، با استفاده از آزمون‌های آماری توصیفی و کای اسکور تجزیه‌وتحلیل انجام شد.
یافته‌ها
طی مدت 6 ماه 102 نمونه طغیان از مراکز بهداشتی مختلف کشور بررسی گردید و نتایج مطالعه نشان داد که از 305 مورد اسهال ناشی از مواد غذایی در جنس مؤنث با 166(۴/۵۴%) بیشترین موارد را داراست، میانگین سنی افراد 6/20 سال و دارای انحراف معیار 6/15 بود که کمترین سن یک‌ماهه و بالاترین سن 80 ساله بود (نمودار 1).
بر اساس استان‌ها نشان داد که بیشترین موارد طغیان از استان زنجان 25 طغیان و 63 نمونه (7/20%). نمونه‌های ارسالی از استان یزد با 20 طغیان و 70 نمونه با (23%) بیشترین موارد و استان مازندران با یک طغیان و یک نمونه (3%) کمترین نمونه را ارسال نموده بودند. 3 نمونه اسهال ناشی از کمپیلوباکتر بودند که همگی از استان یزد بدست آمد. نمونه‌های آلوده از مناطق شهری استان یزد شامل دو نفر از جنس مذکر و یک نفر از جنس مؤنث با میانگین سنی 14 سال بود که با مصرف گوشت سفید مبتلا شده بودند و علائم اسهال، کرامپ شکمی، سردرد، تب را داشتند.
از 305 مورد اسهالی 119 مورد (39%) مربوط به غذا، 35 مورد (5/11%) مربوط به آب و همچنین 151 مورد (5/49%) نیز نامشخص بودند.
از نظر سطح تحصیلات افراد بی‌سواد 50 مورد (4/16%)، ابتدایی 35 مورد (5/11%)، راهنمایی 19 (2/6%)، دبیرستان 21 مورد (9/6%)، دانشگاهی 11 مورد (6/3%) و 169 مورد (45/55%) نامشخص بوده است. بیشترین مشاغل نمونه ارسالی در بین افراد در حال تحصیل با 73 مورد (9/23%)، آزاد 66 مورد (6/21%)، خانه‌دار 50 مورد (4/16%)، کارمند 26 مورد (۵/۸%)، بازنشسته 4 مورد (۳/۱%) و همچنین 86 (۳/۲۸%) مورد از نمونه‌ها نامشخص بوده است.مشارکت 15 استان در ارسال نمونه های طغیان کشوری در جدول 1 نشان داده شده است.
نمودار 1: توزیع سنی افراد مبتلا به اسهال
| ردیف | استان | تعداد طغیان /درصد | تعداد نمونه/درصد | ||
| تعداد طغیان | درصد طغیان | تعداد نمونه | درصد نمونه | ||
| 1 | تهران | 6 | 9/5 | 18 | 9/5 |
| 2 | البرز | 2 | 2 | 19 | 2/6 |
| 3 | قم | 5 | 9/4 | 10 | 3/3 |
| 4 | خراسان شمالی | 7 | 9/6 | 11 | 6/3 |
| 5 | مازندران | 1 | 1 | 1 | 3/0 |
| 6 | سمنان | 2 | 2 | 14 | 6/4 |
| 7 | بابل | 1 | 1 | 3 | 0/1 |
| 8 | لرستان | 7 | 9/6 | 20 | 6/6 |
| 9 | همدان | 3 | 9/2 | 11 | 6/3 |
| 10 | یزد | 20 | 6/19 | 70 | 0/23 |
| 11 | کرمان | 1 | 1 | 3 | 0/1 |
| 12 | کردستان | 18 | 6/17 | 48 | 6/15 |
| 13 | زنجان | 25 | 5/24 | 63 | 7/20 |
| 14 | قزوین | 3 | 9/2 | 10 | 3/3 |
| 15 | بوشهر | 1 | 1 | 4 | 3/1 |
