سابقه واهداف: مصرف سیگار سالیانه بیش از 5 میلیون مرگ را در جهان در پی دارد و سهم آن برای کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه به ترتیب 30 درصد و 70 درصد می باشد. مهمترین و قابل پیشگیری ترین عامل برای مرگ و سکته های قلبی، ترک سیگار است.با وجود خطر درک شده ، هنوز هم 40 درصد از سیگاریهایی که یک حمله قلبی داشته اند، در روزهای بعد از ترک بیمارستان، سیگار کشیدن را از سرگرفته اند که این امر نشان دهنده کافی نبودن آموزش های صورت گرفته می باشد .هدف ازاین مطالعه بررسی و مقایسه اثر آموزش کلامی– تصویری و آموزشهای روتین بر وابستگی به نیکوتین در بیماران مرد پس از عمل بای پاس عروق کرونر می باشد.

  روش بررسی: این مطالعه تحلیلی به روش کارآزمایی بالینی برروی100 نفر ازبیماران مرد کاندید عمل جراحی قلب بستری در بیمارستان افشار یزد انجام گردید. بیماران بصورت تصادفی به دوگروه مداخله و شاهد تقسیم شدند که اطلاعات آنها در دو مرحله قبل وبعد از عمل جراحی واز طریق دوپرسشنامه جمع آوری گردید.پرسشنامه مرحله اول شامل اطلاعات دموگرا فیک، تاریخ عمل،آدرس، تلفن، تست استاندارد وا بستگی به نیکوتین ( فاگروشتروم ) و تست استاندارد خود کارا مدی (پروچسکا – دی کلمنت) بود. پس از تکمیل پرسشنامه مرحله اول،گروه مداخله تحت آموزش روتین وآموزش کلامی ترک سیگار به همراه سه تصویر رنگی واضح از گرفتگی عروق به مدت 5 دقیقه قرار گرفتند وگروه شاهد تنها تحت آموزش روتین قرار گرفتند. سه ماه بعداز عمل ضمن تماس با بیماران ، پرسشنامه مرحله دوم تکمیل گردید .این پرسشنامه نیز شامل سوالاتی در رابطه با ترک یا عدم ترک سیگار، میل به سیگار ، زمان شروع سیگار بعد از عمل ،پرسشنامه فاگروشتروم و خودکارامدی بود .سپس داده های دومرحله توسط نرم افزار spss وتست های موردنیاز تجزیه وتحلیل گردید.

  یافته ها : دوگروه مداخله وشاهد از لحاظ متغیرها ی دموگرافی یکسان بودند. میانگین سنی گروه مداخله وشاهد به ترتیب 9/8 ± 55/53 و 4/8 ± 6/55 سال بود.میانگین سن شروع مصرف سیگار 6 ± 6/21 سال بود .میزان کاهش وابستگی به نیکوتین در گروه مداخله25/5 و درگروه شاهد 86/4 می باشد. در مورد میزان ترک سیگار پس از سه ماه 6/79% از ا فراد گروه مداخله و 66% از افراد گروه شاهد سیگار را ترک کرده بودند که درصد ترک گروه مداخله بیشتر بود اما اختلاف آنها از نظر آماری معنی دار نبود.

  نتیجه گیری : نتایج این مطالعه بیانگر آن است که برای ترک سیگار در این گروه از بیماران لازم است برنامه های آموزشی همراه با مشاهده تصویر اجرا گردد.