دوماهنامه علمی پژوهشی

مقدمه: دوران بلوغ  از اهمیت زیادی برخودار بوده و تغییرات جسمی-روانی و اجتماعی در این دوران رخ           می دهد. این دوران در زندگی بزرگسالی و نیز آینده جامعه تأثیر زیادی دارد وبا توجه به افزایش کشمکش های بین والدین و فرزندان در این دوران و نقش والدین و بخصوص مادر به دلیل ساخت خانواده ها در کشور ما در پایه گذاری شخصیت سالم فرزندان، این تحقیق با هدف بررسی میزان  آگاهی، نگرش و عملکرد مادران در مورد تغییرات روانی دوران بلوغ و ارتباط آن با روابط بین دختران و مادران انجام شد.

روش بررسی:در این مطالعه توصیفی، تعداد 161 دانش آموز دختر مقطع دوره اول متوسطه (74 نفر پایه هفتم و 87 نفر پایه سوم راهنمایی) شهر زنجان که به صورت نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای از شش مدرسه مقطع دوره اول متوسطه انتخاب شده بودند، وارد مطالعه شدند. وسیله جمع آوری داده های مربوط به آگاهی، نگرش و عملکرد مادران  یک پرسشنامه محقق ساخته  شامل 18 سؤال آگاهی، 20سؤال نگرشی و20 سؤال عملکردی بود. وسیله جمع آوری داده های مربوط به رابطه دختر و مادر، پرسشنامه استاندارد ارزیابی رابطه ولی- فرزندی بود که 24 سؤال داشت وتوسط دانش آموزان تکمیل گردید.داده ها پس از جمع آوری توسط نرم افزار SPSS-18  و آزمون های آماری آنالیز واریانس و رگرسیون و همبستگی در سطح معنی داری 05/0=α مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته ها: میانگین نمره آگاهی مادران در مورد تغییرات غیر جسمی بلوغ 48/3±58/9 از 18 نمره ومیانگین نمره نگرش آن ها 84/8±81/64 از 100نمره و میانگین نمره عملکردشان، 82/5±4/57 از 80 نمره بودکه هر سه در محدوده متوسط قرار داشتند. میانگین نمره کل رابطه فرزند و مادر، برحسب جمع میانگین زیر مقیاس ها، 44/20 بود که در محدوده رابطه متوسط قرار داشت. رابطه فرزند و مادر با نگرش و عملکرد مادر همبستگی داشت. نگرش مادر نیز با عملکرد وی همبستگی داشت.

نتیجه گیری: آگاهی بیشتر مادران در مورد بلوغ در سطح متوسط و پایین بود و بیشتر آنها نگرش مثبت وعملکرد متوسطی داشتند و با فرزندان نوجوان خود رابطه متوسطی برقرار می کردند. رابطه فرزند و مادر با نگرش و عملکرد مادر همبستگی داشت. بنابر این به نظر می رسد که با افزایش آگاهی مادران در مورد تغییر و تحولات دوران بلوغ و ایجاد نگرش مثبت نسبت به تغییرات و انجام اقدامات لازم در این زمینه و به تبع آن عملکرد خوب آنها، می تواند در برقراری ارتباط مناسب بین دانش آموزان نوجوان و مادرانشان مؤثر باشد.