| مجموع | 102 | 100 | 305 | 100 | |
جدول 2: توزیع فراوانی سایر باکتری‌های جداسازی شده در طغیانهای منتقله از غذا
| ردیف | باکتری | فراوانی | درصد |
| 1 | اشریشیا کلی | 98 | 5/32 |
| 2 | سودوموناس | 7 | 3/2 |
| 3 | شیگلا | 11 | 6/3 |
| 4 | پروتئوس ولگاریس | 4 | 3/1 |
| 5 | سراشیا | 2 | 7/0 |
| 6 | انتروکوک کلواکه | 9 | 3 |
| 7 | مورگانلا | 2 | 7/. |
| 8 | پروتئوس میرابیلیس | 5 | 7/1 |
| 9 | پرویدانسیا استوارتی | 3 | 1 |
| 10 | سالمونلا | 17 | 6/5 |
| 11 | انتروباکتر آئروژنز | 43 | 2/14 |
| 12 | سیتروباکترفروندی | 28 | 3/9 |
| 13 | کلبسیلا اکسی توکا | 10 | 3/3 |
| 14 | کلبسیلا پنومونیه | 3 | 1 |
| 15 | هافنیا آلوه ای | 4 | 3/1 |
| 16 | پرویدونسیا رتگری | 7 | 3/2 |
| 17 | ادوارد سیلا تاردا | 7 | 3/2 |
| 18 | سیتروباکتر کوثری | 2 | 7/. |
| 19 | استافیلوکوک اورئوس | 14 | 6/4 |
| 20 | فاقد رشد | 26 | 6/8 |
| جمع کل | 302 | 100 |
برهمین اساس بیشترین موارد طغیان از استان های زنجان، یزد و کردستان به ترتیب با 25(5/24%)،20(6/19%) و18(6/17%) طغیان بوده است.
همچنین ارسال نمونه های طعیان برحسب محل سکونت بیشترین مورد مربوط به شهرستان‌ها با 182(6/59%) مورد ، روستاها با 80 (2/26%) وکمترین مورد مربوط به مرکز استان با 43(1/14%) مورد بوده است.
از میان باکتری‌های جداشده از نمونه‌های سوآپ مدفوع باکتری سه مورد کمپیلوباکتر جدا شد، هر سه این گونه‌ها از نوع کمپیلوباکترکلی بودند که حدوداً یک درصد از کل نمونه‌های ارسالی را شامل می‌شود، از کل نمونه‌های دریافتی که کشت داده شدند، 26 مورد (5/8%) عدم رشد داشته‌اند. سایر باکتری‌ها 276(5/90%) جدا گردید(جدول2).
بیشترین علائم بالینی از 305 فرد بیمار مربوط به کرامپ شکمی
با 209 مورد (5/68%)، استفراغ با 198 مورد (9/64%)، تهوع 190 (3/62%)، سردرد 129 (3/42%)، تب 97 نفر (8/31%)، اسهال معمولی 94 نفر (9/30%)، اسهال خونی 16 (2/5%) بودند.
بحث و نتیجه‌گیری
نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که میزان فراوانی طغیانهای ناشی از غذا در کشور اهمیت ویژه‌ای دارد. طوری که طغیانهای رخ‌داده رو به افزایش بوده و هرساله نفرات بیشتری نسبت به گذشته به بیماریهای منتقله از غذا مبتلا می‌شوند(10،14). بیماریهای منتقله از غذا ازنظر تقسیم‌بندی جزء بیماریهای روده‌ای تقسیم می‌شوند که ازنظر اهمیت در آمریکا بعد از بیماریهای ریوی در مقام دوم قرار دارند(15).نتایج بدست آمده حاکی از اهمیت باکتری کمپیلوباکتر در طغیان های غذایی با علائم اسهال، کرامپ شکمی، سردرد و تب را دارد(5،6).
