چکیده

مقدمه: امروزه اپیدمی جهانی تنباکو منجر به مرگ میلیون‌ها نفر در سال می‌شود. مطالعه حاضر جهت شناسایی عوامل پیشگویی‌کننده وابستگی به نیکوتین در زنان مصرف‌کننده قلیان در شهر بوشهر طراحی شده است.

روش‌بررسی: پژوهش حاضر مطالعه­ای توصیفی- تحلیلی از نوع مقطعی (cross-sectional) می‌باشد که در آن تعداد 430 زن مصرف‌کننده قلیان ساکن شهر بوشهر مورد بررسی قرار گرفتند. به منظور طراحی پرسشنامه محقق ساخته با تعداد 20 نفر از زنان قلیانی مصاحبه ساختارمند انجام و سپس پرسشنامه طراحی گردید. جمع‌آوری داده‌ها به روش نمونه‌گیری در دسترس و گلوله برفی بود. پس از جمع‌آوری اطلاعات، تجزیه و تحلیل داده‌ها توسط نرم‌افزار آماری SPSS و با استفاده از آزمون‌های آماری مناسب انجام شد.

یافته‌ها: در این مطالعه میانگین سنی نمونه‌ها 57/13± 73/36 سال بود. میانگین و انحراف‌معیار نمره کلی رفتار وابستگی به نیکوتین 63/12± 71/40 بود. بالاترین نمره، مربوط به رفتار وابستگی به نیکوتین و کمترین نمره در سازه کنترل رفتاری درک شده بدست آمد. کلیه سازه‌ها بجز نگرش ابزاری و هنجار ذهنی، تبیین‌کننده رفتار وابستگی به قلیان بوده و از این بین خودکارآمدی بیشترین و نگرش احساسی کمترین تبیین‌کنندگی را داشتند (ضریب تبیین 30%).

نتیجه‌گیری: با توجه به وضعیت نامطلوب رفتار وابستگی به نیکوتین در زنان مصرف‌کننده قلیان، برنامه‌های مداخلاتی جهت ارتقاء خودکارآمدی افراد در کاهش این رفتار، کاهش احساسات مطلوب نسبت به قلیان و رفع هنجار توصیفی توصیه می‌گردد.