در ایران مطالعه‌ای در سطح کشوری درزمینه شیوع کمپیلوباکتر صورت نگرفته است و مطالعات کمی درزمینه کمپیلوباکتر در کودکان انجام‌شده است. اکثر مطالعاتی که در شهرهای مختلف بر روی نمونه‌های مدفوع تازه بیماران انجام‌شده است به‌صورت زیر می‌باشد.خلیلی وهمکاران بر روی 470 نمونه مدفوع بیماران مبتلابه گاستروآنتریت مراجعه‌کننده به درمانگاه نیکو پور شهر یزد 16 مورد (6/5%) آلوده به کمپیلوباکتر باکتر ژژونی بودند(16)، مطالعه حسن‌زاده وهمکاران در بیمارستان شهید نمازی شیراز بر روی 140نمونه اسهالی مراجعه‌کننده 11 مورد 6/9% آلوده به کمپیلوباکتر باکتر ژژونی بود (17). مطالعه‌ای که توسط سلطان دلال وهمکاران در شهر زاهدان انجام‌گرفته 4/5% نمونه‌های مدفوع بیماران آلوده به کمپیلوباکتر بودند(18).در مطالعه بختیار وهمکاران در کودکان زیر 12سال شهرستان خرم‌آباد شیوع آنتریت کمپیلوباکتری در سـال 92/5% بوده است(19).
با بررسی نتایج مطالعات فوق می‌توان نتیجه گرفت که شیوع کمپیلوباکتر در کشور ایران بین 9-5% می‌باشد که با نتایج مطالعه ما متفاوت می‌باشد. این تفاوت در مطالعه ما را می توان به دلیل نوع نمونه های اسهال که از طغیان های غذایی کشوری تهیه شده و نه از نمونه های اسهال اسپورادیک وهمچنین شرایط نمونه‌گیری، انتقال نمونه‌ها از استان های مختلف کشوری و مدت زمان زنده ماندن باکتری کمپیلوباکتر تا ارزیابی آزمایشگاهی دانست.با توجه به اولین گزارش طغیان غذایی ناشی از کمپیلوباکتر، نتایج این پژوهش ارزشمند است، بویژه که برای اولین بار عامل اسهال گونه کمپیلوباکتر کلی معرفی شده است.
مطالعه‌ای که توسط Ali وهمکاران در پاکـستان، در 18 درصـد از نمونه‌های اسـهالی آلوده به کمپیلوباکترژوژنی بود. میـانگین سـنی بیمـاران 18 مـاهگی بـود و نسبت جنس مؤنث به مذکر 7/1 به 1 بود(20).در مطالعه‌ی Bodhidatta در تایلند که در 623 کودک مبتلابه دیسانتری حاد انجام شد.کمپیلوباکتر ژژونی به‌عنوان شایع‌ترین عامل میکروبی در 28درصد از مبتلایـان یافـت شـد(21).
یکی از جالبترین نتایج بدست آمده عدم جداسازی کمپیلوباکتر ژژونی در نمونه های اسهال بر خلاف گذشته می باشد.در این بررسی فراوانی کمپیلوباکتر گونه کلی حدود1% بوده است، که برای اولین بار در طغیان های ناشی از غذا در سطح کشور گزارش می شود. اخیرا کلانتردر مطالعه ای که برروی 70 نمونه مرغ انجام داد،37 نمونه کمپیلوباکتر جدا گردید،که پس از انجام تستهای بیوشیمیایی و با استفاده از روش مولکولی مشخص گردید تمامی گونه های جدا شده از نوع گونه کمپیلوباکتر کلی بودند (22).این دو تحقیق می تواند احتمالابیانگر روند تغییرگونه ای کمپیلوباکتر از ژژونی به کلی در نمونه های انسانی و غذایی باشد.
نتایج مطالعه ما نشان داد که میانگین سنی و انحراف معیار بیماران به ترتیب 6/20 و 6/15 بود. گروه سنی ۳۰-۱۶ سال بیشتر از سایر گروه‌های سنی دچار اسهال شده بودند. در مطالعه معصومی اصل وهمکاران گروه سنی غالب در (70%) موارد زیر 15 سال بوده است (23). نتایج مطالعه ما نشان داد بالاترین میزان عفونت در کودکان 1 تا 5 ساله مشاهده می‌شود ولی در بین قشر جوان به دلیل تغییر سبک تغذیه این میزان بیشتر دیده می‌شود. افزایش مصرف غذاهای بیرون از خانه نظیر رستوران‌ها، اغذیه‌فروشی‌ها و مراکزی که به‌طور عمده در عرضه مواد غذایی آماده دخالت دارند و افزایش تعداد وعده‌های غذایی مصرف شده به دور از خانه باعث زیادشدن مبتلایان به اسهال در عفونت و مسمومیت های غذایی شده باشد (1،10).
در مطالعه فیض‌آبادی وهمکاران جنس مؤنث (3/73%) بوده، در حالیکه در مطالعه سلطان دلال وهمکاران (8/61%) جنس مذکر و در مطالعه معصومی اصل وهمکاران گروه جنسی غالب در (60%) موارد مردان را گزارش کرده بودند(10،23،24). در مطالعه ما جنس مؤنث با (4/54%) گروه غالب بوده که تا حدی با مطالعه فیض آبادی همخوانی دارد.
درمطالعه قبلی محققین(10) و مطالعه فعلی نشان داده شد که بیشترین نمونه‌های ارسالی از محصلین به ترتیب با 9/32% و 9/23% در مقایسه با سایر گروه‌های شغلی بیشترین آلودگی را داشته‌اند، و لذا محصلین در گروه پرخطر در کشورمی‌باشند، که نیاز به بررسی عوامل مؤثر در بروز اسهال در این گروه می‌باشد. از جمله علل آن می تواند خرید مواد غذایی از فروشندگان دوره‌گرد به‌وسیله دانش آموزان، استفاده از غذاهای آماده و رعایت نکردن نکات اولیه بهداشتی در هنگام استفاده از سرویس‌های بهداشتی مدرسه مانند شستن دست بطور صحیح، از عوامل ایجادکننده بیماریهای گوارشی باشد.
بر اساس نتایج مطالعه ما برحسب محل سکونت بیشترین مورد مربوط به شهرستان‌ها با 182 مورد و روستاها با 80 مورد و کمترین مورد مربوط به مرکز استان با 43 مورد بود، بامطالعه سلطان دلال وهمکاران ازلحاظ شهری و روستایی مطابقت داردکه این تفاوت ناشی از تغییر سبک زندگی شهری و روآوردن به غذاهای آماده خارج از خانه گاهاً به علت عمل‌آوری غذاهای غیربهداشتی و در روستاها به سبب آگاهی نداشتن مسائل بهداشتی و نبودن وسایل بهداشتی در دسترس می‌تواند باشد(10).
علائم بالینی مطالعه ما شامل کرامپ شکمی (5/68%)، استفراغ (9/64%)، تهوع. (3%)، سردرد (3/42%)، تب (8/31%)، اسهال معمولی (9/30%)، اسهال خونی (5/2%) بودند(10). مطالعه معصومی اصل وهمکاران که شایع‌ترین عوامل بالینی در میان مبتلایان به ترتیب شامل 247 نفر شامل کرامپ شکمی (82%)،206 نفر استفراغ و تهوع (4/68%)، 231 نفر اسهال غیر خونی (7/76%) و 70 نفر اسهال خونی (3/23%) بودند(18)، که با نتایج مطالعه ما ازلحاظ فراوانی و درصد علائم بالینی تفاوت‌هایی را نشان می‌دهد.
در کشور ما نیز هنوز شاهد بروز طغیانهای متعددی ناشی از غذا هستیم که ضمن متأثر ساختن بعد جسمی، روانی و اقتصادی مردم، منابع مالی زیادی از حوزه سلامت را به خود اختصاص می‌دهد. مروری بر آمارهای CDC نشان می‌دهد سالانه بیش از 1000طغیان غذایی، بیش از 20000 مورد بیماری در امریکا گزارش می شود. حدود 179 میلیون گاستروآنتریت حاد موجب برنامه ریزی و مشکلاتی برای سیستم بهداشتی ایجاد می کند25.اطلاعات محدودی در سیستم مراقبت های بهداشتی برای کنترل طغیان های آب و غذا وجود دارد.مطالعاتی از این دست می تواند با دادن اطلاعات کمک به برنامه ریزی به سیستم مراقبت های بهداشتی در کشور نماید.
بیماریهای منتقله از غذا در تمام گروه‌های سنی، جنسی و قومی رخ می‌دهد. بر اساس نتایج این مطالعه کمپیلوباکترکلی از یک درصد نمونه‌های طغیانهای منتقله از غذا جدا گردید و نشان داده شد که مسئولین زیرربط می بایستی نگاهی تازه در طغیان های غذایی کشوری به کمپیلوباکتر داشته باشند.
تقدیروتشکر
این مقاله نتیجه بخشی از طرح تحقیقاتی مصوب مرکز تحقیقات میکروب شناسی موادغذایی دانشگاه علوم پزشکی وخدمات بهداشتی درمانی تهران به شماره قرارداد28445می باشد. بدینوسیله از معاونت محترم پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی تهران که حامی مالی این طرح تحقیقاتی می باشند، کمال سپاسگزاری وتشکر را داریم.
همچنین بدینوسیله از مدیریت اداره بیماریهای منتقله از آب و غذا به خاطر همکاری و هماهنگی‌های همه‌جانبه درزمینه اطلاع‌رسانی به مراکز بهداشت شهرستان‌ها تشکر و قدردانی می نمائیم.
تضاد منافع
این مقاله اعلام می دارند که هیچ گونه تضاد منافعی وجود ندارد.
References
1-Jones TF, Imhoff B, Samuel M, Mshar P, McCombs KG, Hawkins M et al. Limitations to successful investigation and reporting of foodborne outbreaks: an analysis of foodborne disease outbreaks in FoodNet catchment areas, 1998-1999.Clin Infect Dis. 2004 Apr 15;38 Suppl 3:S297-302
1-Jones TF, Imhoff B, Samuel M, Mshar P, McCombs KG, Hawkins M et al. Limitations to successful investigation and reporting of foodborne outbreaks: an analysis of foodborne disease outbreaks in FoodNet catchment areas, 1998-1999.Clin Infect Dis. 2004 Apr 15;38 Suppl 3:S297-302
2-Domínguez A, Broner S, Torner N, Martínez A, Jansà JM, Alvarez J et al. Differential features of foodborne gastroenteritis outbreaks of known and unknown etiology. J Food Prot. 2009 Sep;72(9):1958-62.
3-Headrick ML, Tollefson L. Food borne disease summary by food commodity. Vet Clin North Am Food Anim Pract. 1998 Mar;14(1):91-100.
4-Baldursson S, Karanis P. Waterborne transmission of protozoan parasites: review of worldwide outbreaks–an update 200–2010-4. Water Res. 2011 Dec 15;45(20):6603-14. doi: 10.1016/j.watres.2011.10.013. Epub 2011 Oct 20.
5-Gould LH, Walsh KA, Vieira AR, Herman K, Williams IT, Hall AJ et al. Surveillance for foodborne disease outbreaks - United States, 1998-2008. MMWR Surveill Summ. 2013 Jun 28;62(2):1-34.
6-Murphree R, Garman K, Phan Q, Everstine K, Gould LH, Jones TF. Characteristics of foodborne disease outbreak investigations conducted by foodborne diseases active surveillance Network (FoodNet) sites, 2003-2008. Clin Infect Dis. 2012 Jun;54 Suppl 5:S498-503. doi: 10.1093/cid/cis232.
7-Mungai EA, Behravesh CB, Gould LH. Increased outbreaks associated with nonpasteurized milk, United States, 2007-2012. Emerg Infect Dis. 2015 Jan;21(1):119-22. doi: 10.3201/eid2101.140447.
8-Huang H, Brooks BW, Lowman R, Carrillo CD. Campylobacter species in animal, food, and environmental sources, and relevant testing programs in Canada. Can J Microbiol. 2015 Oct;61(10):701-21. doi: 10.1139/cjm-2014-0770.
9-Iwamoto M, Huang JY, Cronquist AB, Medus C, Hurd S, Zansky S et al. Bacterial enteric infections detected by culture-independent diagnostic tests--FoodNet, United States, 2012-2014. MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 2015 Mar 13;64(9):252-7.
10-Soltan Dallal MM, Motalebi S, Masoumi Asl H, Rahimi Forushani A, Sharifi Yazdi Mk, Rajabi Z et al. Analysis of epidemiological data of foodborne outbreak reported in Iran.TUMJ., February 2015; Vol. 72, No. 11: 780-88.
11-Raufu I, Hendriksen RS, Ameh JA, Aarestrup FM. Occurrence and characterization of Salmonella Hiduddify from chickens and poultry meat in Nigeria. Foodborne Pathog Dis. 2009 May;6(4):425-30. doi: 10.1089/fpd.2008.0150.
12-ISO10272-1:2006 and ISO/TS 10272-2:2006 Microbiology of food and animal feeding stuffs-Horizontal method for the detection and enumeration of Campylobacter spp.Part 1:
Detection method,part 2:Colony count technique.internationa; Organisation for Standardistion (ISO),ISO Central Secretarial,1 rue de Varembe,Case Postale 56, CH-1211,Geneva 20, Switzerland. 2006.
13-Atlas RM. Handbook of microbiological media: CRC press; 4th ed, 2010.p:229-231.
14-Soltan Dallal MM, Motalebi S, Masoomi Asl H, Rahimi Foroushani A, Sharifi Yazdi MK, Aghili N. Investigation of the frequency of Salmonella Spp. in foodborne disease outbreaks in Iran and determination of their antibiotic resistance. Pejouhandeh 2015;19(6):341-347.
15-Koluman A, Dikici A. Antimicrobial resistance of emerging foodborne pathogens: status quo and global trends. Critical reviews in microbiology. 2013;39(1):57-69.
14-Soltan Dallal MM, Motalebi S, Masoomi Asl H, Rahimi Foroushani A, Sharifi Yazdi MK, Aghili N. Investigation of the frequency of Salmonella Spp. in foodborne disease outbreaks in Iran and determination of their antibiotic resistance. Pejouhandeh 2015;19(6):341-347.
15-Koluman A, Dikici A. Antimicrobial resistance of emerging foodborne pathogens: status quo and global trends. Critical reviews in microbiology. 2013;39(1):57-69.
16-Khalili M, Sharifi M. The prevalence of bacterial and protozoal gastroenteritis in 470 stool samples of patients referred to the clinic Nikoopour. Yazd J Medical Sci Health Services, Yazd. 2004;12(1):35-43.
17-Hassanzadeh P, Motamedifar M. Occurrence of Campylobacter jejuni in Shiraz, southwest Iran. Med Princ Pract.. 2007;16(1):59-62.
18-SoltanDallal MM, Bokayyan M. Study to investigate Campylobacter diarrhea Zahedan region. J.Infect. Dise &Trop. Med. 1996;6(1):45-54.
19-Bakhtyar K, Gharouni M, Khosravinia H, Ehsan R. Campylobacter jejuni prevalence of septic arthritis in children with diarrhea city of Khorramabad. J Lorestan Univ Med Sciences. 2002;4(1):21-30.
20-Ali A, Qureshi A, Rafi S, Roshan E, Khan I, Malik A, et al. Frequency of Campylobacter jejuni in diarrhoea/dysentery in children in Rawalpindi and Islamabad. J Pak Med Assoc. 2003; 53(11):517-20.
21-Bodhidatta L, Vithayasai N, Eimpokalarp B, Pitarangsi C, Serichantalergs O, Isenbarger D. Bacterial enteric pathogens in children with acute dysentery in Thailand: increasing importance of quinolone-resistant Campylobacter. Southeast Asian J Trop Med Public Health. 2002;33(4):752-7.
22-Kalantar M, Bakhshi B, Fallah F, Soltan Dallal MM. Molecular identification and investigation of antimicrobial resistance of Campylobacter spp. isolated from chicken carcasses. Pejouhandeh 2015;20(5):295-301.
23-Masoumi Asl H, Gouya MM, Soltan Dallal MM,Aghili N. Surveillance for foodborne disease outbreaks in Iran,2006-2011. Med J Islam Repub Iran. 2015 Nov 3;29:285. eCollection 2015.
24-Feizabadi MM, Dolatabadi S, Zali MR. Isolation and drug-resistant patterns of Campylobacter strains cultured from diarrheic children in Tehran. Jpn J Infect Dis. 2007; 60(4):217.
25-Murphree R, Garman K, Phan Q, Everstine K,Gould LH, Jones TF. Characteristics of foodborne disease outbreak investigations conducted by Foodborne Diseases Active Surveillance Network (FoodNet) sites, 2003–2008. Clin Infect Dis 2012; 54(suppl 5):S498-S503.
18-SoltanDallal MM, Bokayyan M. Study to investigate Campylobacter diarrhea Zahedan region. J.Infect. Dise &Trop. Med. 1996;6(1):45-54.
19-Bakhtyar K, Gharouni M, Khosravinia H, Ehsan R. Campylobacter jejuni prevalence of septic arthritis in children with diarrhea city of Khorramabad. J Lorestan Univ Med Sciences. 2002;4(1):21-30.
20-Ali A, Qureshi A, Rafi S, Roshan E, Khan I, Malik A, et al. Frequency of Campylobacter jejuni in diarrhoea/dysentery in children in Rawalpindi and Islamabad. J Pak Med Assoc. 2003; 53(11):517-20.
21-Bodhidatta L, Vithayasai N, Eimpokalarp B, Pitarangsi C, Serichantalergs O, Isenbarger D. Bacterial enteric pathogens in children with acute dysentery in Thailand: increasing importance of quinolone-resistant Campylobacter. Southeast Asian J Trop Med Public Health. 2002;33(4):752-7.
22-Kalantar M, Bakhshi B, Fallah F, Soltan Dallal MM. Molecular identification and investigation of antimicrobial resistance of Campylobacter spp. isolated from chicken carcasses. Pejouhandeh 2015;20(5):295-301.
23-Masoumi Asl H, Gouya MM, Soltan Dallal MM,Aghili N. Surveillance for foodborne disease outbreaks in Iran,2006-2011. Med J Islam Repub Iran. 2015 Nov 3;29:285. eCollection 2015.
24-Feizabadi MM, Dolatabadi S, Zali MR. Isolation and drug-resistant patterns of Campylobacter strains cultured from diarrheic children in Tehran. Jpn J Infect Dis. 2007; 60(4):217.
25-Murphree R, Garman K, Phan Q, Everstine K,Gould LH, Jones TF. Characteristics of foodborne disease outbreak investigations conducted by Foodborne Diseases Active Surveillance Network (FoodNet) sites, 2003–2008. Clin Infect Dis 2012; 54(suppl 5):S498-S503.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
